میان اُستمانی کانود ءِ تہ ءَ اِستانانی جوڑ بوھگ ءِ وڑ ءُ ڈؤل ، آزات بلوچستان اولی بَھر نبشتہ کار : شاہ دوست بلوچ

ھمگام بلوچی چوناہ ءَ اِستانانی جوڑ بوھگ ءِ واست ءَ بازیں لیکہ ( تھیوری) ءُ ڈاکٹرائن دیگ بوتگ انت، بلے ھما لیکہ کہ آئی ءِ سرا دگنیا انوں اوست دار اِیت ءُ آ لیکہ منگ بوت آ لیکہ Artical 1 of the Montevideo convention on the rights ھمے And duties of states 1933 دیوان ءِ تہ ءَ دیگ بوت ـ اِے دیوان ءِ تہ ءَ آرٹیکل 1 ءِ توک ءَ ھمے منّگ بوت کہ پہ اِستان ءِ جوڑ بوھگ یا بوھگ بزاں Statehood or creation of states اے وڑا اِنت 1 دائمی آبادی یا permanent population 2 گیشیں زمین یا defined territory 3Government سرکار بزاں 4 ھمے سرکار ءِ تہ ءَ اے سِنچ (قابلیت) بہ بیت کہ آ گوں دگے اِستاناں سیادی جوڑ کرت بہ کنت یا Capacity to enter into relations with other states 1 گیشیں زمین Defined territory اگاں راجے وتی واست ءَ یک اِستانے ءِ گپ ءَ جنت بِزاں آ وتی یک جتائیں زمینے ءِ ھبر ءَ کنت پرچا کہ اِستان (ریاست) وت زمینانی ٹُکّراں کہ اودا یک راجے وتی زند ءَ وتی وڑ ءُ پَیم گوازین اِیت . ایشی ءَ را ما کانود ءُ سیاسی زبان ءَ گُشاں territorial sovereignty. اِے ھَژدری نہ اِنت کہ اِستان ءِ زمین مزنیں یا کَسان اِیں زمینے بہ بیت. چوش کہ اگاں ما چماں شانک بدیاں ءُ بچاراں گڑا دگنیا ءِ تہ ءَ مارا چُشیں بازیں اِستان گندگ ءَ کیت کہ آ مزن اَنت بزاں کہ گوستگیں روس (USSR) ءِ زمین ءُ دگے چشیں اِستان رسیت کہ آھانی زمین کسان اَنت چو کہ ویٹیکن سٹی VATICAN CITY کہ ایشی ءِ درائیں زمین 110 ایکڑ اِنت، Monaco ءِ زمین کہ ایشی ءِ دراجی ءُ پرائی ( 1.5 مربع) کلو میٹر اِنت دگے بازیں ملک بزاں اِستان ھست اَنت کہ آھانی زمین گونڈ اَنت ـ بزاں زمین ءِ مزن ءُ کسان بوھگ ءَ پہ اِستان ءِ جوڑ کنگ ءُ بوھگ ھژدری نہ اِنت ـ اے ھم زانگ لوٹ ایت زمین ءِ وت ماں وت ءَ یکجاہ ءُ ھور بوھگ یا نزیکی (Touch) بوھگ ھم ھژدری نہ اِنت چوش کہ ما چاراں 1971 ءَ رودرآتکی پاکستان ( بنگلہ دیش) چہ روکپتی پاکستان ءِ زمین ءَ سِستگ ءُ جُتا اَت بَلے انگت پاکستان ءِ بَھر اَت رودراتکی پاکستان( بنگلہ دیش) بھوٹان ءُ برما ءِ کر اِنت نیام ءَ ھندوستان ءُ نیپال اِت اَنت بلے انگت یک اِستان بزاں مُلکے ءِ بَھر اَت ـ دومی نیمگ ءَ ما چاراں کہ 1919 تاں 1945 ءَ رودرآتکی پروشیا (East Prussia) کہ جرمنی ءِ بَھر اَت گڑا جرمنی یک نیمگ ءَ اَت نیام جین ءَ روکپتی پروشیا West Prussia اَت ءُ ایسٹ پروشیا پولینڈ ءِ کِرّا اَت سستگ ءُ جتا اَت ، بَلے انگت تاں 26 سال ءَ جرمنی ءَ اے جتائیں ٹُکر ایں زمین ءِ سرا ھاکمی کُرت ـ اِدا یک گپّے یات دارگی اِنت اِستانے ساری ءَ ھستی یے داریت ءُ آئی ءِ زمین بَھر بَھر اِنت گڑا آ اِستان ءَ را وتی برجم دارگ ءَ پہ میان استمانی کانود ءِ تہ ءَ ھچ چشیں اڑ ءُ جنجال دیمپان بوت نہ کنت ـ برے برے چُشیں راج ھَست کہ آ یک زمینے ءِ سرا نوکیں اِستانے جوڑ کنگ لوٹ اَنت بلے آھانی زمین بَھر ءُ بانگ انت گوں یک دومی ءَ ھوار نہ اَنت ادا جُست ھمے چِست بیت کہ اے وڑیں جاورانی تھا راجانی آزاتی ءِ لوٹ ءِ دیم ءَ چے پیمیں میان استمانی کانودانی اڑ ءُ جنجال ودی بیت ؟ اے درگت ءَ Bopho Thatswana ءِ اِستانی ءُ آزاتی ءِ لوٹ چارگ لوٹ اِیت Bophu Thatswana ءَ 1977 ءَ وتی آزاتی ءِ جار جت بلے برتانیہ ءَ ایشی آزاتی نہ مَنّ اِت ءُ ھمے گوْشت کہ اِے اِستان بَھر ءُ بانگ اِنت ھمے واست ءَ من ایشی ءِ آزاتی ءَ نہ مَنّ آں ۔ ادا یک گپّے یات دارگی اِنت گونڈیں زمین یا بَھر ءُ بانگیں زمین پہ جتائیں اِستان ءِ لوٹ ءَ جیڑہ ءُ جنجال ودی کن اَنت بَلے اِے چُشیں بلائیں نزوری ءُ کمی یے نہ انت چو کہ مائیکرونشیا Micronasia بَھر ءُ بانگ اَت بلے انگت آزات بوت ـ اگاں ما دگنیا ءِ راجدپتراں بچاراں گڑا مارا چُشیں آزاتی لوٹوکیں راج گندگ ءَ کیت آھانی آزاتی ءِ جُھد ءِ وھد ءَ بزاں وتی اِستان (مُلک) ءِ جُتا کنگ ءِ واست ءَ نہ کہ ایوک ءَ آھانی سیمسر جیڑھانی آماچ بوتگ بلکیں تیوگیں زمین ھم ھمے آس ءَ سُتکگ اِدا پہ درور ما اسرائیل ءَ چاراں وھدیکہ یھودی آں گوْشت کہ ما وتی واست ءَ جُتا مُلکے جوڑ کن اِیں پلستین ءَ ھمے جواب دات کہ یھودیان ءَ ھِچ پیمیں زمین پلستین ءِ سرزمین ءِ سرا نیست ءُ سیمسر گیشینگ ءِ ھبر پشت نہ کپیت ـ میان اُستمانی کانود ءِ تہ ءَ زمین ءِ جیڑہ چے وڑ ءَ گیشینگ بنت آ چو اے وڑ ءَ اَنت 1 ـ اولی جتائیں زمین ءِ لوٹ 2 ـ ھمے جتائیں زمین ءُ آئی نہ گیشتگیں Undefind سیمسرانی جیڑہ ھمے جیڑہ 1948 ءَ گوں اسرائیل ءَ بوت کہ آئی سیمسر ءُ زمین ءِ لوٹ کانودی دیمدار کنگ بوت اَنت وھدے کہ 29 نومبر 1947 ءَ جنرل اسمبلی آف یو این، UN ءِ تہ ءَ اسرائیل ءِ جتائیں زمین مَنّگ بوت دیگ بوت بس ایوک ءَ اسرائیل ءِ سیمسرانی نہ گیشتگیں جیڑہ انگت پشت کپتگ اَنت کہ دومی نیمگ ءَ چیزے ارب اِستاناں گُشت کہ اے ھبر ءَ ما ھچ ڈول ءَ نہ مَنّ ایں کہ یھودی آں اسرائیل ءِ نام ءَ جُتائیں زمین اَست نہ کہ یھودی آں وتی ملک ءِ واست ءَ سیمسر گیشینگ ءِ ھک ھست ـ زمین سیمسرانی نہ گیشینگ نوک جوڑ بوتگیں اِستان ءِ واست ءَ اِے ھم جیڑہ پیداک کنت کہ آ نوکیں اَستان ءَ میان ُستمانی گَل بزاں UN وتی ممبر جوڑ بوت نہ کن انت گڑا اسرائیل ءِ سَپّیر Jessup ءَ گوْشت ” کہ ھژدری نہ اِنت کہ نوکیں ریاست ءِ جوڑ بوھگ ءِ واست ءَ آئی زمین ءَ گوں ھور آئی سیمسر گیشینگ بہ بنت ـ بس ھمے ھژدری اِنت کہ یک ٹُکّر ءِ زمین بہ بیت ءُ آئی سرا یک مُھکمّیں سرکارے ھست بہ بیت ـ میان اُستمانی کانود ءُ میان اُستمانی گَل UN ءِ تہ ءَ زمینی سیمسرانی جیڑہ نہ ایوک ءَ گوں اسرائیل ءَ بوت بلکیں دگے بازیں ملک بوتگ اَنت کہ گوں آیاں اِے وڑیں اڑ ءُ جنجال پیش اتکگ اَنت، رند ءَ میان اُستمانی کانود ءِ تہ ءَ کیزینگ بوتگ اَنت چہ آ مُلکاں یکے Belize بلیز اِنت ـ بلیز ءُ Guetmala ءَ کہ دو ملک اَنت اشانی نیام ءَ زمین ءِ مِلکیت ءِ سرا جنگ بوت Guetmala ءَ گُشت Belize ءِ زمین منی اِنت ـ وھدیکہ Belize ءَ وتی Self Government 1964 جوڑ کرت ءُ اے وھداں بلیز برتانیہ ءِ کالونہ اَت بلیز ءَ وتی ،زاتی ءِ جار جت ءُ 1975 ءِ UN ءَ یک Resolution ئے دیم ءَ آؤرت کہ منی آزاتی مَنّگ بہ بیت بلے Guetmala ءُ دگے لھتیں ملکاں گوْشت کہ Belize ءِ آزاتی مَنّگ مہ بیت پرچا کہ آئی زمین ئے دگہ داوا کنوک بزاں Guetmala ھست اِنت ـ اِے زمینی جیڑھاں کمو وھداں تاں بلیز ءِ آزاتیں اِستان بوھگ ءِ دیم ءَ چیزے میان اُستمانی کانود ءِ ھساب ءَ جنجال ودی بوت وھدے کہ گُڈّی وھداں Guetmala میان اُستمانی دَگ بزاں فورم ءَ ایوک بوت رند ءَ 1981 ءَ Belize ءَ چہ برتانیہ ءَ وتی آزاتی پچ گپت ءُ چار روچ ءَ پد میان اُستمانی گل ءِ باسک بزاں ممبر جوڑ بوت ـ ادا نُو اِے زانگ لوٹ اِیت کہ یک ملکے ءِ درائیں زمین نہ بلکیں ایوک ءَ آ نوکیں مُلکے چیزے ٹُکّر زمین یا سمیسرانی سرا دگہ ملکے اگاں مِلکّیت ءِ داوا ءَ کنت گڑا اے وڑیں Bounder Disput ملک ءِ جوڑ بوھگ ءِ سرا ھچ پیم ءَ میان اُستمانی کانود اسر نہ کنت چو کہ میان اُستمانی آمیدگِس ءَ North Sea Continental shelf case ءِ تہ ءَ گوْشت ” کہ چوشیں ھچ راہ یا راھبندے نیست کہ یک ملکے ءِ جوڑ بوھگ ءَ ساری آئی تیوگیں سمیسرانی ھد بندی بہ بیت ” بلے پدا اوں اگاں راجے چہ آزاتی ءَ ساری وتی زمین ءِ جند ءُ آئی سمیسراں بہ گیشین اِیت آئی آزاتی ءِ دیم ءَ جیڑہ کمتر بنت ـ بلے اگاں اِستان ءَ را یا راج ءَ را یک زمینے بہ بیت آئی سرا مُھکمیں ھاکم ءُ سرکار بہ بیت گڑا آئی سمیسرانی جیڑہ آئی آزات بوھگ ءِ سرا ھاسیں اسر نہ کن انت ـ اے تیوگیں زمینی جیڑہ، سمیسرانی جیڑہ ءُ آھانی سرا میان اُستمانی کانود ءِ اسر چے بیت، ما گوں آزات بلوچستان ءِ زمین ءُ سیمسراں ھمدپ بہ کن آں گڑا مارا چے گندگ ءَ کیت؟ بلوچستان ءِ زمین ءُ سیمسراں وت گیشینتگ اَنت چہ رودرآتکی بلوچستان ءَ بگر تاں ھلمند ءُ روکپتی بلوچستان ءَ اے درائیں گلزمین گوں یکے دومی ءَ ھوار اِنت ءُ بلوچ ایشی ءِ سرا چہ ھزاراں سال نشتگ ءُ آباد اِنت باھد اِنت کہ چُشیں جیڑہ گوں آزات بلوچستان ءَ ودی مہ بیت ـ یکے بلوچستان ءِ زمین ءُ آئی ھَدبندی ءُ سیمسر چے وڑ گیشینگ بنت ءُ بلوچ آزاتی ءِ جُھدکار اِے بابت ءَ چے پروگرام دئے اَنت؟ ادا جُست ما ایر کن آں ءُ چاراں جُست نمبر 1 ـ ماں بلوچستان ءِ ھد ءُ سیمسراں چہ دھمی کرن ءَ بزوراں کہ بلوچ رودرآتکی بلوچستان ءَ بگر تاں کرمان ءَ جاھمنند بوتگ ءُ اِے ھَندانی مالک بوتگ اَنت ؟ اے بابت ءَ بلوچانی کرا چیزے دستاویزات ھم ھَست اے ھَند وھدے کہ بلوچ راج ءِ دست ءَ بوتگ اَنت گڑا ایران ءِ ھاکم ءَ الّی بن بو واحد ءُ آئی براس ابدل حسن بن بو واحد اے دوھیناں بلوچانی چیزے ھلک بزاں کرمان ءِ بازیں ھلک ھوار جنّگ لوٹ اِتگ گڑا اے جنگ ءِ سرا ھمے دوئیں ھاکمانی آمیدگِس ءِ یک اَپسرے بوتگ کہ ابن مشکاوی اَت آئی ءَ وتی کتاب یا گشتانک ءِ تہ ءَ نبیس اِتگ کہ اے ھَند بلوچانی بوتگ اَنت ءُ منی ھاکم ءَ اے ھلک بَڈّا جتگ اَنت ـ اے وڑیں دستاویز ءُ سبوت کارمرز کنگ بنت ـ جست نمبر 2 ـ آیا ما آزات بلوچستان ءِ ھد ءُ سمیسراں چہ میر جلال ھان ءِ دور ءَ بزوراں؟ چوناھیگ ءَ میر جلال ھان ءَ First Baloch Confederacy بزاں اولی بلوچ نیم وپاکّی اِستان ءِ سِنگ 12 ھمی کرن ءَ ایر کُرت کہ اے بابت ءَ اوں مئے کرا چشیں بازیں دستاویزات ھَست کہ میان اُستمانی دگ بزاں فورم ءَ مارا پہ منارینگ ءَ کُمک ءُ مدت کن اَنت ـ جست نمبر 3 ـ یا ما بلوچستان ءِ ھد ءُ سیمسراں چہ میر نصیر خان نوری اول ءِ دور ءَ چہ بزوراں؟ نوری نصیر خان ءِ دؤر ءَ بلوچستان ءِ ھَلک سیستان، روکپتی بلوچستان ڈیرہ جات، کراچی، جیکب آباد، مکران ، خاران، چاگی، شال ( کوئٹہ، کوئٹہ ءِ کوھنیں نام کوہ ءِ تہ بوتگ، انگریزاں وتی زبان ءَ کوئٹہ گوْشتگ) تاں ھراسان ءِ ھَدّ ءَ چیزے ھَلک بلوچستان ءِ بھر بوتگ اَنت ـ ادا ھبرے یات دارگ لوٹ اِیت کہ نوری نصیر خان ءَ ھچ چُشیں زمین زیر نہ کرتگ کہ اودا جاہ منند بلوچ نہ بوتگ انت ءُ آ زمین بلوچ ءِ نہ بوتگ اَنت ـ جست نمبر 4 ـ یا ما بلوچستان ءِ ھد ءُ سیمسراں چہ برتانیہ ءِ مواھدہ آں بُزوراں؟ بلوچستان ءِ سرا برتانیہ ءِ اِیردستی ءَ چے پد برتانیہ ءَ بلوچستان ءِ زمین ماں ایران سندھ، پنجاب ءُ افغانستان ءِ تہ ءَ ٹُکّر ٹُکّر کرتگ ءُ بَھر کرتگ مئے کِرا اِے دستاویزات برتانیہ ءِ گوں بلوچستان ءَ مواھدہ ءُ ایندگہ درست کانودی سبوت ھَست اَنت کہ بلوچستان ءِ ٹکر ٹکر کنگ ءَ پیسر برتانیہ ءَ بلوچستان ءِ دؤر ءَ زمین ءُ سیمسر مَنّ اِتگ اَنت کہ اِے ھلک بلوچستان ءِ بوتگ اَنت ـ بلے بیا اِت کہ چاراں میان اُستمانی کانود ءِ چوشیں اِیردستیں زمین کہ دگے اِستاناں یا وتی بُنجُل جوڑ کنوکیں بزاں colonizer آں وتی تب ءَ ناجائز ٹکر ٹکر کُرتگ اَنت گیشنتگ انت چے گوشیت؟ اے بابت ءَ بلوچستان ءِ زمینی جیڑھاں ھم میان اُستمانی کانود ءِ ھساب ءَ چمشانکے ما دئیں ـ میان اُستمانی کانود ءِ تہ ءَ یک راہ ءُ رھبندے ھَست کہ آ را Uti- possidetis Juris گش اَنت UPJ ءِ کانود گشیت کہ نوک جوڑ بوتگیں اِستاناں وتی زمین ءِ گرگ ءُ لوٹ ءِ کانودی ھک ھَست اِے راہ UTJ ءِ سیادی گوں Colonization زمینی ھَد بندی یا Territorial Boundaries, Integrity, creation of state بزاں ریاستانی جوڑ بوھگ یا ریاست ءِ بوھگ بزاں Statehood ءُ Soveriegnty بزاں شاہ مزاری ھست انت ـ ـ uti possidetis راہ ءُ راھبند چے وڑا کار کنت بیا اِت کہ چاراں ـ colonial contest ھما اِستان کہ Colonized کنگ بوتگ اَنت چوکہ بلوچستان گڑا اے رنگ ءَ یک اِستانے وت ءَ را چہ اِیردست گری ءَ بہ گیشین اِیت ءُ آزات بہ کنت Uti Possidetis ءِ ھساب ءَ آ آزاتیں اِستان ءَ را اے ھَک ءُ مُز ھَست کہ وتی درست ایں ھلکاں وتی مُشت ءَ بیاریت ءُ اِیردست کنوک ئے اے کانودی پَرز اِنت کہ ھمے نوک آزات بوتگیں اِستان ءِ ھرچی کہ زمین ھست اَنت آھاں ھمے اِستان ءِ دست ءَ بہ دنت ـ The Disintegration of State Federation 2 بزاں چہ (وفاق) ءَ یک ریاستے جتا بوتگ ۔ وھدے کہ چہ یک وپاک یا پیڈریشنے (فیڈریشن) ءَ یک اِستان یا سُوبہ ئے جُتا بیت گڑا ھما جتا بوتگیں استان ءِ ھد ءُ سیمسر بزاں بارڈرز Uti Possdetis راہ ءُ راھبندے ءِ ھساب ءَ ھما بہ بنت کہ آ اِستان ءِ گوں وپاکی اِستان ءَ ھوار بوھگ ءَ پیسر بوتگ اَنت ـ پہ درور ءَ ما چاراں کہ ھمے وڑیں کِسّھے گوںWest Papua ءَ بوت West Papua انڈونیشیا ءِ یک سُوبہ اِت اَت وھدے کہ انڈونیشیا ءَ وتی آزاتی گیپت گڑا آئی ءَ گوْشت West Papua ءِ انڈونیشیا ءِ بھر بہ بیت پرچا کہ یورپی ءُ Dutch کالونسٹاں Colonist چہ ساری ویسٹ پاپوئے انڈونیشیا ءِ زمین بوتگ تنی وھدی انڈونیشیا ءِ پاگواجہ ءَ ھَشت گشتاں West Papua ءَ بزاں پاگواجہ شُتگ ـ اے درست ایں میان اُستمانی کانوداں وھدے کہ ما چاراں گڑا آزات بلوچستان زمینی لوٹ چو اے وڑ اِنت ‘ آزات بلوچستان ءِ زمینی لوٹ Territorial Claim ھیربیار مری ءَ داتگ ـ ھیربیار مری ءُ پِری بلوچستان موومنٹ لوٹ پہ آزات بلوچستان ءِ زمین ءِ واست ءَ ھما اِنت کہ خان نوری نصیر خان ءِ یکجاہ اِیں بلوچستان بوتگ انچو کہ پِرّی بلوچستان موومنٹ ءِ آئین ءِ آرٹیکل نمبر 3 (a) (b) (d) ءِ تہ ءَ یکمُشت بزاں متحدہ بلوچستان ءِ زمینی لوٹ ھست اِنت ءُ بلوچستان لبریشن چارٹر آرٹیکل ءِ 44 ءِ تہ ءَ ھم ھست انت ـ چہ نوری نصیر خان ءِ دؤر ءَ بلوچستان ءِ لوٹ ءِ واست ءَ مے کرا چشیں بازیں دستاویزات، میاں اُستمانی مواھدہ ءُ دگے سبوت ھست انت کہ باندا ما آھاں UN ءِ تہ ءَ پیش کرت کنیں ءُ یک بلوچستانے جوڑ ءُ آزات کرت کنیں ـ نوری نصیر خان ئے وھدے بلوچستان چہ سیستان ءُ چیزے ھَنداں بہ گِر کہ آ افغانستان ءُ ایران ءِ تہ ءَ اَنت انوں روبرکتی بلوچستان ءِ ڈیرہ جات ( ڈیرہ اسماعیل خان، ڈیرہ غازی خان ءُ دگے چیزے ھَند) کراچی، جیکب آباد، مکران، خاران، چاگی، لسبیلہ ءُ تال شال ( کوئٹہ) ءَ بوتگاں اشاں چے ابید نوری نصیر خان ءَ وتی وتی دست تاں بندر عباس، سندھ، خراسان ءِ چیزے ھَندّاں اوں دؤر دات ءُ بلوچستان ءِ دوبر بَھر جوڑ کرت اَنت ـ اِدا مئے کرا 1758 ءِ مواھدہ کہ نوری نصیر خان گوں احمد شاہ ابدالی ءَ کرتگ اَنت اِے یک بلائیں سبوت ئے اے مواھدہ ءِ تہ ءَ بلوچستان چہ افغانستان ءَ پورا آزات بیت بَلے رند ءَ افغانستان ءِ زانت کاراں ءُ برٹش انگریزاں اے مواھدہ ءِ بُنکّی رنگ دیم ءَ نیارت ءُ گوْشت اش کہ بلوچستان تیوگ ءَ آزات نہ بوتگ بلکیں افغانستان ءِ باجگزار بوتگ برھال مئے کِرا اِے مواھدہ وتی بُنُکّی دْروشم ءَ ھَست اِنت ـ دومی نیمگ ءَ برتانیہ ءِ سپّیر pm sykes وھدے کہ ایران ءَ برتانیہ ءِ سپّیر اَت وتی کتاب Persian History ءِ تہ ءَ گوْشیت کہ بلوچستان ءِ سرا میر نصیر خان اول ءَ 1750 ءَ تاں 1793 ھاکمی کُرتگ ءُ اے وھداں بلوچستان یک آزاتیں مُلکے بوتگ بزاں ھچ یک دگے ملکے ءِ باجگزار نہ بوتگ ” اے گپ ءِ مراد ایش اِنت کہ نوری نصیر خان وھدے یک ھَندیں بلوچستان ایوک ءَ خان ءِ بلوچ ءِ بزاں کلات ءِ ھاکمی ءِ اندر ءَ بوتگ ـ جنگ نامہ کہ ایش ءَ را نور محمد گنگاپا ( گندابا) نبشتگ ـ اِے مرد ءِ کتاب ءَ را ھندوستان ءُ افغانستان ءُ بلوچستان ءِ تہ ءَ بلائیں ارزشتے ھَست ـ اے کتاب ءِ تہ ءَ نورمحمد بلوچستان ءِ Supreme Sovereignty بزاں آزات ءُ بُِرزی واگدار ءَ مَنّ اِت ءُ گوْشت کہ 1758 ءَ بلوچستان یک آزات وتن ئے بوتگ ھچ ملک ءِ باجگزار نہ بوتگ ءُ آ کلیں بلوچانی زمین بلوچستان ءِ ھاکم ءِ دست ءَ بوتگ اَنت ـ نوں بلوچستان ءِ ھما بَھر کہ آھانی سر ءَ میر نصیر خان ءِ بیرانی ءَ پد دگے ملکاں چیردست کرتگ ءُ آوار جتگ انت رند ءَ برتانیہ ءَ آھتگ ءُ آ ھَند وتی وڑا بَھر ءُ بانگ کرتگ اَنت ءُ ایران، افغانستان، سندھ ءُ ایندگے ھلکاں گوں ھوار کُرتگ اَنت ـ چہ برتانیہ ءِ درایگ ءَ پد بلوچستان وتی ھما سیمسرانی کانودی لوٹ ءَ کنت کہ چہ برتانیہ ءِ چیردستی ءَ ساری میر نصیر خان ءِ دؤر ءَ بلوچستان ءِ بھر بوتگ اَنت میان اُستمانی کانود ءِ رِدّ ءَ uti possidetis ءِ راھبند ءِ ھساب ءَ بلوچستان ءَ را اے ھک ھَست ءُ colonizer ءِ اے کانودی پَرز اِنت کہ اِے وڑیں لوٹ آں بہ پَھم اِیت 2 دائمی آبادی Permanent Population :: چو کہ پہ استانے جوڑ کنگ ءِ واست ءَ یک زمینے ھژدری اِنت کہ گڑا اِے ھک المی انت کہ زمین ءِ سرا دائمی آبادی یے بہ بیت آ آبادی ءِ کسان ءُ مزن بوھگ المی نہ اِنت چوکہ انڈیا ءِ اولُس کم ءُ گیش سد ءُ بیست کروڈ انت ءُ Tuvalu ءِ 10000بیت یا Monaco ءِ آبادی 30000 بیت ـ میان اُستمانی کانود ءِ تہ ءَ یک راجے ءَ را اِے ھَک ھَست کہ کجا آ راج جاھمنند اِنت یا چہ کرنّاں جاھمنند اِنت گڑا آ وتی واست ءَ اِستانے جوڑ کُرت کنت ـ ادا اے ھبر زانگ لوٹ اِیت کہ دگنیا ءِ تہ ءَ چُشیں بازیں چیردست کنوک یا Colonizer بوتگ اَنت کہ آھاں ھمے جُھد کرتگ کہ ما یک زمینے ءِ سرا بُن ازلّی ءُ کانودی مردماں در بکناں ءُ آ زمین ءِ سرا دگے راج جاھمنند بکناں دانکہ آؤکیں وھداں اے زمین ءِ بُنُکّی واھند اِے گوْشت مکن اَنت کہ اے زمین ءِ مالک من آں اے وڑیں سُر ءُ پُر ءَ را ءَ را سیاسی زبان ءَ گش انت Demographic Change ـ اے درگت ءَ اگاں ما بلوچستان ءِ سرا چمشانکے بدیاں گڑا مارا گندگ ءَ کیت کہ بلوچانی چہ بلوچستان ءَ کشگ ءُ دگے ھَنداں در پہ در کنگ پاکستان ءِ ماں بلوچستان ءِ تہ ءَ ڈیموگرافک چینج ءِ پندل چوناہ ءَ پاکستانی لَشکر بزاں پوج ءَ بلوچستان ءِ چشیں ھچ جاگھے پشت نہ گیتکگ کہ اودا بلوچانی واست ءَ زمین تنک ءُ تھار نہ انت بلے گوادر کیچ، جیونی ءُ پسنی پاکستان ءِ پندل ءِ ھاسیں بَھر اَنت کہ ادا بلوچاں ڈیموگراپکلی بدل پکن انت تاکہ دیم ءَ بلوچ گشت مکن اَنت کہ اے ھَند مئے سرڈگار اِنت ـ انچوش کہ سنگت شبیر بلوچ ءَ لھتیں وھد ساری یک نبشتانکے ءِ تہ ءَ اِے گوْشتگ اَت پاکستان اے ھنداں 40 تاں 60 لَکّ پنجابی ءُ چینی مردم آباد کنگ لوٹیت ـ برھال اے دگے سرھالے کہ ایشی سرا مزنیں نبشتانک ءُ گپ جنگ بیت ـ من پدا کایاں چاراں ھمے دائمی آبادی کہ پہ نوک جوڑ بوؤکیں اِستان ءِ واستہ المّی کرار دیگ بوتگ اے آبادی ءِ ھَک ءُ پَرز گوں اِستان ءَ چہ پیم بوت کن اَنت ھاس جاھگیری دیگ ءِ بابت ءَ جاھگیر Nationality ـ یک ھبرے چارگ ءُ زانگ کرزیت کہ ھما نوکیں اِستان ءِ زمین ءِ سر ءِ نندوکیں مرمادنی جاھگیری دیگ ھما اِستان ءِ وتی مرزی ءُ منشا ءِ سرا انت کہ اگاں یک نوکیں استانے جوڑ بیت وتی زمین ءِ سر ءِ چیزے مرماناں جاھگیری سَند دنت ءُ چیزے مردماں نہ دنت ھمایاں کہ جاھگیری سَنّد نہ دنت آ مردم سیاسی زبان ءَ Stateless مردم گوْشگ بنت ـ پہ درور ما چاراں بنگلہ دیش ءَ بنلادیش ءَ ھمے وڑ گوں گیشی بنگالی آں کرت وھدے کہ 1971 ءَ بنگلادیش ءَ چہ پاکستان ءَ وتی آجوئی پچ گیپت ءُ بنگلادیش آزات اِستانے جوڑ کُرت بنگلادیش ءَ گیشی کَچّ ءَ بنگالیان ءَ بنگلادیش ءِ جاھگیری سَنّد نہ دات آئی ءَ سوب ھمے دات کہ گیشتر بنگالیاں بنگلادیش ءِ آزاتی ءِ وھد ءَ پاکستان ءِ کُمک کرتگ پمیشکہ من آھان ءَ Nationality نہ دئے آں دگے انچیں کِسّہ ءُ جاورے گوں اسرائیل ءُ پلستین ءِ اربّاں بوت ـ اسرائیلی ءُ پلستینی اربّانی جاھمنندی ءِ جیڑہ ـ وھدے کہ 1948 ءَ اسرائیل آزات بوت گڑاں ھما ارب کہ یھودی ءُ اربانی ھمے جنگ ءِ نیام ءَ جِْست ءُ شُت اَنت ماں دگے ارب ملکاں ـ اسرائیل ءَ آ جِستگّیں ارباناں جاھگیری سَند نہ دات ءُ نہ کہ آ دومی ارب مُلکاں آیاناں جاھگیری سَنّد دات گڑا آ ارب stateless بوت اَنت ـ نوں ما چاراں کہ میان استمانی ( International) کانود اے بابت ءَ چے گوْش اِیت؟ انٹرنیشنل لا کمیشن وتی آرٹیکل 1 ءِ تہ ءَ گُشیت وھدیکہ یک اِستانے چہ دومی اِستان ءَ سِد اِیت ءُ جتا بیت یک آزاتیں اِستانے جوڑ بیت گڑا آ زمین ءِ سر ءِ نِندوکیں مردماں اے ھَک ھَست کہ چہ اے دوئیں اِستاناں یکے ءَ جاھمنند بہ بنت بزانکہ کہ نوکیں اِستان آھاناں وتیگی بہ کنت ءُ جاگا ءُ جاھگیری سَنّد بہ دنت یا پیسری اِستان پدا ھمے انٹرنیشنل لا کمیشن ءِ آرٹیکل نمبر 4 گوْشیت ” اِستان چوشیں ھچ سُر ءُ پُرے مکن اَنت کہ آئی سوب ءَ آ دوئیں اِستانانی تہ ءِ چیزے نندوکیں مردم Stateless بہ بنت بزاں کہ آھاناں جاھگیری مہ رسیت ” اے درگت ءَ ما بلوچستان ءِ تہ ءَ نندوکیں ایندگے راج چو کہ پٹھان ھزارھانی بابت ءَ پالیسی جوڑ کرت کن اَنت بلے اے ھبر چہ بلوچستان ءِ آزاتی ءَ رندی گپّے ـ 3. سرکار Government _ سیمی چیز یا Element کہ پہ اِستان ءِ جوڑ بوھگ ءَ ھژدری اِنت آ سرکار چونیں سرکارے بیت؟ نزور بیت یا مُھکم؟ اے بابت ءَ مارا چوشیں باز کیس Case دست کپ اِیت کہ اود ءَ چیزے سرکار مھکم بوتگ ءُ چیزے نزور بوتگ ـ بیا کہ چاراں گوں ھماھاں چے بوتگ ءُ میان اُستمانی کانود اے درگت ءَ چے گوْشیت؟ پہ درور ءَ ماں چاراں کہ اِراکی کردستان ءَ Kurdistan Regional Government یک مُھکمیں سرکار کہ اے اراکی کردستان تہ ءَ ھاکمی کنگ ءَ اَنت بلے انگت اراکی کُردستان یک آزاتیں اِستانے نہ اِنت ـ چوناھیگ ءَ میان اُستمانی کانود ءُ میان اُستمانی سیاست یا زانت ءِ سیاست ءِ پِڈ ءَ ھما سرکار پہ نوکیں اِستانے جوڑ بوھگ ءَ کہ سرکار Government Independent بزاں آزاتیں سرکار بہ بیت آ سرکار وتی ڈیھہ ءِ سر ءِ نندوکیں مردمانی سر ءَ یک ــــــ بزاں مھکمیں اسرے بہ داریت یا وتی سرکاری ادارھانی سرا تیوگ ءَ کنٹرول بہ کنت ءُ بلکیں ھما سرکار پہ وتی اِستان ءِ واستہ گوں ایندگے ملکاں نزیکی جوڑ کت بہ کنت ءُ وتی نزیکی جوڑ کنگ ءِ واستہ دگے ھچ اِستان ءِ چیر دستی ءَ مہ بیت گڑا ھمے وڑیں سرکار ءَ را گشنت independent effective government کہ پہ اِستان ءِ جوڑ بوھگ ءَ المّی انت وھدے کہ KRG بِلے کہ یک مھکمیں سرکارے بَلے کہ وتی درستیں کارانی تہ ءَ آزات نہ انت ءُ اراک ءِ آئین ءِ پاسدار اِنت بزاں دگے اِستان ءِ چم پردار نہ اِنت ـ سرکار چے ھداں تاں مھکم بہ بیت؟ اے جُست یا جیڑہ ءَ ما گوں democratic republic of Congo آزاتی ءِ کیس ءَ دیم پہ دیم کناں ءُ چاراں, Belgian Congo 1908 تاں 1960 ءَ نیامی بزاں سنٹرل افریقہ ءِ تہ ءَ یک کالونی اَت 1960 کانگو ءَ کہ انوں ڈیموکریٹک کانگو ءِ زانگ بیت وتی آزاتی ءَ گیپت. اے وھداں کہ کانگو ءَ آزاتی گیپت آئی سرکار نہ پیسر ءَ نہ اے وھداں مُھکم اَت آئی تہ ءَ دگے آزاتی ءِ جُھد بوھگ ءَ ات کہ آ مردماں گوْشت گوں کانگو ءَ نہ ننداں ما چہ کانگو ءَ آزاتی لوٹاں چہ آھاں یکّے Katanga کٹانگا صوبہ ات کانگو ءِ بُرزی بزاں مرکزی ھُکومت دو بَھراں بوتگ اَت ھر یکے ءَ گُشتگ اَت کہ کانگوں کانودی سرکار من اوں بیلجیم ءِ پوج دوبر کانگو ءَ شُتگ اَت اود ءَ دزمانجنی یے کرتگ اَت کانگو ءِ ادارہ انچو کرپٹ بوت انت کہ کانگو ءَ وتی ملک ءِ دارگ ءِ واست ءَ میان اُستمانی کُمک لوٹ اِت۔ اِے وڑیں نزوریں سرکار پہ درور ءَ دگے کم رسیت بَلے انگت کانگو ءِ آزات اِستان بوھگ ءِ یا آزاتی ءِ سر ءَ کس ھچ لنکُک چست نہ کرت ءُ کانگو ءَ را UN ءِ باسکی ( membership) دات ـ اد ءَ چارگ لوٹ اِیت کہ وھدے کہ میان اُستمانی کانود ءِ تہ ءَ پہ اِستان ءِ آزاتی ءِ واست ءَ مُھکمیں سرکار لوٹ اِیت گڑا کانگو ءِ کیس case ءِ سرا میان اُستمانی کانود چے پیم ءَ Apply بیت؟ میان اُستمانی کانود ءِ تہ ءَ دو راھبند ھَست اِنت، اولی اِے وڑا اِنت وھدے کہ یک Colonizer یا وپاکی اِستانے وت وتی کالونی، صوبہ یا اسٹیٹ ءَ آزاتی دنت چہ ملک ءَ دزکش بیت چو کہ برتانیہ 1947 ء چہ بلوچستان ءُ ھندوستان ءَ وت دزکش بوت، اے دوئیں ملکان ءَ آزاتی دات ـ اے وڑیں ھالت آں بِلے کہ آزات بوتگیں ملکانی سرکار مھکم نہ اَنت ءُ نزور اَنت آئی نزوریں سرکار ءِ سوب ءَ ھچ کانود آئی آزاتی ءَ پچ گیپت نہ کنت ـ کانگو ءِ کیس ھمے وڑ ءَ اَت کہ بیلجئیم ءَ وت آزاتی دات رند ءَ بیلجیم ءَ را ھچ کانودی ھَک نہ بوت کہ آ چہ وتی داتگیں آزاتی ءَ دزکش بہ بیت ـ ھمے رنگ ءَ انٹرنیشنل کانود ءُ میان اِستمانی ملک کانگو ءِ پَلّہ مرزی ءَ بوت اَنت کہ آ وتی اِستان ءِ تہ ءَ آزاتیں سرکارے جوڑ بہ کنت ـ میان اُستمانی کانود ءِ دومی راھبند __ میان اُستمانی کانود ءِ دومی راھبند چو اِے وڑا اِنت کہ یک اِستانے کہ ساری ءَ دگہ ملکے ءِ صوبہ یا اِستانے چہ ملک ءَ جتا ءُ آزات بوھگ لوٹ اِیت یا بیت کہ اے وڑیں اِستانے بوھگ ءِ واست ءَ نزور نا بلکیں مھکمیں سرکار بوھگ المّی اِنت ـ اے رِدّ ءَ ما پہ درور Finland فنلینڈ ءَ چاراں 1917 ءَ وھدے کہ چہ گوستگیں روس ءَ Finland ءَ وتی آزاتی ءِ جار جت بزاں کہ روس ءَ فنلینڈ وتی آزاتی نہ دات گڑا اے وھداں فنلینڈ ءِ سرزمین ءِ سرا روس ءُ جرمنی ءِ لَشکر بزاں پوج ھَست ات انت فنلینڈ ءِ آزاتی ءُ آئی statehood ءِ چار ءُ گُزار گرگ ءِ واستہ League Of Nation لیگ آف نیشن ءَ کمیشن آف جسٹس بزاں کانود دانان ءَ یک مُچّی یے راہ دات ـ چار ءُ گُزار گرگ ءَ پد کمیشن ءَ اَتک چو اے وڑا گوشت ” یک sovereign state بزاں بُن ھِشت اِیں اِستانے ءِ واست ءَ کہ کانودی پاسداری ءِ شرت ھژدری انت آ فنلینڈ ءِ تہ ءَ نیست، بازیں ٹّکّ ءُ کُٹُم چہ سرکار ءَ یاگی اَنت سیاسی ءُ چاگردی زندمان پروشت ءُ پروش ءِ آماچ اِنت، سرکاری یا اِستانی ادارہ مُھکم نہ اَنت Finland ءِ تہ ءَ ھالت چو Civil War سیول وار ءِ رنگ ءَ انت، جرمنی ءُ روس ءِ پوج ھمودا انت Finish white and red مردمانی درمیان ءَ جنگ اِنت پوج ءُ پولیس دو جتائیں ٹُکرانی تہ ءَ بَھر اَنت اے وڑا جنجال انت کہ فنلینڈ یک آزاتیں ءُ مھکمیں اِستانے بہ بیت ـ بلے لیگ آف نیشن ( ھما زمانگ ءِ UN) ءَ جسٹس آف کمیشنے اِے ھبر ردّ کرت انت ءُ فنلینڈ ءِ استانی ارزشت مَنّ اِت بَلے آئی کانودی، سیاسی ءُ پوجی زدگّی ءِ ھاتر ءَ جُھد ءُ کوشست کُرت ـ اِے درست ایں بوتگ ایں ءُ گوشتگ ایں کِسّہ ءُ case اَنت ما میان اُستمانی کانود ءِ ھساب ءَ کہ چاراں گڑا ماں گُڑسر ءَ اِے گوْشت کن آں کہ اِستان ءِ بوھگ یا جوڑ کنگ ءِ واست ءَ یک راجے ءِ کِرا زمین ءَ چہ پد یک سرکارے بہ بیت کہ وتی مردم ءُ ادارھان ءَ داشت کرت بہ کنت، اے سرکار دگے ھچ ڈنّی اِستانانی یا ھُکمرانانی ھچ پاسدار مہ بیت دومی میان اُستمانی کانود دگے ھاسیں شرت اِیر نہ کنت ـ بس ھمے لوٹ اِیت کہ سرکار ءِ داشتن (کنٹرول) بہ بیت چیزے راہ ءُ راھبند بہ بنت بزاں Maintenance Of Law ءُ چیزے بُنکّی ادارہ کہ سرکار ءَ المّی انت ـ سیمی میان اُستمانی کانود ءِ لس راھبند (جنرل اصول ) ھاس ایں جاورانی تہ ءَ چو اے وڑا بنت کہ کُجا یک نوکیں اِستانے آزات بیت ءُ جوڑ بیت بلے آ اِستان ءِ جوڑ بوھگ ءِ وڑ ءُ پیم میان اُستمانی کانود ءِ ھساب ءَ بہ بنت گڑا اَے رنگ ءَ آ اِستان ءَ را یک مُھکمیں سرکارے نہ نزوریں الم ءَ بہ بیت بزاں دگے ملک یک آزاتی ءِ جھد ءَ پہ وتی زاتی سیت ءُ نپانی کُمک ءَ انت ءُ آئی ءَ را چہ دومی ملک ءَ سیاسی ءُ مالی پاھدگاں پہ آزات کن اَنت گڑا پہ آزات بوؤکیں اِستان ءَ مُھکمیں سرکارے ھژدری اِنت ءُ کجا یک سرکارے ، اِستانے ءِ داوا ءَ کنت ءُ آئی ءِ سرکار نزور انت میان اُستمانی کانود ءِ تہ ءَ اے چارگ بیت کہ ھمے نزوریں سرکار کہ وتی آزات ملک ءِ گپ ءَ جنگ ءَ اِنت اے ملک ءُ سرکار ءَ را آزاتی ھما چیردست کنوکیں ھاکم ءَ یا ریاست ءَ وت داتگ بزاں Colonizer ءَ وتی کالونی وت آزاتی داتگ؟ اگاں وت آزاتی داتگ اِش گڑا سرکارے زیات مھکمی بزاں Effectiveness زلوری نہ اِنت پہ درور ءَ انڈیا، پاکستان ءُ بلوچستان ھَست اَنت کہ برتانیہ ءَ وت آزات کرت اَنت ـ اے درگت ءَ ما چاراں کہ میان اُستمانی کانود بلوچستان ءِ آجوئی چہ 11 اگست 1947 بہ گِر تاں 27 مارچ 1948 ءَ بوتگ چے گوشیت؟ ءُ پاکستان ئے، بلوچستان ءِ سر ءَ چیردستی کہ 27 مارچ 1948 ءِ آزات بلوچستان ءِ ھَستی ءَ کہ میان اُستمانی کانود ءِ تہ ءَ چاراں گڑا میان اُستمانی کانود مئے گوستگیں آزاتی ءَ چہ ھچ دزکش بوت نہ کنت پرچا کہ مواھدھانی میان اُستمانی کانود ءِ تہ ءَ بلائیں ارزشتے است ءُ 1947 ءِ بلوچستان ءِ آزات کنگ ءَ ابید مئے کرا ھما مواھدھانی دستاویزات ھست اَنت کہ آ مواھدھانی تہ ءَ برتانیہ ءُ پاکستانے آ وھدی اِیں نام ءُ سرکار ءِ دزکت ھست اَنت ـ 4 اگست 1947 ءَ برتانیہ سرکار پاکستان ءُ بلوچستان ءِ نیام ءَ یک مواھدائے بوت کہ مواھدہ ءِ آرٹیکل نمبر 1 ءِ تہ ءَ پاکستان ءَ گوں برتانیہ ءِ رزا ءُ منشا ءَ بلوچستان ءِ آزاتی مَنّ اِتگ وھدے کہ برتانیہ ءَ وت بلوچستان ءَ را آزاتی دات ءُ مواھدہ کرت اِے وڑیں مواھدہ مارا پہ میان اُستمانی دَگّ بزاں فورم ءِ تہ ءَ باز کُمک کن اَنت ـ نوں چارگ لوٹ اِیت کہ پاکستان چے وڑا بلوچستان ءِ سرا وتی چیردستی ءَ کانودی ءُ جائز کرار دنت ؟ پاکستان ھمے گوْشیت کہ مکران، لسبیلہ ءَ خاران ءَ گوں ھور خان ءِ کلات ءَ گوں رزا مندی ءَ گوں پاکستان ءَ رزا (الحاق Accession )کرت ـ وھدے کہ مئے کرا ھما تاریکی سبوت ھست اَنت کہ کلات ءِ ایوان زیریں ءُ ایوان بالا ءَ پاکستان ءِ گون ءَ ھوری بزاں الحاق ءِ لوٹ نہ مَنّ اِتگ ات ـ اد ءَ یک ھبرے یات دارگی اِنت کہ وھدے یک اِستانے وتی گوں دومی اِستان ءَ پہ رزا ءُ منشا ءَ ھوار بیت آئی واست ءَ آزاتی ءِ گِرگ گِران تر بیت چہ آ اِستان ءَ کہ آ گوں رزا ءُ منشا ھوار بوتگ بلکیں آئی ءِ سرا اُرش کنگ بوتگ بَلے آ اِستان ءَ اے وڑیں سُر ءُ پُر ءِ ھلاپ ءَ جنگ کُرت ـ چو کہ آغا عبدالکریم خان ءِ 1948 ءِ جنگ، نواب نوروز خان ءِ پاکستان ءِ ھلاپ ءَ جنگ، مری ءُ مینگلانی پاکستان ءِ ھلاپ ءَ جنگ تاں کہ روچ مروچی ایں جنگ ـ اے درگت ءَ ما میان اُستمانی دَگ ءُ میان اُستمانی کانود ءِ ھساب ءَ پَدّر کرت کنیں کہ بلوچستان ءِ سرا پاکستان ءِ چیر دستی گیر ھانونی انت ـ اد ءَ پہ درور اگاں ما تائیوان ءِ اِستان ءَ بچاراں گڑاں ما بلوچستان ءِ میان اُستمانی کانودی ارزشت ءَ شر تر سرپد باں ـ تائیوان کہ 17 ھمی کرن ءَ پہ تاکت ءُ زور ءِ سرا چین ءِ بھر جوڑ کنگ بوت ـ رند ءَ چین ءِ ھاکم ءَ 1895 ءَ تائیوان جاپان ءَ را دات ـ دومی مزنیں جنگ بزاں 2nd World War ءَ وھدے کہ جاپان بے سوب بوت ءُ سرنڈر اِش کرت گڑاں چین ءَ دوبر تائیوان وتی چیردست ءَ کرت چین ءَ وھدے کہ سیول وار Civil War بزاں ھانہ جنگی بندات بوت اے دؤران ءَ تائیوان ءَ 1949 ءَ وتی جند ءِ یک جُتا اِیں سرکارے جوڑ کرت ءُ نامے دات Republican Of China ءُ ھمے گوْشت اِش کہ من نا ایوک ءَ تائیوان ءِ بلکیں سرجمّیں چین ءِ کانودی سرکار اوں بلے اے سرکار ءِ پاسداری کنٹرول تھنا چیزے تائیوان ءِ جزیرھاں تاں اوشت بوت ءُ چین ءَ دگے سرکارے جوڑ کرت ـ مروچاں تائیوان گُشگ ءَ انت کہ من یک جتائیں اِستانے آں منی آجوئی مَنّگ بہ بیت بلے تائیوان ءِ سیاسی بِستار بزاں پوزیشن Disputed یا جنگ زدگ انت ءُ تائیوان میان اُستمانی گَل UNO ءِ باسکے نہ انت پرچا کہ یو این او ءَ ایشی باسکی بزاں ممبر شِپّی نہ مَنّ اِت ـ میان اُستمانی گل ءَ پرچہ تائیوان ءِ آزاتی بستار(/ Status Position) نہ من اِت ءُ چونیں کانودی اڑ ءُ جنجال تائیوان ءِ آزاتی ءِ دیم ءَ اَتک انت؟ میان اُستمانی گل ھمے گوْشت کہ بِلے کہ تائیوان ءَ یک مھکمیں سرکارے ھَست ءُ ملک ءِ جوڑ کنگ ءِ واست ءَ مُھکم ایں سرکار المّی اِنت بلے تائیوان ءِ سرکار ءَ بندات ءَ وتارا 1949 ءَ جوڑ کرت گڑا اے سرکار ءَ ھچبر نہ گوْشت کہ من جتائیں اِستانے لوٹ اِیں بلکیں ھمے گوْشت ئے من تیوگیں چین ءِ سرکار اوں ھمے کانودی سوْب اِنت کہ تائیوان ءِ آزات ریاست بوھگ گوں جیڑہ ءُ کانودی جنجال آں ھمگرنچ اِنت ـ تائیوان ءِ جیڑھاں ما گوں بلوچستان ءِ آزاتی ءَ دیم پہ دیم بکنیں گڑا میان اُستمانی کانود مئے نیمگ ءَ اِنت پاکستان ءُ ایران ءِ کِرا چوشیں سبوت نیست کہ بلوچاں یا بلوچستان وتی رزا ءُ منشا ءَ گوں ایران ءُ پاکستان ءَ ھوار بوتگ ـ اَنچو کہ من پیسر ءَ گوْشتگ اَت کہ روچ دراتکی بلوچستان ءَ پاکستانی چیردستی ھلاپ ءَ جنگ کرتگ پہ آجوئی ءِ پچ گرگ ءَ روایرشُتی بلوچستان ءِ بِستار بزاں پوزیشن ھمے پیم ءَ انت ـ روان اِنت