جـَـلـَـشْـکـوکین مـُـرگ و شَهـکاڑ« واسیلیسا »

 چـُـکانی دیوان                                                                اُرُس ءِ گیدی آزمانک —————-                                                                 ——————–  ترینـــــــوک :                                                                    کریم بلوچ _ تهل ماں کجام بادشاهی ءَ ، سی ڈگار ءَ هما دیم ، سیمی ڈگار ءِ بادشاهی ءَ ، هست ات یک زورمندیں بادشاهے . هما بادشاهی ءَ یک نشانگ جنے هست ات که نام ئی « شاباش » ات و باز پر زور و پر واکیں بور ئی هست ات .

        یکبرے نشان جنوک ، وتی بور ءَ سوار ات و جنگل ءَ په شکار ءَ روان ات . هنچو سر ایمنی و آسودگ ءَ راه ءَ روان ات که یکجاهے یک تنگه _ سـُـهر ، طلاه _ رَنگیں جـَلـَشکوکیں پـُـٹ _ پـورّ _ ئی دیست که چو آس _ آچش _ ءِ داب ءَ بَلیت !

       آئی ءِ زورداریں اپس گوئشت : – مه زور اے پـُـٹ ءَ ؛ اگں ایشی ءَ به زور ئے ، بازیں ڈکّ و جنجالے تئی دیما کیت ! نیکیں ورنا پگر کناں بیت : « چون بارین پورّ ءَ به زوراں یا مه زوراں ؟ چون انت که بزوراں و به بران ئی په بادشاه ءَ ؟ بیت که اے پٹ ءِ بـَدَل ءَ منا جوانیں دادے به دَنت و کیا بادشاه ءِ داد پکار نه انت ؟

         نشانگ جنوک وتی اپس ءِ گپ ءَ نه زُرت . سـُهر رنگیں جـَلـَشکوکیں پـُٹ ئی زُرت و برت ئی بادشاه ءِ ٹیکی ءَ . بادشاه گوئشت : – منت وار اوں که تو پر منا سـُهر ( تِله ) رنگیں جـَلـَشکوکیں پـُٹے آرتگ ؛ بلے نوں تو برو و پر منا جـَلشکوکیں مـُرگ ءِ جِند ءَ بیار ! کارئے ترا داد ءَ دَیاں ، مه یارئے منی زَهم _ سـَـگار _ ءَ زانت و تئی گردن ! نشانگ جنوک سک گرم گپت _ هـِژم گپت _ تهلیں ارس ئی شِیوَگ بیت انت و وتی بور ءِ نیمگ ءَ شـُت . – پرچا تو گریوگ ئے منی واهند ؟ _ اپس سوج کت . – بادشاه منا پـَرمات که پرائیا جلشکوکیں مرگے بیاراں . – من ترا گوئشت که اے پـُٹ ءَ مه زیر که بازیں ڈک و جنجال تئی دیما کیت ! نوں مه تـُرس ، هچ گـَم مه کن ، اے هـَنگـَت مزنیں جنجالے نه انت ، مزنیں جنجالاں ترا دیما انت ! برو بادشاه ءِ کِرّا ، چه آئیا به لوٹ که پگاه ءَ سـَد توره _ کِـیسـَـگ _ گِچینی و پَهکیں تـُـهم  تِچکیں و راستیں ڈگار ءَ به شاننت .

       بادشاه پرمات که پگاه ءَ سَد تورگ گچینی پَهکیں تُهم اش ، راستیں و تِچکیں ڈگارے ءَ زر _ دریا _ ءِ نزیک ءَ به شاننت . ایدگه روچیں پگاه ءَ ، وهدے که روچ وتی سُهر _ طلا _ یں زیرّگان ءَ جهان ءَ شانت انت ، نشانگ جـَنیں « شاباش » شـُت هما دگار ءَ ، وتی بور ئی ویل و آزات کت و وت درچکے ءِ پُشت ءَ ٹــَـپ اِت و چیر بیت . اناگت ءَ جنگل ءَ توارے بیت ، زِر و ساوَڑی مَؤج چِست بیت انت . اے جَـلَشکوکیں مرگ ات که آزمان ءَ بال ات ، بال کناں آتک و تِچکیں ڈگار ءَ که تُهم شانتگ ات نِشت و چینک چناں بیت .

      زور داریں اپس آتک جَـلـشکوکیں مـُرگ ءِ نیمگ ءَ ، آئی ءِ بانزل ئی وتی دَست ءِ سُرُمبانی چیرا کت و ڈگار ءَ مـُـهـر داشت . همے وهد ءَ نشانگ جنیں شاباش چه دِرَچک ءِ پـُشت ءَ دَرکـَپت و تَچاں شُت جـَـلـَشکوکیں مـُرگ ءِ بال و پادانی ساد _ چـِیلـُک _ ءِ گون ءَ مـُهر بَست و وتی بور ءَ سوار بوت و تا بادشاهی کلات ءَ گوانز ئی دات . جـَـلـَشکوکیں مـُرگ ئی آرت په بادشاه ءَ . بادشاه هیران و باز گـَل بیت . نشان جنوک ءِ منتوار بیت که اے کاری جوانی ءَ کتگ . بازیں داد ئی دات بلے پدا هم نشان جنوکیں شاباش ءَ دگه کارے پَرمات : – هنچو که تو توانت که جـَـلـَشکوکیں مـُرگ ءَ بگر ئے و پرمنا بیارئے ، من چه تو لوٹاں که منی جِشتار ءَ هم پر منا بیار ئے ! سی ڈگار ءَ هما دیم ، هما آهری ڈگار ءِ گـُـڈسر ءَ هموداں که ڈگار ءَ کـُٹیت و سـُهریں رولـَـه _ رونند _ بیت ، هموداں شهکاڑیں « واسیلیسا » اے هست ، همائی منا پکار انت ! اگں تئی بیار ئے ، ترا گیشیں سُهر _ سونا _ و نـُـگره داد ءَ دیاں ، مه یارئے منی زَهم _ سـَـگار _ ءَ زانت و تئی گردن !

      نشانگ جنوک سک گرم گپت _ هـِژم گپت _ تهلیں ارس ئی شِیوَگ بیت انت و وتی بور ءِ نیمگ ءَ شـُت . – پرچا تو گریوگ ئے منی واهند ؟ اپس سوج کت . – بادشاه منا پـَرمات که پرائیا شهکاڑیں « واسیلیسا » ی ءَ بیاراں . – مه گریب ، هچ گم مکن ، اے هنگت جنجالے نه انت ، مزنیں ڈک و جنجال تئی دیما انت ! برو بادشاه ءَ بگوئش که ترا کِلــّـَه اے _ بَشانگے _ بدنت که بُرزگ ئی گوں سـُهر و سونای ءَ سینگارتگ و سُهر ءِ بـُـلّ ئی به بیت . و ترا هر دابیں وَرگ وچـَـرَگ ، آپ و ترندآپ په راه توشگ ءَ بدنت . بادشاه آئیا آپ ، ترندآپ ، ورگ و رَهتوشگ ، کلّه اے سینگارتگیں گوں سُهر پُلـّے ءَ دات . نشانگ جنوکیں شاباش وتی باراں زُرت ، وتی زورداریں اپس ءَ بست انت و وت سوار بیت و شت دیم په سی ڈگار ءِ هما دیم ءِ نیمگ ءَ . باز یا کم آ شـُت دیم په ڈگار ءِ گـُڈی ٹــُـکـُر ءَ . هموداں که روچ ءِ ایر نندگ ءِ وهد ءَ سُهریں روله بیتگ ات . هموداں که روچ ءِ سُهریں روله ، آزمانی دریا و زر ءِ پـُشت ءَ گوں روچ ءِ ایر رَوَگ و بـُـڈگ ءَ گار بیتگ ات . زر ءَ چارت ئی ، آزمان رَنگیں زر ءِ نیام ءَ دیست ئی که شهکاڑیں « واسیلیسا » ی ءِ نـُگره ئیں یـَدار _ کِشتی _ که گوں سـُـهر ءِ جوانیں نکشاں سینگار بیتگ ات ، زر ءَ دیم په تیاب ءَ لـُڈاں و جنزاں پیداک انت  و شهکاڑیں « واسیلیسا » ی ءِ جـِند سوار انت و دیم په تَیاب ءَ پیداک انت . نشان جنیں شاباش وتی بور ءَ ، سبزیں کهچر ءَ په نرمیں و نازُرُکیں کاهانی چـَرَگ ءَ یله دات و وت وتی سـُـهـر بـُـلّ ایں کِلـّـه ءَ لِک _ جـِک _ کت . وڑوڑیں و رازرازیں ورگ و آپ و شربت و ترندآپاں هم ، پـَرزونگ_ سـُبره _ ءَ اِیر کت انت . نِشت وتی کِلـّه ءَ تا که شهکاڑ _ شهجَنِک _ واسیلیسای ءَ وتی مهمان بکنت و به وارینیت . وَهدے که شهکاڑیں واسیلیسا کِلـّه ءِ بَـلوکیں سـهر ءِ بـُلّ و جوانیں سِینگار دیست انت ، هیران بیت که اِے چے اے . وتی یَدار ئی تیاب ءِ نیمگ ءَ ، هما جاه ءَ که کِلـّه جـَکِـتَـگ ات بـُرت و اوشتارینت . چه یـَـدار ءَ دَرکـَـپت و دل ءِ مَئیل ءَ هـَیرانی ءَ کِلـّه ءَ چاران بیت .

        – سلامالیک شهکاڑیں واسیلیسا ! _ نِشان جـَن گوئشت ._ دَزبندی کناں که منی نان و واد ءَ به چـَش اِت ، « زامرسک » ءِ ترندآپاں به چـَش اِت ! شهکاڑیں واسیلیسا گوں کـَندوکیں لـُنٹاں و وَژدلی ءَ کِلـّه ءَ مان بیت . آهاں وَرگ وارت و آپ و شـَـربَت تِنـْـگِت _ نوش اِت _ انت . ٹـَهـک و وَش گـَپی ءَ گلائیش بیت انت . شهکاڑ ءَ لونڈو _ کــَــدّه _ ے « زامرسک » ءِ ترندیں ترندآپ وارت . واب گِپت و واب کـَـپت . نشان جنیں شاباش ، وتی مادِن _ بور _ ءَ توار کت . شَهزوریں بور آتک و تیار بوت . هما دمان ءَ « شاباش » وتی کله ءَ گون آئی ءِ سَوناییں بُلّ سِست و بَست و اَپس ءَ ایر کت و بست انت . گڑان وَت شهکاڑیں واسیلیسا ی ءَ دست ءِ سرا زُرت و اپس ءَ سوار بیت . اپس چو تیرے که چه کمان ءَ سِدیت ، دیم په لوگ ءَ بال کت . آتک بادشاه ءِ کِرّ ءَ ؛ بادشاه که شهکاڑیں واسیلیسای ءَ دیست ، سَک گـَل و وَش بیت . نشان جنوک ءِ منتواری ئی گوئشت و آئیا وتی هـَزانگ ءِ سرمَستر کت و بهرے چه پـَئـؤج ءِ مَستری دات و کماندار ئی کت . وَهدے که شهکاڑیں واسیلیسا چه واب ءَ پاد آتک ، زانت ئی که چه آزمانی زر ءَ سَک سَک دور انت . نِشت و گِریت ئی . زَهیریگ بیت . دیم ئی تهار و بد ڈؤل بیت . هرچی که بادشاه آئیا لـَباس کت و وَس ئی کت ، بیکار ات . بادشاه آهر ءَ وتی گـُڈی وَس ءَ کت و گوئشت ئی : – شهکاڑیں واسیلیسا من لوٹانں که گوں شما سانگ و سِـیر _ آروس _ بکناں ! شهکاڑیں واسیلیسا پسو دات : – بــِـلّ تا اول هما کـَس که منا اداں آورتگ ، به رَوت هما نیلیں زر ءَ ، و چه هما نیلیں زر ءِ بـُن و جـُهلی ءَ ، چه مزنیں ڈوک و ٹامبه ءِ چیرا ، منی سینگارتگیں پیرام _ جامَـگ _ ءَ که په منی سیر ءَ دوچگ بیتگ ، پر من بیار ایت . من وتی اے تـَیـاریں جامگ ءَ چه بـَیـد ، کـَدیں سِیر ءَ نه کناں ! بادشاه هما دمان ءَ نشان جنیں شاباش ءَ لوٹائینت : – هر چی زوت تر به رو هَموداں که ڈگار ءَ کـُـٹــیت ، هموداں که روچ گوں وتی سـُـهـریں برانز و زیرگاں ایر بـُـڈیت ؛ هموداں نیلیں زر ءِ جـُهلی ءَ مزنیں ٹامبهے هست و شهکاڑیں واسیلیسای ءِ سیری جامگ همے ٹامبه ءِ چیرا ایر انت . همے جامگ ءَ بزیر و بیار که مئی سِیر ءِ وهد انت ! کارئے تو جامگ ءَ ، ترا مزنیں و گیش چه پیش ءَ داد ءَ دَیاں ، میارئے منی زهم و تئی گردن ءَ زاننت ! نشان جنوکیں شاباش گرم گِپت . تهل و سوچاکیں ارساں ریچان ءَ ، دیم په وتی زورمندیں اپس ءَ شُت . پگر کناں بیت : « هـَو بارین کدیں مـَ‎ؤت منا وَشاتک ءَ کنت ! » – تو پرچا گِریوگ ئے منی واهند ! _ اپس پول کت . – بادشاه منا پرمات که چه زر ءِ جـُهلانکی و نیام ءَ ، چه مزنیں ڈوکے ءِ چیرا ، شهکاڑیں واسیلیسای ءِ سیری جامگ ءَ بیاراں ! _ شاباش گوئشت . – مه ترس اے مزنیں جنجالے نه انت ، مزنیں جنجال ترا دیما انت .  سوار بئے رواں نیلیں زر ءِ نیمگ ءَ .

     دیر یا زوت ، نشان جنوکیں شاباش رَست ڈگار ءِ آهر ءَ ، نیلیں ساوَڑ و زر ءِ تیاب ءَ . هموداں تیاب دپی داشت . شهزوریں اپس دیست که بلاهںن زِری گـُنـڈگوئجے په شِنداں _ هیرتیں ریکاں _ آرام ءَ روان انت . وتی گِرانیں سـُـرُمب ئی آئی ءِ گـَردِن و چـَـکّ ءَ اِیر کت . زری گـُنـڈگوئج گوئشت : – منا مه کـُش ! منا بـِلّ ! هر چی که تو به گوئش ئے ، من پر تو کناں ! اپس دررائینت : – نیلیں زر ءِ بـُن ءَ ، مزنیں ٹامبهیں ڈوکے هست . همے ٹامبه ءِ چیرا ، شهکاڑیں واسیلیسای ءِ سینگارتگیں سیری جامگ ایر انت ، همے جامگ ءَ ادان بیار !

     گـُـنْـڈگـُوَئج گوں سرجمین وَس ءَ ، نیلیں زر ءَ گوانک جت . نیلیں زر چه هر نیمگ ءَ تیاب ءَ شـُت . گندگوئجان پَهک چه هر نیمگ ءَ جـُنزان ءَ آتک انت . کسان و مـَزن . تیاب چه گندگوئجاں پوشت و پـُر بیت . مزنیں گندگوئج آهان ءَ پـَرمات و گوئشت که چے پکار انت . آهاں هما دمان ءَ آپ ءَ مان بیت انت و زر ءِ جـُـهـلی ءَ شُت انت . یک ساهتے ءَ چه رَند ، شهکاڑیں واسیلیسای ءِ سیری جامگ اش ، چه مزنیں ٹامبه ءِ چیرا کـَشّـِت و آرت و « شاباش » اش دات . هما دَمان ءَ « شاباش » سیری جامگ ءَ زرت ، آرت و بادشاه ئی دات . بلے شهکاڑیں واسیلیسای دیم اپدا تهار ات . – نه من سیر ءَ نکناں _ شهکاڑ گوئشت ! _ تئی گون ءَ تا وهدے که تو شاباش ءَ مه پـَرمائے که لـَهـْـڑ و جوشیں آپاں ، وتی جان ءَ به شودیت . بادشاه پرمات که مزنیں هـَـلـْکاره و دیگ اش چه آپ پـُر کت و مَزنیں چـُـلدان ءَ آس ءَ ایر کت تا که جوان لـَهڑ به کنت و به جـُشیت . گـُـڑان « شاباش » ءَ همے لهڑیں آپاں به سَٹ انت . وهدے که آپاں جوش بیت انت و لهڑیں آپ ءِ تِرینزاں هرنیمگ ءَ دِرَنزاں و تِرینزان اتنت ، بے وَسیں« شاباش » اِش آرت . بیوسیں شاباش پگر کت : « جنجال و ڈکیاں سر په سر  _ پـَد و دُمب _ پرمن پیداک انت . اوه ، پرچا من مـُرگ ءِ بـَلوکیں پـُٹ ءَ زرت ؟ پرچا من وتی شهزوریں بور ءِ هبر ءَ نه زُرت ؟ » نشان جـَنـیـں « شاباش » چو وتی بور ءِ یات و ترانگ ءَ کـَپت . گڑاں چه بادشاهی دَزبندی کت : – بادشاه ، تو مُلک ءِ واجه ئے ! تو موت ءَ چه پیش منا اجازت به دئے که گــُڈی بـَرا وتی اپس ءَ به گند اوں و چه آئیا پـَهـِـلّی به لوٹاں! – جوان انت یک دمانے به رَو و چه آئیا موکل به لوٹ ! نشان جنوکیں شاباش گوں گِریوَگ و ارسیگیں چماں شـُت وتی بور ءِ گندک ءَ . اپس آئیا پول کت : – تو پرچا گریوگ ئے منی واهند ؟ – بادشاه منا هـُجّ کـُـتـه که لـَهڑیں آپاں جان به شوداں  ! – مه ترس ، مه گِریب ، زندگ مانئے ! اپس شاباش ءَ گوئشت و دلبڈی دات ، آئری منائینت که لـَهڑیں آپاں ، آئی ءِ کـُـوُشّ و اِسپیتیں جان ءَ نه تَـؤریننت .

      نشان جنوکیں شاباش چه اپس جاه و تَمبَه ءَ بــِرگـَشت ، هما دمان ءَ بادشاه ءِ گـُلاماں آئرا گِپت و لـَهڑیں هـَلکاره ءِ لـَهڑیں آپاں سـَٹ اِت و دَؤر دات . نشان جنوکیں شاباش یک بـُکے وارت ، دو سئے ، چار بـُک ئی وارت و چه هلکاره ءَ دَرکـَپت . آپ آئیا هنچو شـَوْک و وَشرنگ کتگ ات که گِهتریں پـُلان چه سر ات و هچ نه زبان آئی ءِ وشّی ءَ گوئشت ءَ کنت  و نه نـَد _ قلم _ آئی ءِ بیان ءَ کرت ءَ کنت . بادشاه ءِ جِند هم هیران بیت که چون آپ آئیا چو شر رنگ و وشرنگیں ورنا اے ٹَهینت . لوٹت ئی که وت هم شاباش ءِ داب ءَ ورنا و وشرنگ به بیت . بادشاه ءِ هوش شتگ ات . شت تا که همے لهڑیں آپاں جان به شود ایت . بادشاه شت هلکاره ءِ نزیک ءَ ، آپ ءَ مان بیت ، هما دمان ءَ گِرَست و آپان لـُـڑ اِت . بادشاه ءِ بادشاهی پَشت کـَپت . آئی ءِ جاه ءَ نشان جنیں « شاباش » اش گِچین کت . آئیا گوں شهکاڑیں واسیلیسای ءِ گون ءَ سانگ و سیر کت . تاں دیرا آهاں وَش ، شات ، آبات هور و ایمن اتنت .