ھمگام بلوچی
روکپتی بلوچستان ءَ اگاں ما چہ میر نصیر خان ءِ آزات ءُ یکمُشیں بلوچستان ءَ پد چاراں گڑا مئے کرا چوشیں سبوت ھَست اَنت کہ روکپتی بلوچستان ءَ ایران ءِ چیردستی ءِ ھلاپ ءَ جنگ کرتگ ءُ وتی آزاتی لوٹ اِتگ چو کہ 1809 ءَ بازیں بلوچ سرداراں چہ کلات ءَ یاگی بوتگ ءُ روکپتی بلوچستان یک Semi Independent State ئے جوڑ کرت بزاں چہ خان ءِ کلات ءَ جتا وتی استان ءِ سرا وت ھاکمی کُرت ـ
بَلے اد ءَ اے ھبر یات دارگی اِنت کہ روکپتی بلوچستان چہ کلات ءَ تیوگ ءَ آزات نہ اَت بلکیں بازیں کانودی ءُ دگے کارانی تہ ءَ کلات ءِ چیردستی کار اِیت ـ
1871 ءَ کہ ایران ءَ روکپتی بلوچستان دو بَھرا کرت گڑا چو کہ روسی اسکالر Pikulin گوْشیت
” بلوچاں ایران ءِ ھلاپ ءَ جنگ کرت ءُ روکپتی بلوچستان ءِ بَھر ءُ بانگ نہ مَنّ اِت ـ دگے بازیں جَنگ رند ءَ بلوچاں گوں ایران ءَ کرت تاں کہ 1925 ءَ امیر سردار دوست محمد خان ءَ وتارا روکپتی بلوچستان ءِ ھاکم گوْشت ءُ نام دیگ بوت ” شاہ ءِ بلوچستان ” تاں 3 سال روکپتی بلوچستان ءَ امیر دوست محمد خان یک آزات ھاکم ئے بوت ءُ اے نیام ءَ ایران ءَ بلوچستان ءِ تہ ءَ ھاسیں دزمانجنی نہ کُرت گُڈ سرا 1928 ءَ ایران ءَ گوں برتانیہ ءِ کُمّک ءَ روکپتی بلوچستان ءِ سرا اُرش کرت ءُ امیر دوست محمد خان پاھو دات اِدا ما گنداں کہ بلوچستان ءَ ھچ رنگ ءَ ھچ دؤر ءَ ایران ءُ پاکستان ءِ ھاکمی ءُ چیردستی نہ مَنّ اِتگ ءُ مئے کرا کانودی ءُ تاریکی سبوت ھَست اَنت کہ ما میان اُستمانی دگ بزاں فورم آں ءُ میان اُستمانی کانود ءِ لوٹ ءِ ھساب ءَ پیش کرت اِش کن اِیں ـ
گُڈ سرا چاراں کہ آ کجام سوْب اِت اَنت کہ برتانیہ ءَ بلوچستان ءَ پہ آزات ءُ یکمُشت بوھگ ءَ نئیشت ءُ گوں ایران ءُ پاکستان ءَ ساز ءُ باز کُرت کہ بلوچستان ءَ چیردست بکن اِت؟ دومی اے چاراں کہ بلوچستان ءِ آزاتی ءِ واست ءَ بلوچ جُھدکار چے وڑیں گامگیج بزور اَنت؟
چوناھا برتانیہ ءَ وتی مالی پائدگ ءَ گوں ایشیا ءِ مُلکاں بندوک بوتگ اَنت بَلے مستریں پائدگ برتانیہ ءِ سیاسی بوتگ اَنت برتانیہ ءَ لوٹ اِتگ پیسریگیں روس ءِ ھواری ءَ ایشیا ءُ پاکستان ایران ءُ بلوچستان تاھت مہ کن اَنت آئی ءَ ھمے ھیال داشتگ اَت کہ بلکیں روس بئیت گوں ملکاں دوستی ءُ یاری بہ کنت یا اے ملکانی سرا اُرش پکنت ءُ اے ریجن ءَ وتی دست ءَ پکنت ھمے سوْب ءَ برتانیہ ءَ اتک ادا چیردستی کالونائزیشن بندات کرت چوناہ ءَ برتانیہ ءِ وتی جند ءِ ڈنّی بزاں خارجہ پالیسی ءِ تہ ءَ فارورڈ پالیسی بوتگ کہ ماں گیش ءَ چہ گیش ملکان ءَ چیردست بکن اِیں ۔
برھال چہ پاکستان، ھندوستان، افغانستان ءُ بلوچستان ءِ چہ برتانیہ ءَ آزاتی ءَ پد برتانیہ ءَ را انگت اِے ترس چیر کپتگ اَت کہ بوت کنت بلوچستان ءِ سیاسی سوچ گوں روس ءَ نزیکی بہ کنت ءُ بلوچستان روس ءِ دوستے بہ بیت ءُ برتانیہ ءَ را اِے ترس ھم ھَست اَت کہ چو کہ خان کلات سرکار 1947 ءَ یک نزوریں سرکارے چوش مہ بیت کہ روس بلوچستان ءَ را چیردست بہ کنت ـ پرچا کہ خان کلات خان احمد یار خان بلوچستان ءِ آزاتی ءَ چہ پد بلوچستان ءِ زمینی یکجائی Territorial integrity برجم دارگ ءَ سوبمند نہ بوت ـ اے وھداں بلوچستان ءِ اِستان چوش کہ مکران، خاران، لسبیلہ ءُ دگے ھَندانی سر ءَ خان کلات ءِ کنٹرول نزور اَت وھدے کہ دومی نیمگ ءَ پاکستان بازیں سیاسی، مالی ءُ لَشکری بزاں پوجی کارانی واست ءَ برتانیہ ءِ دوست ءُ وپادار ات ءُ برتانیہ ءَ را اِے تُرس نیست اَت کہ پاکستان گوں روس ءَ سنگتی کنت آزات بلوچستان ءِ سرا ھمے شک دارگ ءِ سوْب ءَ برتانیہ ستمبر 1947 ءَ چہ وتی ھائی کمیشنر ءِ نیمگ ءَ پاکستان ءَ را گوْشت کہ توئے پاکستان بلوچستان ءَ را یک آزات اِستانے مَنّ اِتگ اے پہ منی میان اُستمانی سیاست ءَ مزنین ھَترھے اِے وھداں برتانیہ ءِ ھمے ھائی کمیشنر کراچی ءَ نندوک اَت ءُ ھمے پَیام ءِ تہ ءَ برتانیہ ءَ پاکستان ءَ را گوْشت کہ تو باید اِنت بلوچستان ءَ گوں پاکستان ءَ ھوار کن چوناہ ءَ پاکستان وت ھم چہ برتانیہ ءِ فارورڈ پالیسی ءَ چے اسر مند اَت ءُ وتی زمینی ھَدّاناں گیشتر کنگ لوٹگ ءَ اَت ـ وھد ءَ چہ پائدگ چست کرت ءُ گوں برتانیہ ءِ سیاسی کمک ءَ پاکستان ءَ 27 مارچ 1948 ءَ بلوچستان ءِ سرا اُرش کرت ءُ بلوچستان اِیردست کرت دومی نیمگ ءَ برتانیہ ءُ ساری ءَ گوں ایران ءَ پندل ساز اِتگ اَت ءُ روکپتی بلوچستان ایران ءِ چیردستی ءَ آورتگ اَت ـ
نوں ما پدا کایاں ھما جُست ءِ سرا کہ بلوچستان ءِ آزاتی ءِ دیم ءَ کُجام ارانڈ ھَست اَنت یا کجام کار سرجم کنگ بہ بنت کہ دگنیا بلوچستان ءِ آجوئی ءِ جُھد ءَ سیاسی، سِپارتی، مالی ءُ پوجی کمک بہ کنت ؟
انچو کہ من ساری ءَ گوْشتگ اَت کہ بلوچستان ءِ آزاتی ءَ چہ پد کلات سرکار باز نزور اَت ءُ دومی نیمگ ءَ روکپتی بلوچستان ءِ بلوچ ھاکمانی ھم وس (کنٹرول) ءَ چے سرکار مُھکم نہ اَت ـ ھمے سوْب ءَ برتانیہ ءَ را ترس چیر کپت بلوچستان ءِ باندات( Future) شر نہ انت ءُ اے اِستان روس ءِ مُشت (کنٹرول) ءَ کئیت انونیں وھد ءَ ھم آزاتی ءِ جُھداناں دومی مُلکانی کمک نہ کنگ ئے دگے سیاسی، مالی ءُ میان اُستمانی، کانودی مجبوریاں ابید یک مَستریں تُرسّے ھمیش اِنت کہ آزات بوتگیں اِستان بوت کنت ناکام اِیں اِستانے بہ بیت ءُ وتی پوجی، سیاسی ءُ مالی کمک ءَ پہ دگنیا ءَ چم پردار بیت ـ
بلے اد ءَ ما بلوچستان ءِ سر ءَ Jamison C Heinkel ءُ Richerd Devillafranca ءِ نبشتگ ایں نبشتانک ءَ چاراں گڑا ما سرپد باں کہ مارا بلوچستان ءِ ،آجوئی ءِ واست ءَ چے وڑیں گامگیج لوٹ اِیت ۔
جمیسن ھینکل 2007 ءَ امریکا ءِ ڈپارمنٹ آف ڈیفنس ءِ تجزیہ نگار بوتگ ءُ نیشنل انٹلی جنس یورسٹی ءَ ونتگ اِشـ
رچرڈ ڈیویلفرینکا Ricerd Devillafranca امریکا ءِ سنیئر فارن سروس ڈپارمنٹ ءِ یک ریٹائرڈ باسک ئے بوتگ ءُ نیشنل انٹلیجنس یونورسٹی فیکلٹی ءِ باسک ئے ایشانی نبشتگ ایں نبشتانک ءِ سرھال اِنت
could Pakistan lose Balochistan
زانگ لوٹ اِیت کہ اے نبشتانک ایوک ءَ رودرآتکی بلوچستان ءِ سر ءَ نبشتگ بوتگ بَلے ما اے زانتکارانی سلاہ ءَ یکمُشتیں بلوچستان ءَ کارمرد کُرت کناں اِے زانتکار ءَ وتی نبشتانک ءِ تہ ءَ چو اے پیم ءَ گوشتگ کہ، بلوچستان ءِ لھتیں مردم سوبائی اود مُکتاری لوٹ ایت، لھتیں زر ءُ مڈّیانی سرا دزرس ءُ لھتیں بلوچستان ءِ آزاتی ءَ لوٹ اِیت پاکستان Divid And Rule ءِ پالیسی زرت ءُ وت بلوچاں چو دگہ دْروشُم ئے ءِ تہ ءَ بھر کُرت دیم ءَ ترا گوْش اَنت کہ بلوچستان ءَ را دگنیا ءِ بازیں وڑ ءُ ھساب ءَ کُمک ءُ مدت کرت کنت آ چو اے وڑا بوت کنت کہ ڈنّی زُور بزاں ملک بلوچستان دزمانجنی کُرت کن اَنتـ ـ بلوچاں نوکیں ساز ءُ سامان بزاں اینٹی ٹینک بکتر بند گاڑی ءُ دگے سِلّاہ دات کن انت، سیاسی کمک ءِ راہ ھم پچ اَنت بَلے آ گوْش اَنت کہ آزات بلوچستان ءِ تنی وھدی ڈنی ( International World) کمک نہ کنگ ءِ مستریں جیڑہ چو اے وڑا اِنت کہ آ ملک چارگ ءَ انت کہ آزات بلوچستان ءِ باندات Future چون بیت ـ
1 _ آیا یک آزات بلوچستان ئے یکمُشت بلوچستان بیت یا ٹکر ٹکر بیت؟ چو کہ احمد یار خان ءِ وھدا بلوچستان بوت ـ
2_ آزت بلوچستان چونیں اِستانے بیت؟ آیا اے انچیں اِستانے بیت کہ وتی سیاسی، مالی ءُ لَشکری بزاں پوجی زلورتانی واستہ دگے ملکانی وازمندگ بیت؟
3_ یا آزات بلوچستان یک سکیولر اِستانے بیت؟
4 _ اگاں نا آزات بلوچستان یک Proxy State ئے بیت کہ اود ءَ مذھبی مھلوک ھاکمی کن اَنت؟
وتی نبشتانک ءِ تہ ءَ اِے مرد ھمے شؤر ءُ سَلاہ ءَ دنت کہ وھدے پاکستان مُشت (کنٹرول) بلوچستان ءِ سرا نزور تر بیت گڑا بلوچ آجوئی دوست باھدگ اِنت یکمُشت بہ بنت ءُ وتی کانود ءَ بیار اَنت ءُ برم ایر پکن اَنت بلوچ چہ Class Struggle , سرداری ءُ مڈل کلاس، اود مُکتاری ءُ زر ءُ مال پیم ایں لوٹاں در بیا اَنت آزاتی واستہ یک یکمُشتی دگ (متحدہ پلیٹ فارم) ئے جوڑ پکن اَنت ـ
دیم ترا گوْش انت کہ آزات بلوچستان ءِ جُھد ءِ کمک ءِ واستہ ءَ بلوچ اگاں چہ پاکستان ءَ کمک بہ لوٹ اَنت گڑا پاکستان ھچ وڑا آھاں کمک نہ کنت پرچہ کہ پاکستان ھچ وڑا نہ لوٹ اِیت روکپتی بلوچستان آزات بہ بیت باندا رودرآتکی بلوچستان ءَ روکپتی بلوچستان مدت ءُ کُمک بہ کنت ـ ھمے پیم ءَ رودرآتکی بلوچان ءَ ھچ وڑا ایران کُمک نہ کنت پرچہ کہ ایران ھمے وڑیں ھیال داریت کہ رودرآتکی بلوچستان ءِ آزاتی روکپتی بلوچستان ءِ آزاتی ءَ پہ راہ پچ کنت ـ افغانستان ءِ باروا ھم اے زانتکاراں انچیں ھیال داشتگ ـ
نوں وھدیکہ ما اے زانتکارانی ھما جُست ءُ دُور گِندی ءَ چاراں کہ ڈنی مُلکاں پہ آؤکیں آزات بلوچستان ءَ داشتگ انت، گڑا چوْشیں بازیں جیڑہ ءُ دورگِندی بلوچ جُھدکاراں پہ ھاس سنگت حیربیار مری ءُ فری بلوچستان موومنٹ ءَ وتی آئین ءِ تہ ءَ پیسر ءَ گیشینتگ اَنت
چو کہ سنگت حیربیار مری ءَ گوں سنگتاں ساری ءَ بلوچستان لیبریشن چارٹر ءِ آرٹیکل 4 ءِ تہ ءَ داتگ کہ آزات بلوچستان یک سکیولر اِستانے بیت ءُ مذھب اِستانی سرکاری کارانی تہ ءَ دزمانجنی نہ کنت ـ
فری بلوچستان موومنٹ ءِ آرٹیکل نمبر 3 ءُ بلوچستان لبریشن چارٹر ءِ Aims and Objectives آنی تہ ءَ داتگ کہ آزات بلوچستان یکمُشت بزاں متحدہ بلوچستان ئے بیت کہ نوری نصیر خان ءِ وھدے بلوچستان گوں ھما وھدے سیمسراں پشت کپتگ ـ اِے جُست کہ باندات ءِ آزات بلوچستان ٹکر ٹکر بیت یا Proxy State ئے بیت ـ ایشی ھاتر ءَ یک مُھکم ایں سرکارے بیت کہ آئی پاسداری (کنٹرول) یکمُشتیں بلوچستان ءِ درست ایں ھَلکاں مُھکم بہ بیت ءُ بلوچ جُھد آزاتی ءَ تنی وھدی وتارا مَنّارینتگ کہ ما ھچ کسی پروکسی Proxy جوڑ نہ باں بلے چیزے نادان ایں آجو دوست اِیں سنگتانی گوں ایران ءَ نزیکی اے ھبر ءُ دُور درائی ءَ پَزّور کنت کہ باندات ءِ بلوچستان proxy state ئے بیت ـ
باید اِنت بلوچ ھچ وڑا ایران ءُ پاکستان ءِ پراکسی جوڑ مہ بنت بلکیں وت ما وت ءَ تپاک بہ بنت چہ سردار ءُ مڈل کلاس وڑیں دکیانوسی Stereotypical ھیالاں ءُ یک انچیں پارٹی یے جوڑ بہ کن اَنت کہ پارٹی مُھکم ایں سرکارے ءِ alternative بزاں (نعم البدل) بہ بیت گڑاں ڈنی ملک یا میان اُستمانی زور آوریں مَھلوک آزات بلوچستان ءِ کُمک ءَ گوں دلگوش بنت ـ
ھلاس
منتــــــوار
