سیمی بَھر
ھمگام بلوچی
انچوشکہ 1992 ءِ وھد ءَ دوئیں سوت یونین ءُ امریکہ ءَ چہ اوگانستان ءِ جیڑھاں بیزاری کت پمیشکا اوگانستان ءِ ناسرپدیں مجایدینانی لگام ءُ مھار ھمساھِگیں ایران، سھودی اَرب ءُ پاکستان ءِ دست ءَ آتک انت ھزب ءِ وھدت ءِسرکماش ابدل اَلی مزاری ایران ءِ، گُلبدین ھکمتیار پاکستان ءِ، ابدلروسول سیاپ ءُ لھتیں سھودی اَرب ءِ بلے بُرھان الدین ربانی ءُ اھمدشاہ مھسود کہ یکیں گَلے ئیگ ات انت آ گوں کس ءَ سْیادی نہ داشتگ کہ ما ڈنی استانی ٹُمب (دزمانگیجی) ءَ نہ منّ ایں بلکیں لوٹ ایں کہ مجاھدیں وتی جیڑھاں وت گیش ءُ گیوار بہ کن انت کہ یک تپاکی سرکارے بہ بیت بلے گلبدین ھکمتیار پہ ایوک ءَ اوگانستان ءِ مزن وزیر بیگ ءَ ھدوک اَت کہ اوگانستان ءِ سرکار ایوک ءَ منی دست ءَ بہ بیت۔
دومی نیمگ ءَ وھدے کہ اوگانستان ءِ سرکاری لشکر ونڈ ءُ بَھر بیتگ گُڑا لھتیں پشتوں جنرل گوں جنگی آسراتیاں گلبدین ھکمتیار ءَ ھوار بیتگ انت ءُ لھتیں بے پشتوں اھمدشاہ مھسود ءِ گل ءَ گون کتگ انت۔ پد ءَ 1992 ءَ اوگانستان ءِ کاسگ چٹّیں مجاھدین وت ماں وتیں جنگی اندوہ ءَ کپتگ انت ھرکس ءَ ھمے سرکاری جنگی سامان وتی جند ءِ سر ءَ کارمرد کنگ بندات کت انت۔ اولی بر ءَ ھمے کاسگ چٹّاں وتی جِند ءِ دَمگ ءُ ھنکین وتی مُشت ءِ چیر ءَ آؤرت انت پد ءَ پہ اوگانستان ءِ سر ءَ بادشاھی کنگ ءِ ھاتر ءَ بُندری شھر کاُبل ءِ سر ءَ اُرُش کت انت کہ ھر راجی (Multi Ethnic) بُندرکابُل مئے دست ءَ بئیت کہ اود ءَ ما وتی پاگواجھی ءِ جار ءَ بہ جن ایں۔ پاکستان ءَ بنداتی ءَ ھمے لوٹ ات کہ منی پشتونیں کاسگ چٹّ گُلبدین ھکمتیار کابل ءِ باج ءَ بارت کہ پد ءَ من گوں آئی ءَ سْیادی بہ دار آن ءُ ڈورینڈ سیمسر ءِ جیڑہ ءَ ھلاس کنائین آں دومی نیمگ ءَ ایران وتی شیئائیں ھزارانی گل سرکماش ابدلروسل مزاری ءَ کُمک کنگ ءَ اَت کہ ماں اوگانستان ءَ منی کاسگ چٹّانی ھاکمی بہ بیت کہ ایران ءَ سنیانی سانمندی مہ بیت چی ءَ کہ ابدلروسول سیاپ ءَ سھودی اَرب بے کساس پُلّامرزی دیگ ءَ اَت۔ سیمی نیمگ ءَ ابدلرشید دوستم ءُ اھمدشاہ مھسود کہ بُندرھی کابُل ھمانی دست ءَ ات کابُل ءَ چہ اے دوئیں کاسگ چٹّاں رکینگ ءَ اَت کہ سْیاسی توجیلّے درگیجگ بہ بیت بلے گلبدین ھکمتیار ءَ گْوشتگ کہ من ءَ ابید کس اوگانستان ءِ مزن وزیر نہ بیت پمیشکا ما گوں وتی زھماں کابُل ءَ روان ایں۔
وھدے کہ کِرّا 1992 تاں جَلکشان 1992 ءَ گلبیدین ھکمتیار ءَ چہ اھمدشاہ مھسود ءِ دست ءَ کابُل ءِ پچگِرگ ءَ شپ تاں روچ بُندر کابُل ءِ سر ءَ تْرُندیں آرٹالری ءِ بمباری کت گُڑا چہ اے درگت ءَ تیوگیں کابل شھر ءِ مردم کوہ ءُ گیابانانی پَلّو ءَ لڈ اتگ انت پمیشکا شھر ءِ ھمک بنکی آسراتی توری لین ءُ آپے گْوش ئے توری نادراھجاہ ءُ وانگجاھے بہ گْوش ئے یا توری سرکاری کارجاہ ءُ کارگسے بہ گْوش ئے ھمُک سرکار ھند ءُ جاگہ چہ بمباری ءَ پرشتگ اَنت ءُ لھس مھلوک ءِ لوگ تباہ بوت انت۔ یک میان استمانی پَٹّ ءُ پولکاری ءِ رِد ءَ چہ ھمے گُلبدین ھکمتیار ءِ شپ روچ بمباری ءِ آکبت ءَ ایوک ءَ بُندری کابُل لاپ ءَ 25000 انچائیں بے گناھیں مردم مُرتگ انت ءُ تیوگیں کابُل بیرانی ءِ آماچ بوتگ البت گلبدین ھکمتیار ءَ ھچ سوب نہ رسگ ءَ اَت۔
بزاں چہ 1992 ءِ ڈاکٹر نجیب اللہ ءِ دزکشّی ءَ رند اوگانستان بے مزن وزیر ءُ بے پاگواجھی ءَ وت ماں وت جنگ ءِ آس ءَ بلگ ءَ اَت ءُ ھاسیں رھشونے نیست اَت ئِے بلکیں ھما کْوھنیں مجاھدین رَند ءَ جنگی رھشون زانگ بیگ ءَ ات انت انچوشکہ کہ انگریزی وارلارڈ گْوش انت ئِے پمیشکا ھرکسے ماں وتی شھر ءَ مستر وت ءَ اَت انچوشکہ بلگ ءُ پنجشیر ءِ مزن اھمدشاہ مھسود ءُ بُرھاندین، مزار شریپ ءِ مزن ابدلرشید دوستم، ھِرات ءِ مزن اَلی مزاری پشتو دَمگانی گلبدین، ھکانی، مولا اُمر ءُ ابدلروسول سیاپ نی اوگانستان ونڈ ءُ چُنڈ اَت ءُ ھرنیمگے ءَ جنگی رھشون ودی بیان ات انت۔
دلگوش بہ بہ ایں کہ ھما کاسگ چٹّ کہ 70 دَھک ءَ بہ گِر داں 80 دَھک ھر وڑیں نیمونے ءِ سر ءَ گوں وتی جِِند ڈیھ ءِ پاگواجھاں گوں ھوار نہ بیتگ ات انت بلکیں اوگانستان ءِ دژمنانی گْوشتی سر ءَ بیتگ اَنت پد ءَ وت ماں وت جنگاں کپتگ انت ءُ ھر نیمگے ءَ اوگانستان ءِ زیبداریں دَمگ ءُ شھراں آس ءُ بیرانی یے ودی کتگ اش پمیشکا اوگانستان ءِ لس مھلوک ءَ سما کپت کہ اے راستیں مردم نہ اَت انت کہ مُدام کمیونسٹ اوگانستان ءِ سر ءَ اُرُش ات انت کہ ناھُدائیں سرکارے بلکیں رستریں مردم انت کہ نی وت ماں وت ءِ جنگ ءِ سوب ءَ تیوگیں اوگانستان جید اش بدل کت انت ءُ اوگانستان روچ پہ روچ بیران بوگ ءَ انت۔
دومی نیمگ ءَ میان اُستمانی گَل یو این او ءُ یوروپی استان مُدام جنگی بیرانی ءَ ملور ات انت کہ بنی آدم ءِ بیرانی ءَ سھودی ءُ پاکستان کنائینگ ءَ اَنت پمیشکا وھدے کہ پاکستان ءُ سھودی اَرب ءَ ھمے مار ات کہ نی گلبدین ھکمتیار چہ اھمدشاہ مھسود ءِ دست ءَ کابُل ءِ باج برگ ءَ ھچبر سوبین نہ بیت ءُ نیکہ آئی ءَ را ھاٹیگے ھم ھست انت گُڑا ماں 1994 ءَ آیاں چہ مدرسائی نودربراں تالبان ءِ درشم ءَ نوکیں کاسگ چٹّیں جنگولی گَلے دیم ءَ آؤرتگ ات۔ ھمے تالباناں پوتاری ءَ رَد گْوشگ بیتگ کہ اوگانستان ھمے جنگی رھشوناں بیران کت ءُ نی شُما باید انت بیا اِت ءُ اوگانستان ءَ چہ اے جنگی رھشوناں پاریز اِت ءُ وت اوگانستان ءَ یک اسلامی رِد ءُ رھبندے بیار ات۔
پد ءَ ھمے تالبان ءِ گل ءَ گوں مولا اُمر ءِ سرکماشی ءَ کْوھنیں مجاھدینانی سر ءَ تْرُندیں اُرُش کت انت پمپیسر ءَ ھلمند زورانسری وتی دست ءَ آؤرتگ پد ھرات ءُ جلال آباد گوں ھونیگیں جنگاں وتی چنگُل ءَ آؤرتگ اش اے تیوگیں جنگاں تالبان ءِ جنگی روا بے کساس زالمی ءُ بیمناک بیتگ انت بزاں آیاں مجاھدینانی سرکماشانی کُشگ ھم بندات کت انت۔ رَند تالبان ءَ گوں پاکستان، سھودی اَرب ءُ اَلکائیدہ ءِ کُمک ءَ وتی لشکر کابُل ءِ نیمگ ءَ روان ئِے کت انت بلے اھمد شاہ مھسود ءُ آئی ءِ جنگولیں باسکانی بامردی تالبان ءِ اُرُش بے سوب کنائینتگ بلے کابُل شھر ءَ بے کساس بیرانی بوتگ البت اولی بر ءَ تالبان ءَ پروش وارت ءُ یک رَندے پد ءَ 1996 ءَ کابُل ءِ سر ءَ بلاھیں اُرُشے کت ءُ بے کساس جانی تاوان ءُ بیرانی ءَ رند کابُل وتی چنگُلانی لاپ ءَ آؤرتگ اش ءُ گْوستگیں پاگواجہ ڈاکٹر نجیب اللہ گوں آئی ءِ برات ھوار کُشتگ انت۔ پد ءَ تالبان گوں ھر وڑیں جنگی اُرُش، زورانسری ءُ بیرانی ءَ اوگانستان ءِ شھراں وتی دست چیر ءَ آرگ ءَ اَت ءُ تْرُندیں اسلامی رھبندانی جار ءَ ھم جنّگ ءَ ات۔
پد ءَ ھمدشاہ مھسود، بُرھاندین ربانی ءُ ابدلرشید دوستم لشکر ءَ وتی نیمگی تاجک ءُ ازبک شھرانی رکینگ ءَ یکمُشتی گلے “گوریچی تپاک” انچوشکہ کہ انگریزی ءَ ناردرن آلانس گْوش انت جوڑ کت اش کہ تالبان ءَ ما دیم ءَ نیل ایں۔
پد ءَ ھمشانی میان ءَ شپ ءُ روش جنگ ءُ بیرانی برجم ءَ اَت۔ گڑا گوریچی تپاک ءَ انڈیا ءُ تاجک ءَ کُمک دیگ بندات کت۔۔۔
روان انت۔۔۔۔۔
