ہمگام کالم:
نبشتانک: آرچن بلوچ
چہ بلوچ یکجھتی کمیٹیءِ طوفانیں مہیمءَ اے جست ءُ باوست پیدا بوتگ کہ ’’بلوچ یک مزنیں راج ئے بلے اشیا جوانیں رھشون نیست‘، پمیشکا بلوچ راج غلام ءُ بدھال انت‘‘۔ اے جست یک وانندوئیں بلوچ وکیلیءَ کرتگ۔ بن اسلءَ اے گپ وزن داریں گپ ئے پرچاکہ اے گپءَ وانندوئیں مردم ببیت یا ھنچائیں مردم ئے ہر کس کنگا انت۔ منا منی پگر ہمے نشون دنت کہ بلوچءَ رھشون ھست بلے آجوئی جنز تہی جیڑہ ءُ جنجالانی تہا مان گیشنینگ بوتگ۔۔ یا پہ زانت یا پہ ناسرپدی۔۔ بلے اے جستءِ پسہ الم درگیجگی انت۔ ادا اے گپ مارا منگی انت کہ رھشونے ھست کہ یک آجوئی جنزئے یکوی جنزان انت۔ درآمد گشنت کہ اے یک Low Level Insurgency ئے، غالب گشیت، ’’ جبکہ تجھ بن نہیں کوئی موجود، پھر یہ ہنگامہ اے خدا کیا ہے‘‘؟
اے گپءَ کس انکار کرت نہ کنت بلوچ یکجھتی کمیٹی راجی جنزءِ مھکمیں چریانی سرا ( foundation ) سرا زبردستیں build up ئے کنگا انت۔ بلوچ راجءِ فطری واھگ وا ہمیش انت کہ بلوچ یکجہتی کمیٹی جنز سوبین ببیت۔ بلے اگن سوبین مہ بیت ہم, پہ راجی جنزءَ باز کٹ اتگ ئے۔ بالاچءِ شھادت پہ بلوچ مھلوکا یک tipping point ثابت بوت۔ بالاچءِ کوشءَ بلوچ یکجھتی کمیٹی جنزگءَ بلوچءِ کیس را پد once again گلوبل اسٹیجءَ سر کرتگ، اے گپءَ وت پاکستانی نبشتہ کار من انت، بلے نو دومی مرحلہءِ سوال ایش پشت کپتگ کہ آ کجام ھوربندیں پلیٹ فارمے بزاں نمائندہ سیاسی قیادتے نیست کہ آ اے زھمت ءُ واری ءُ ھونریچیانی ترجمانی ءُ جھدءِ برورداں reap گورشان بکنت؟
اے جستانی پسہ دئیگ ئے ھاترا مارا وتی ھنوگیں راجی جنزءِ نزیکیں لہتے دور ءُ باریگ چارگی انت۔ زوراکءِ دیما زور داشت کنت۔ Only the power of power would deter the power of aggression
ہمے باور ءُ باوستءِ سرا کہ زوراک جمهوریت ءُ ایمنیں جھد ءُ جنزءَ نه منیت، پمیشکا سلاھ بندیں جنز بنا کنگ بوت۔ بابا مریءَ 1973ءِ بے سوبیں جمہوری تجربگءَ رند وتی راھ چہ پارلمانی سیاستءَ گیشینت، گشت ئے، تنھا سلاھ بندیں جھد یکیں راھ اِنت په بلوچءَ پشت کپتگ۔ بس ہمے یکیں راہ زوراکءَ تکلیپ دنت۔ ہمے ھاترا مند تمپ پنجگور دشت کوھلو کاھان بولان، کلات، کویٹہ، خاران، سوراب، نوشکے، خضدار کڈکوچہ ءِ کلیں دمگاں سلاھ بندیں جنزءَ منظم کنگا پد سنگت ایچ بی تنظیمءِ فیصلہءِ پدا لندنءَ راھ دیگ بوت دانکہ دنیاءِ دیما بلوچ آجوئی جنزءِ نمایندگی ءُ ترجمانیءَ بکنت۔
مکرانءَ استاد واحد کمبرءَ چہ بی ایل اے نیمگا دعوت دیگ بوت کہ لشکرءَ جوائن بکن، انکار ای کرت، گشت ئے من سردار ھیربکش مریءِ ہمراھ نباں پرچاکہ آ سیاسی ادارہاں نہ منیت۔۔ استادءَ وتی یک دراجیں نبشتانکے تہا ہمے گپ گشتگ انت۔ بجائے بی ایل اے جوائن کنگا آئیا سردار عبدی خان ءُ جمعه خانءِ مرتگیں بی ایل ایفءَ ماں مکرانءَ آورت ءُ فعال کرت۔ مکرانءِ بلوچ ورناھاں ہمراھداری کرت، شھید ڈاکٹر خالدءِ سربراھیءَ مکرانءِ دمگاں مزاحمت دیما ودّان بوت۔ بی ایل اےءَ بے شرط ءُ شروطءَ بی ایل یفءَ مالی ءُ جنگی سپورٹ کرت۔ چَلہ ریشیں مری بامرداں شہ مری کوہستگا اتک ءُ مکرانءِ کنڈ کنڈءَ ورناھاں په جنگ ءُ کَنّہِگا (مزاحمت) درآورت اَنت ، جنگی ٹریننگ دات اَنت۔ 2003ءَ، استاد واھد کمبر گشیت، حیربیار مریءَ آرا گوں دگہ بازیں سنگتاں دبیءَ لوٹائینت۔ دعوت داتنت کہ لشکرءَ ھوار بئے، نوں جنگ کنگی انت ابید جنگءَ دگہ راھ نیست۔ استاد کمبر گشیت کہ من انکار کرت پرچاکہ نواب خیربکش مری سیاسی ادارہ نہ منیت۔ ما وتی راھاں جتا کرتاں۔ بھرھال استاد کمبرءَ بابامریءِ credentials دیما نہ اتک انت۔ بلے پدا ھم سنگت ایچ بی مریءَ اشاناں سپورٹ دات۔
بابا مریءَ نیپ تجربگءَ رند ھچ سیاسی پارٹی جوائن یا جوڑ نہ کرت، اشیءِ بنیادی سوب ہمیش ات، 1967 کہ بی ایس او جوان کنگ بوت، آرا پاکستانی اجنسی آن infiltrate کرت، اشی رخ طبقاتی جیڑہ نیمگا ترینگ بوت، پدا دیست ئے کہ ورنا گل بی ایس او یکوی پاکستانی اجنسیانی دست برد شکار انت۔ ورنا وتا داشت نہ کن انت۔ سیاسی جھد بابتءَ بابا مریءَ شھید غلام محمد سرا سک اعتبار ات۔
شھید غلام محمد ءَ بی این ایم چه مرتگیں پرانی چیرءَ یک پشکپتگیں اشکرءِ برانزیءَ دمینت ءُ یک سیاسی لمبوریں آسے جوڑ کت۔۔ شھید چئیرمینءِ سیاسی اپروچ قومی ات، آئی رابطہ گوں بابا مری، شھید نواب بگٹی ءُ بالاچ مری ءُ ھیربیارمری داں کلیں آجوئی پسندیں جھدکاراں ھوار ات۔ بلے پدا ہم دان زندگ ات، وتی آجو پسندیں ھمراھاں آرا نئشت کہ سیاسی میدانءَ پہ آجوئی جھدءَ ساجو بکنت۔
2003ءَ نواب اکبر خان بگٹی ءِ جمہوری وطن پارٹی، سردار عطاءاللہ مینگلءِ بلوچستان نیشنل پارٹی، ڈاکٹر عبدالحئیءِ نیشنل پارٹی ءُ نواب خیر بخش مریءِ حق توار ءِ چاریں گلاں سائل ءُ وسائل ءِ جیڑہانی 16 نقطہانی لوٹ پاکستانی واکدارنی دیما ایر کرت انت، بلے پاکستانی فوجی واکدار ہرچ وڑا بلوچءَ subjugate ایرجیگ کنگی ات۔ پاکستانءَ بلوچستان شست پیش داشت۔ اے attitude ءَ پہ آجوئی لوٹوکانی دلیل پک کرت کہ پاکستان زورءِ زبانءَ سرپد کنگی انت۔ وھدے کہ جنگ ءُ کنہگ بنا بوت شھید نواب اکبر خان بگٹیءَ بلوچ مزاحمتءِ ترجمانی بنا کت، ماں گوادرءُ سیاجی ءُ ڈیرہ بگٹیءَ جنگ بنا بوت، شھید نواب بگٹی ءُ بالاچ مریءَ جنگ کمانڈ کرت۔ پاکستانءَ دیست کہ اے دوئیں رھشون بلوچ جنگ ءَ “قومی سطح”ءَ منظم کنگا انت گڈا نواب اکبر خان بگٹی ءُ بالاچ مری دوئیں زوت شھید کرتنت۔ پدا براھمدگ بگٹیءَ نواب شھیدءِ راھ گپت ءُ جنگا تنظیمی بنیادءَ ھوار بوت، هم کوشش کرت کہ آئی تنظیم کلیں بلوچستانءَ منظم ببیت۔ جنگ کہ بنا بوت بی این پی مینگل ءُ نیشنل پارٹی پشتءَ کنز اتنت۔ سردار مینگلءَ وتی وعدہ وفا نہ کرت۔
بی این پی مینگل بجائے جنگءَ ھوار ببیت، پشتءَ نشت ءُ بی ایل اے قیادتءِ خلافءَ دگہ دھندائے بنا کرت، ماں لندنءَ سنگت ایچ بی مری خلافءَ دگہ بی ایچ آر سی جوڑ کرت ءُ یک عجیبیں اجنڈائے پیش کرت کہ “ما چوںکہ آجوئی گپت نہ کنیں پمیشکا ما زمینءِ دعوا کنیں دانکہ مھاجر ءُ پنجابی بلوچستانءَ آباد مہ بنت’’۔۔ ھمے اجنڈاءِ دیما بروکاں چہ لندنءَ صمد بلوچ، اکبر بارکزئی، چہ عرب اماراتءَ تاج گچکی، چہ مسکتءَ میجر مجید ھوار انت۔ دنیا ءُ بلوچ مھلوکءِ دیما ہمے تاثر دیگ بوت ھیربیارمری بلوچانی نمائندگ نہ انت۔ باقائدہ ھیربیارمریءِ کردار کشی کنگ بوت۔ بی این پی مینگل انگت ھمے ھیری کارءَ indirect دگہ پارٹیانی زریعہ انگت کنگا انت۔
ہمے جنگ ءُ مزاھمت ءِ میان شھید چئرمین غلام محمدءَ بلوچ نیشنل فرنٹ ٹہینگ بوت، بلوچ نیشنل فرنٹ اجنڈا: 1- پاکستان ءُ ایرانی قبضہ خلافءَ آجوئیءِ جدوجہد، -2غیر پارلیمانی سیاستءِ دگءَ راجی آجوئیءِ جدوجھد۔ 3 – زورگیریں قوتانی خلافءَ سرمچارانی سیاسی سپورٹ۔ 2009 شھید چئیرمینءِ شھادتءَ اے بی این ایف چہ سیاست بازیءِ دست بردءَ نہ رکیت۔۔ بقول شھید استاد اسلم بی ایس او ءِ سیاست ادا اتک سربوت، یہ تیرا وہ میرا۔
ٹانگ کشکائی ادا نہ اوشتات۔ وتی چوٹیں کردءِ راست کنگا ءُ اجارہ داریتءِ لالچءَ پدا اینٹی سردارءِ نعرہ چست کنگ بوت۔ ھیربیارمری اشانی مستریں ٹارگٹ بوت۔ چو بی این پی مینگل وڑا بی این ایم نوکیں قیادتءَ ھمل حیدر لندنءَ دیم دات ءُ جار جت کہ ڈنی ملکاں بلوچ راجءِ نمائندہ دگہ کس نہ انت۔ سیکریٹری خارجہ ھمل حیدر انت۔ اے بھتاورءَ لندن رسگا بی ایس اوءَ زون ھست ات پروشائینت کہ بی ایس او ممبراں گشت ئے چوکہ بی ایس او بلوچ نیشنل فرنٹءِ یک بھرے پمیشکا شما گوں ھیربیارمریءَ ھمراھداری مہ کنت۔ لندنءِ زونءِ ممران انکار کرت، گڈا زون جند اشاں پروشت۔
بی ایس اوءَ بگر داں سرکار ءُ چہ استاد واحد کمبرءَ درآ، درستان اینٹی سردار نعرہ جتگ بلے بیدء پرشت ءُ پروشءَ ما دگہ چوشیں نتیجگیءَ سر نہ بوتگیں کہ بگندے راجی جہد یک تچکیں direction نیمگا رؤگا انت۔ نواب مگسی دورءَ بگر داں روچ مروچی اینٹی سردار نعرہءَ ہیچ رزلٹ نہ دات۔ تئی کاھان ڈیرہ بگٹی، وڈ ءُ نال شہ بنداتءَ گوں تو گون اَنت بلے جام لسبیلہءِ کلات تو تنی وھدی پروش نہ داتگ۔ انگریزءِ فوکس بلوچءِ مرکزی حاکمیتءِ پروش دیگ ات، آئی گوں سرداراں جنگ نہ کت بلکن سردار گوں وت زرتنت، وتی طاقت کرتنت، خان کلاتءِ خلافءَ اوشتارینتنت۔ انگریز ایمپائرءَ ہرچ ملکے که گرگی بوت، آئیا ہمے پالیسی ہمودا اپلائی کت، سردار نواب حاکم وغیرہ وتی طاقت جوڑ کرتنت، ہندوستان یک مثال ئے! ہمے پالیسیءَ پنجابی هم من و عن زرتگ، سرداراں زرتگ وتی طاقت جوڑ کرتگ بلوچ حاکمیت خلافءَ کارمرز کنگا انت.
13 نومبرءَ زوراکاں پہ چتوری بلوچستان ایرجیگ کت؟ پرچا اے روچ پہ ما آرگ بوت؟، پرچا ما وتی راجی آجوئی داشت کت نہ کت؟، پرچا مئے راجءِ قبائلی زور (طاقت) یکجاھ نہ ات کہ دشمن وتی زوراکیءَ سوبین بوت؟ اِراں 1839ءِ 13 نومبرءِ روچ ءُ مرچیگیں روچءِ میانءَ دگہ پرک ءُ تپاوتے ھست؟ نیست! منی نزءَ آ دورءِ 13 نومبرءُ مرچیگیں روچءِ میانءَ ہچ دیگری نیست۔ زی ما قبائلی رنگا بھر و بانگ ات انت، وتی ملک داشت کرت نہ کرت بلے مرچی ما وتی مَنّءَ یک نوکیں سائنسی دورے تہ انت بلے پدا ھم ما پارٹی آنی رنگا بھر و بانگ اِنت۔ زی قبائلی آن ردی کرت، مرچی ما وتا سیاسی گشیں،بلے سیاسی ردی کنگائیں۔ مرچیگیں آجوئی جنزءِ سجہیں زور بلوچ ورناھانی کوپگانی سر انت ءُ یاد دارگ ببیت کہ بلوچ وانندہ طبقہ بلوچ ورناھ انت، پمیشکا راجءِ تہا زانتءِ پیدا کنگ ئے زمہ واری ہم بلوچ ورناءِ سرا انت، گڈا باید بلوچ ورنا چہ وتی راجءِ گوستءَ درونت بزوریت critical thinking ءِ جوہر وتی اندرءَ پیدا بکنت۔
2004ءَ بگر داں 2012 ءَ بلوچ راجی جنز وڑے نہ وڑے دیما روگا ات، عالمی میڈیا ھور عالمی انٹلکچول ءُ ٹینک تھینک بلوچ جیڑھءِ سرا برابر نبشتہ کنگا ات انت۔۔ داں دنسکاں کہ سوشل میڈیا اکٹیوسٹاں امریکہءِ اسٹیٹ ڈپارٹمنٹ را ھم مجبور کرت کہ آ بلوچ جیڑہ بابتءَ گپ بکنت۔۔ سنگت ایچ بی مری یکوی عالمی میڈیا گوں برابر اینگیج ات۔ جوانیں سپارت کاری بووگا ات، امریکی کانگریسءِ رپبلکن رھشون لوئی گولمرٹ، دانا روھرباکر امریکی کانگریس تہا بلوچستانءِ آجوئیءِ ھمایتءَ 112TH CONGRESS 2D SESSION H. CON. RES. 104 قرارداد پیش کرت۔ مھلوک زبردست راجی جنزءَ سپورٹ دئیگا ات۔ بلے دیر نہ گوست سیاست بازیءِ لئیب بنا بوت۔ party politics kicked inیک لشکر جنز ات سنگت ایچ خلافءَ کہ آ ملٹی نیشنل کمپنی آنی دستءَ بھا بوتگ، گوں رھمان ملک ءُ مھمود اچکزئیءَ ملاقات کرتگے، ھیربیارمری کئے انت کہ یک تنھا چارٹر پیش کنت۔ آ یک فردے، آرا پارٹی ادارہ نیست، وغیرہ وغیرہ۔ آ سیاست بازی ئے کہ بی ایس او زاداں دربرتگ ات ءُ سنگت ایچ بی خلافءَ کارمرز کنگائتنت، چه اے سیاستءَ سنگت ھیربیار مری چٹا نا واقف انت۔ ھمے منفئیں سیاستءِ شکار شھید غلام محمد بلوچ ات۔
ہمے بی ایس او زادانی جیڑہ ءُ جنجالانی سوب سنگت ایچ بی مری ءُ آئی ہمراھ دیوالءَ جنگ بوتنت لاچار بوتگ انت کہ پہ وت یک پارٹی بہ ٹہینت۔ 2016 فری بلوچستان مومنٹءَ ٹہینگ بوت۔ ایف بی ایمءِ تاسیسی بیان تہا پدا اتحادءِ بابتءَ لشکرءَ گوانک جنگ بوت۔ پہ یکجاہی کار کنگءَ ھاترا اولی رند ھما ات استاد واھد کمبرءَ دبی دعوت دیگ بوت کہ آ بی ایل اےءَ جھدءَ ھوار ببیت۔۔ انکار کرت کہ تو سرداری ئے، تو ادارہ نہ من ئے۔ پدا جھدءِ ضورتانی پورہ کنگ ئے ھاترا بی ایل ایف لشکرءَ دوہزار ہپتءَ ماں بولانءَ دعوت دیگ بوت بیا ات وتی کلیں جھدءِ مڈیاں یک ھند کنیں، گوں یکسویءَ دیما دشمنءَ کنیں، ادا پدا بقول شھید استاد اسلم بلوچ اشاں نہ منیت۔۔ استاد اسلم وتی نبشتانک: انتشار و حقائق۔۔ جنوری 21/2013، 2007ء سے مسلسل 2011ء تک وہ کوششیں جن میں دونوں تنظیموں کو یکجا کرنے کیلئے بی ایل اے کے ساتھیوں کی طرف سے پیش پیش رہنا اور بی ایل ایف کے ساتھیوں کا مکمل سرد مہری۔ بولان اتحاد کالءَ رجکٹ کنگا پد ہم پہ اتحادءَ یکوی یک شلءَ وار وار بی این ایم ءَ پہ اتحادءَ کال دیگ بوتگ، 2016 پہ اتحادءَ کمیٹی تہینگ بوتنت۔ اے کلیں کوشش درست منگ نہ بوتگ۔ پدا 2021 ءَ پہ اتحادءَ گوں بی این ایمءَ رابطہ کنگ بوت۔ ہما وھدا خلیل بلوچ بی این ایمءِ صدر ات۔ آرا گوں گال کنگ بوت، پدا رندا کہ ڈاکٹر نسیم بلوچ بی این ایمءِ چیرمین بوت، ایشرا ہم رابطہ کنگ بوت، پدا دوسال کپیءَ پد چہ بی این ایم نیمگا یک 12 نقاطی ڈرافٹ ایف بی ایم سرا دیم دیگ بوت. اے ڈرافتءِ پسہ ایف بی ایمءِ مرکزی سنگتانی گشگ انت کہ ہمے سالءِ اکتوبرءِ 11 دیم دیگ بوتگ۔ بلے تنی وھدی ھچ پسہ نیست۔ راجی جنز چہ یک ھوریں سیاسی قیادتیءَ انگت زبھر انت۔۔
قومی قوتءِ یک ھند نه بوؤگ سببءَ ما جہدءِ ہرچ تکءَ کمزور انت۔ نا شھیدانی فیملی آں سپورٹ دات کت کنیں نا دژمنءَ جوانیں ڈک جت کنیں نا سیاسی میدانءَ مھلوکءَ موبلائزد کت کنیں، نا عالمی قوتانی دلگوشءَ بلوچ جیڑہ ءِ نیمگا گور کت کنائینت کنیں۔ نا سفارتکاری بوت کنت۔
ادا باز بنیادی گپ ھست انت کہ مارا سرپد ہوگی انت۔ اول لبز “قومی جھد” جند سرپد بوگی انت، ایش مئے آجوئی جھدءِ بنیادیءِ فلسفہ انت همے لوٹءَ کنت کہ جھد “باید” لازمی انت کہ قومی لیولءَ ببیت۔
جھدءَ کہ قومی لیولءَ کارئے گڈا جنزءِ تہا درستیں “قومی قوت” یک ھند بیت. پمیشکا ما گشاں کہ “پارٹی پرستی” بنیاد سرا جھدءِ قومی قوتءَ را یک ھند کنگ نه بیت۔ نو “قومی جھد” کسی زاتی انفرادی شے نه انت، اے قومیگ انت۔نو جست ایش انت کہ قومی جھد پرچا ریاستی دروشم زورگا نہ انت؟ اشی بنیادی سوب ہمیش انت کہ سلاھبندیں جہدءِ تہا لہتے ’’کرد‘‘ ھست انت کہ یکے چہ اینٹی سردارءِ کوہنیں نعرہءَ درآتک نہ کن انت۔ اے ذاتی اجارہ داریتءِ ھوس انت کہ ایشاں شھید غلام مھمد ءُ ھسا ظفر وڑیں ’’غیرسردار‘‘ ھم برداشت نہ بوت انت۔ نو اے aquation ءِ میانءَ اے لشکر اتکگ ءُ جھدءِ سیاسی کردءِ دیم داشتگ۔ نو ہمے سیاسی کردءِ نہ بؤگءِ سوبءَ دنیاءِ دیما بلوچ آجوئی جنزءَ ترجمانی بؤگا نہ انت۔
وھدے کہ قومی جھد قومیگ اِنت گڈا آزادی پسندیں قوتانی اپروچ هم قومی بیت، پمیشکا چه بنداتءَ سنگت ایچ بی مریءَ کوھلوءَ بگر تاں مندءَ قومی اپروچ بنیاد سرا آجوئی پسندیں قوت کمک ءُ سپورٹ کتگ انت، نبشتانک آن رکارڈ ایر انت کہ سنگت ایچ بی مریءَ بار بار گوں اے لشکرءَ اتحادءِ کال داتگ داں روچ مروچی، ھچ رزلٹ در نه یتکگ۔ نو جیڑہ ایش انت قوم سک تکلیف انت لٹ ورگا انت، ہزارانی ھسابءَ بلوچ سیاسی ورکرز فوجی جیلانی تہا عزاب سگگا انت بلے بی این ایم لشکر ھچ اپڈیٹ دئیگا نئیں، ھنچو زانگ بیت گشے اے لشکرءِ تہا sense of Urgency نیست۔
اگن ھست انت گڈا آ کجام مجبوری انت کہ اے لشکر قومی قوتءَ یک جاھ کنگءَ ہچ پیش رفت نه کنت؟ زھنءَ باز سوال کئیت اے تئی چونیں اپروچ ئے کہ تو جنزءِ گٹانی ضرورتاں پورہ کنگءِ بابتءَ پالیسی دات نہ کن ئے ؟ بجائے قومی قوتءَ یک ھند کنگا، قومی جنزءَ را یک طبقاتی لشکرءِ دروشم ئے دئیگ تئی نیت تو نه انت؟ آیا دگہ ڈنی قوتے ترا نئیلگا انت کہ تو یک سرئسیں قومی اتحادے نیمگا خودمختاریں قدمے بجن ئے؟۔ ہرکس کہ پہ اجارہ داری نیتءَ جھدءِ گاماں سست کنگا انت آ اے سرپد ببیت کہ بلوچ جمہوریت پسندیں قوت ئے، جمہوریت تہا ہرچ وڑیں مردمے ببیت، آزاد بلوچستانءِ یک سٹیزنیءِ حیثیتءَ آئی ووٹ یکے۔ آ تنھا یک ھلقہءِ نمائندگے شمار بیت۔
منی نظرءَ پہ بلوچ آجوئی جھدءِ سوبمندیءَ دو بنیادی معروضی حالت ضروری انت یکیں وھدءَ دوئیں معروجی جاور وتی نقطہ عروجءَ سر ببنت گڈا optimal climax توام بیت. اولی معروضی جاور کہ آ وت بلوچءَ پیدا کنگ لوٹ ایت آ بلوچ جھد ءِ وتی تنظیمی structure انت کہ تنی وھدی وتی قوتءِ توامیءَ سر نہ بوتگ پرچا کہ سلاھ بندیں جھد چہ سیاسی واھندیءَ political ownership زبھر انت۔ دومی ھنو معروضی حالت ایش انت کہ تئی قبضہ گیریں دشمن ہرچ تک و پہناتاں نزور و کمزور تراتگ۔ پنجابی شاونسٹ رجیم مورل گراؤنڈ سرا بلوچ و پشتون جھدءَ پروشءِ نزیکءَ سر کرتگ۔
بلوچ آجوئی جھدءِ سامان کلی سرجم بوتگ انت۔ ھیربیارمری براھمدگ بگٹیءُ ڈاکٹر اللہ نظر بلوچ آجوئی جھدءِ رھشونی جھتءَ ہمیشاناں مورل اتھارٹی گون انت کہ مھلوک آجوئی جھدءَ شامل انت۔ اے زانگی انت کہ مزاھمتی جنزءِ پیدا کرتگیں کشت و کوش، ھون ھید، شد، لنگڑی، جیل گار بیگواہی جلاوطنی ءَ ھور جنزءِ مستریں ultimate resultant آئی optimal climax بزان راجی آجوئیءِ دوا انت کہ تنی وھد سوبین نہ بوتگ۔ بلے پدا ہم یک حسابیءَ تو اشیءِ سک نزدیکءَ رستگ ئے بلے دومی حساب تو شہ اشیءَ سک دورئے۔ نزیک ئے پمیشکا کہ دو معروضی شرط پورہ بوتگ، تئی مھلوک پہ گڈی چوگانءَ تیار انت، دنیا ہم پہ تئی سپورٹ تیار انت پہ اے شرطءَ کہ تئی جنزءِ ہیرارکی organizational order عالمی کچ ءُ کیلہانی مطابق منظم ببیت۔۔ دومی معروضی حالت کہ ھنو پیدا بوتگ آ تئی دشمنءِ نزورترگ انت۔ تئی دشمنءِ دروگانی بُن ٹنگ بوتگ۔ سرء پہ پنڈگا کپتگ۔ گڈی کار پہ کنگا کہ پشت کپتگ، آ تئی متبادل ریاستی قوتءِ تہا وتا تشکیل دئیگ انت، پریشی واستا ترا راکٹ سائنس وانگی نہ انت۔ تنھا یک نمائندہ قومی کونسل ئے ٹہینگی انت آئی تہا کلیں آجوئی پسندیں جھدکارانی نمائندگی ببیت، چہ ہمے کونسلءَ یک governing body ٹہینگی انت۔
