دو ابد مانیں عبدالواحد آزات ءُ بندیگ

 نبشتہ کار: کریم بلوچ – تھل

          ھمگام نبشتانک

*سی و هپت سال پُرّیں واجه بندیگ ءَ « بلوچی » مهتاک ءَ هر ماه و په وهد شنگ کته . اے واجه بندیگ و آئی ءِ پرمهریں بچانی کمال انت که وتی دوست و دزبرادراں ، وتی راجی و زباندوستیں جهد کاراں ، وتی چپ و چاگرد ءَ نزآرتگ و اے پر رنجیں سالاں ، بلوچی مهتاک ءَ دیما به جنزیننت و دیما به بر انت .

٭ نمیرانیں میر عبدالواحد آزات جمالدینی تاں زند ءِ گڈی روچ ءَ ، گوں دل ءِ هوناں و وتی جاندراهی ءِ تباهی ءَ په بلوچ و بلوچی ءَ جهد کت . و پریں بیست و پنچ ( 25 ) سال بلوچی مهتاکی اول چه کراچی و رند ءَ چه شال یا کویٹه ءَ چاپ و شنگ کت

بلوچ راج ءَ بے شک دو ابد مانیں عبدالواحد هست که یکے هنگت هست و زندگ انت و واجه هدا آئیا واجه هدر ءَ چه برزتریں و سلامت تریں زندے به دنت که میر عبدالواحد جان بندیگ انت و دومی میر عبدالواحد آزات جمالدینی ات که پیدایشی 1918 مان نوشکی ات و 1981ءِ ستمبر ءِ پنچمی روچ ءِ ده و نیم ءِ ادار ءَ ماں شال ءَ چه ما سست و وتی ابدمانیں هنکین ءَ شت .

یکے وتی راج ءِ مراداں و آزاتی ءِ جار ات و دومی وتی راج ءِ و وتی زبان ءِ بندیگی ءَ مارتگ و جهان ءَ وتی راج ءِ بندیگ بیگ ءِ جار ءَ تاں مرچیگیں روچ ءَ جنان انت !

دوئیں شیدائیں مردم و مهر واریں مردم بیتگ و هست انت . وتی راج ، وتی مهلوک ، وتی ملک ، وتی زبان ءِ شیدا و هدوک !

بلوچی زبان و « بلوچی مهتاک » ءِ باگ ءَ گوں دل ءِ هوناں میناں و آپ دیان اتنت و هست انت .

میر عبدالواحد آزات جمالدینی « بلوچی مهتاک » ءِ بُن هِشت ءَ 1956 ءِ سال ءَ ماں کراچی ءَ گوں وتی برات میر عبدالله جان جمالدینی و ایدگه سنگتانی دزکمک ءَ هما زمانگ ءَ ایر کرت که بلوچی نبیسگ و وانگ وتی بُنی و بنگیجی ماه و سالان ات ، مهتاک ” اومان ” که په هزار مراد بنگیج کنگ بوتگ ات ، مالی دزگٹیانی وجه ءَ بند بوت . راج هنگت گیشتر ناواننده اتنت ، بلوچ ایر دست و درآمدانی لٹ و کوشانی دست ءِ چیر اتنت ، بلوچ و بلوچی ءِ نام ءِ گرگ جرم ات . ماں اے وهد ءَ کراچی ءَ رُژن ءِ سرچمگ ، په بلوچ ورنایاں رژن شانان ات و مکرانی ، رکشانی و مری – بگٹی و بزداری بازیں وانندهے هم همے وهد کراچی ءِ شهدربرجاه ءَ وانگ اتنت و گوں وتی راجی جهداں دزگلائیش اتنت و ماں اے وهد و زمانگ ءَ هما که بلوچی لبزانک و زبان ءِ نبیسگ ءَ چن و لانچ کنان اتنت گیشتر یا پهک همے بلوچ سیاسی و راجی کارنده اتنت که په وتی راج و وتی مرادانی دیمبری ءَ چه سر ءَ سر گوئستگ اتنت . کراچی ءَ بلوچ واننده و سیاسی جهدکار په وتی راج ءِ ٹوهینگ و چست کنئگ ءَ جهد کنان اتنت و هر چنت وهد چیزے مردم اش سیاسی چست و ایرانی وجه ءَ گپت و بندیگ ءَ کت . هما داب که سالانی سال واجه آزات اش هم گپت و بندیگ کت که تو پرچا وتی نام « آزات » ایر کتگ ، بلے میر عبدالواحد آزات جمالدینی تاں زند ءِ گڈی روچ ءَ ، گوں دل ءِ هوناں و وتی جاندراهی ءِ تباهی ءَ په بلوچ و بلوچی ءَ جهد کت . و پریں بیست و پنچ ( 25 ) سال بلوچی مهتاکی اول چه کراچی و رند ءَ چه شال یا کویٹه ءَ چاپ و شنگ کت . بلوچی اکیڈمی ءِ بُن هِشت هم همے ورنایانی جهدانی برکت ءَ ماں کراچی ءَ بیت و رند ءَ شال ءَ برگ بیت و کراچی ءِ بلوچی اکیڈمی رندتر سیاسی چست و ایرانی هرجان بیت و بند بوت .

بلوچ بازیں وهدے په کار و روزگار اربی ملکان شتگ انت و 1986 ءِ سال ءَ هم واجه بندیگ ماں اربی ملکاں جوانیں و کار و روزگار ءِ واهند ات ، بلے واجه ءَ نمیرانیں آزات جمالدینی ءِ « بلوچی » مهتاک ءِ بند بیگ رند چه آئی ءِ بیران بیگ سک تکانسر وبے تاهیر کتگ ات تاں آهر ءَ واجه میر عبدالواحد بندیگ هم وتی جوانیں کار و روزگار ماں اربی ملکاں ویل کت و گوں سنگتانی همراهداری ءِ لیکهاں ، چه 1986 ءَ میر آزات جمالدینی ءِ بلوچی مهتاک ءَ پنچ سال رند چه آئی ءِ بیرانی ءَ پدا زندگ و شنگ کت و آئی ءِ گرانیں بار ءَ وتی کوپگاں زرت که تاں مرچی بزان پُریں سی و هپت سال انت که بلوچی مهتاک ءِ گرانیں بار ءَ وت گوں وتی ناجوڑیں جان و وتی زهگاں په سر و چماں کَشّاں ، گِرّ کناں و بران انت . سی و هپت سال بلوچستان ءَ وت یک پدریچے ءِ زند انت که واجه بندیگ ءَ بلوچی مهتاک ءَ گوں دل وشی بکشاتگ و کدیں آئی ءِ شنگ کنئگ ءَ نه اوشتارینتگ .

واجه بندیگ ءَ تاں بازیں سالے ، بلوچی ءِ اکیڈمی ءِ کار هم وتی کوپگاں زرت انت و ماں همائی ءِ کارمستری ءِ وهد ءَ بلوچی اکیڈمی ، بازیں بے دروریں جهد بنگیج کت که یکے چه آهاں بلوچی لبز بلد ءِ کتاب ات که مزنیں کمیٹی ئی ٹهینت تاں اے کار آسر و چاپ بوت ، همائی ءِ جهدانی برکت ات که میرگل خان نصیر ءِ بلوچی شاعری ءِ کلیات هم سرجم و باز په جوانیں دابے َچاپ و شنگ بوت ، ماں همائی ءِ زمانگ ات که بلوچی اکیڈمی وت جاه و ماڑی ءِ واهند بوت و په بلوچی اکیڈمی ءَ گیشتریں فنڈ ءِ رسگ و گرگ ءَ سوبیں بوت انت . ماں همائی وهد ات که بلوچی اکیڈمی ءَ نوکیں پروگرام ٹهینت انت که بلوچ زهگانی ادب ءِ نیمگ ءَ گیشتر دلگوش دیگ ببیت و … که گوں آئی ءِ روگ ءَ اے گام گیجاں دارگ و تیاریں نکاناں ، زانگ نه بوت که کو بوت انت !

میر عبدالواحد جان بندیگ منی دلدوستیں همبل و سنگتے بیته و هست انت که کم چه کم چه تاکبند « تپتان » ءِ شنگ کنئگ ءِ وهد ءَ ( 1988 ءِ سال ) . دائم ءَ گوں ما دز کمک و همشور بیته و رند ءَ که من چه کراچی ءَ هم درانڈیه بیتاں ، پدا هم دنیای ءِ هر کنڈ ءَ من شتگ اوں ، واجه ءَ من ءَ شوهاز کته وچه من ءَ بلوچی نبیسگ ءِ ویل نه کنئگ ءِ دزبندی ئی کته و وتی دل ءِ هوناں گوں سینگارتگیں و سرجم کتگیں و بے مٹیں « بلوچی » مهتاک ءَ پر من چو گران بهائیں ٹیکی یے ره داته . باز بر من واجه بندیگ جان ءَ گوئشته که : « بندیگ جان اگں شما منا شوهاز مه کتیں و وتی مهربوئیں مهتاک بلوچی پر من راه مه داتیں ، من تاں هنوں دیری بلوچی ءَ شموشتگ ات » . واجه بندیگ ءَ منی سرا کندتگ که ” واجه تهل چو نه انت ” .

البت منی جند نه کدیں بلوچ ندکارے بوتگ اوں و نه په اے کار ءَ جهد اوں کته . هاں البت کدیں کدیں زهگانی کسانیں کسهانی رجانک ءَ گلائیش بیتگاں . اے واجه بندیگ ءِ کمال انت که مئی دابیں هچ مزانتاں هم ماریت ، ودی کنت و دلبڈی دنت . اے جوانی مئی ایدگه راجی جهدکاراں باز کمتر انت .

بلوچستان هما ملک انت که یکے ءَ گِر انت و بند ءَ کن انت و جن انت که پرچا تئی نام « آزات » انت و دگرے ءَ بندیگ کن انت و جن انت که تئی نام پرچا « بندیگ » انت . بلکیں دوئیں لٹ داتگ انتش که شما پرچا بلوچ ایت و « بلوچی » ءِ لوٹوک و هبر کنوک ایت . جی هئو . گال و هبراں گوات ءَ بارت و بیگواه بنت ، بلے کتاب و مهتاک و نبشتانکاں ابدمان بینت و وتی راج ءَ رکیننت و آزاتی ءِ راه ءَ پیش دار انت . هر ایردستیں راجے ءِ لبزانک ، الّم وتی راج ءَ گوئشیت که شما « بندیگ » ایت و شما را په « آزات » بیگ جهد کنگی انت .

واجه عبدالواحد بندیگ و آئی ءِ لائکیں بچاں بالاچ جان و گوهرام جان ، گوں وتی بلوچی مهتاکانی چاپ کنئگ ءَ ، راج ءَ « تیر بند » کنان انت تاں راج ءِ ورنا و جهد کاراں وتا ایمن به مار انت و وتی هست بیگ و گلام بیگ ءِ مارشت اش گیش به بیت و په آزاتی گیشتر به زر انت و هدوک ببنت .

بلوچی زبان ءِ نمیرانیں ناماں مولانا حضور بکش جتوئی ، مولانا خیرمحمد ندوی ، آزات جمالدینی و آهاں چه رند میر گل خان نصیر ، میر محمد حسین عنقا ، عبدالله روانبد پیشنی ، سید ظهورشاه هاشمی واجه عبدالواحد بندیگ انت و بلکیں واجه بندیگ ءِ نام چارمی یا پنچمی رد ءَ به ییت بلے بے شک واجه بندیگ چه هما سری و برزی ناماں یکے که بلوچی زبان اش نمیران کتگ و ماں اے راه ءَ وتی هستی و زند ءِ گهتریں وهد اش داتگ .

تاں مرچی بلوچی زبان ءِ دوزواهانی مستریں رُمب که بلوچی آهانی وامدار انت و کجام جاگه آهانی یات و هبر ءَ نه بیت ، هما بلوچ پوریات گر و کاری بیتگ انت که په کار ءَ اربی ملکاں شتگ انت و بازیں کسے چه آهاں ، وتی شپ ءِ شام ءَ په همے مهتاک و بلوچی تاکبنداں راه داته و بے آهانی همے مدت و کمک ، بے شک هچ بلوچی تاک و مهتاکے دیما شت نه کته . پرچا که ملک ءِ مردم یا ناواننده بیتگ انت ، یاں بے کار و بے روزگار و کمتر وس اش بوته و مارتگ اش که وتی بلوچی مهتاک و تاکبندے په بها به زیر انت یاں مالی مدت بکن انت . همے هساب ءَ هما بلوچ پوریات گر که اربی ملکان بیتگ و سالانی سال پیرل شئے تگری ءِ داب ءَ یا واجه ظفر علی ظفر ، یا استا ستار میاه ، یان عبدالغفور کوپچی و دگه سداں کس که چه مشکت ، امارات ، کویت و ایدگه جاهاں وتی تاکبندان اش وتی وهد و زمانگ ءَ کوپگ داتگ ستا کرزنت و بلوچی لبزانک همے شهزانت و راجدوستانی منه وار انت و دریگتیں که کسے اے باره ءَ سرجمی بنبیسیت !

مرچاں که بلوچ واننده باز گیشتر و راج هم کم و گیش سیرتر انت ، هنگت هم بلوچی تاک و تاکبندے ءَ په وهد چاپ کنئگ و بازار و شهراں بها کنئگ ارزانیں کارے نه انت ، هنچو کتابے ءِ چاپ و شنگ کنئگ ، وتی دل ءِ هونانی ورگ انت ، نون شما هیال کنیت که چون و گوں کجام جنجالاں سی و هپت سال پُرّیں واجه بندیگ ءَ « بلوچی » مهتاک ءَ هر ماه و په وهد شنگ کته . اے واجه بندیگ و آئی ءِ پرمهریں بچانی کمال انت که وتی دوست و دزبرادراں ، وتی راجی و زباندوستیں جهد کاراں ، وتی چپ و چاگرد ءَ نزآرتگ و اے پر رنجیں سالاں ، بلوچی مهتاک ءَ دیما به جنزیننت و دیما به بر انت .

میریں و دیدگیں بندیگ جان ءِ سی و هپتیں سالی جهد په بلوچی مهتاک ءِ شنگ کنئگ ، بے هکومتی دزکمکی ءَ لکاں و ملیوناں ستا کرزیت و بے شک ابید چه واجه بندیگ ءَ کس اے گرانیں بار ءَ کدیں نه زرته . واجه بندیگ واجه آزات ءِ رکاٹ پروشت و باز دیماتر برتگ و تاں سوب ءِ روچ ءَ آئیا دیما بران بیت !

امبری بلوچی مهتاک ءَ 62 سال انت که هر ماه مئی ابدمانیں عبدالواحدانی جهدانی برکت ءَ هر ماه چاپ و دنیای ءِ کنڈ کنڈ ءَ که بلوچ دوست و بلوچی وانوکے بیته رپتگ و رسته و شنگ بیته که 25 سال اے کار ءَ واجه آزات وتی کوپگاں زرته و 37 سال مئی بامردیں بندیگ جانی کوپگ بیته و هست انت !

سبز بات بلوچ راج !

سوبیں بات بلوچانی راجی جنز !

بلوچ ورنا پیکه مدام واجه بندیگ ‏ءِ همت ءَ وتی راه ءِ چراگ و درور به مار انت !