Сказка о царе Салтане
( سئیمی بهر )
کنگ – شیوار و سرپدیں
گوئشت شهبچ ءَ ملور و گم جتیں :
« گم کنگ ، بیکار انت رَدیں
راهے ودی ما چُوش کنیں
دریا و زر ءَ تاں گواز کن ئے
یدار تان رَس ئے ، هر راز کن ئے
بات ئئ پَشگ – تو بال کناں
یدار ءَ تان تو بات ئے روان .»
شانتگی بال و بیت گرئند
ترینزتی آپ ءَ گیدون ءِ بند
سر ءَ تان پاد ءَ تَرّی کتگ
یک دم کسان بوت و ترینز ءَ شتگ
چوش پشگ بوت و بال کناں
شت تاں که یدار ، هیال کناں
موج ءِ توار ات گرندان ات
زر گون تیاب ءَ سِندان ات
یدار -آرام آرام – جاهے نست
تِرَکی ودی کرت و سِرَپست
گوات هم ترندی ءَ کشان ات
یدار هم جوانی ءَ جُنزان ات
چه « بویان » ءِ هم زروان
دیم په مُلک ءِ شاه سلتان
چه دور ءَ نون گندگ بوت
آسر هم رس انت زوت
اوداں درستان بوت انت مهمان
کوٹ و کلات – شاه سلتان
چاراں و سئیل ، رپته چوبیل
تاں به گند ایت اودانی هیل
دیستی که لوگ انت پهک مزنین
کوت و کلات یک سُلتانین
تهت ءِ سرا و تاج ات سر
بادشاه نشت ات و دیم پَدَر
دیگ گراد گوں گد گواپ هور
نشتگ انت پادون هؤر و مَلور
شاه ءِ ماتو هم کاران انت
شاه ءِ چمان چاران انت
شاه سلتان هم مهماناں
وشی ءَ دات انت آپ و نان
جست ئی کت : « هال کنیت شما
آتکگ ایت و بیتگ ایت کجا
شما جهان و زر ماں چے دیستگ
هیرانی ، جهان چے ابرستگ ؟ »
ناهدا دات اے داب جواب :
« سرجمیں دنیا گَشت مئی گُراب
سرجمیں دنیا شهد ات و وش
هیرانی هبر بلے هست دلکش
زر ءَ زروانے ات سک پراهیں
کپتگ و ویل ات ، بے براهیں
کسے نه ات هم اوداں هچ
یکیں چنال ات نشان و لِچ
نون همود آبات انت شهر
نوکیں و پراهیں بے درور
چرچ گوں تلاهیں گُمبداں
لوگ انت و باگ انت شهر میدان
میر انت اوداں گیدون شاه
پر تو سلامی کت همراه »
هیرانی ءَ اشکت سلتان شاه
نیکیں دوا کت و کش ات آه
گوئشتی : « اگں من زندگ به بیاں
په گندگ ءَ همے مُلک ءَ وت من رواں
میریں گیدون ءِ مهمان ءَ بیاں
گنجی به بات و هم که شان .»
گُد گواپ گوں دیگ گراد جُشاں
آئی ءِ ماتو و سیاد هم دُرُشاں
نه لوٹنت که شاه چه ملک دربه بیت
یاں هیرانی مُلک ءَ وت سر به بیت
: « بیت اے گپ که دروگینے
اگں هم که راستینے _
کن ور کنوک انت گشاں
چه بیم و زهر ءَ جُشاں _
شهرے انت ماں زر ءَ
چشیں بیت هر گوئر ءَ
جنگل ءَ گزے هست و گز ءِ بن هردکے
شئیر ءَ جنت و کٹ جوزاں ، هنچو که بردکے
جوزاں نه ادنائین انت پوچکش تنگهیں
مجگی هم مروارد- پر بها و منگهیں
چوشیں بنت هیرانی
نئے ادنائیں شهرانی »
چه اے هبر ءَ سلتان شاه
بهمنت و کش اِت آه
پشگ زهر ات و زهر ءَ جُشت
چه وتا در لگشت
شت دیم په وتی اے ترو
راستیں چم ءِ گستی سرو
کن ور کنوک ءِ رنگ ٹگل ات
پریات و گریواں سک بدل ات
کاردار و وسیگ و گلام و گهار
پشگ ءِ رند انت گوں کوکار
زا دیاں نون پشگ ءَ
پشگ په بال و چشگ ءَ
تاگ ءَ پچیں چه در بوت شت
چه زر ءَ داں لوگی هم بال کت
اپدا میر ات شت تاں تیاب ءَ
نیلیں زر ات چم ، هوش ءِ کتاب ءَ
چاریت موجاں نرم ءَ گوئزوکیں
دیستی کنگ ءَ اُژناگ کنوکیں
آتک گوں دروتاں جست کنان ءَ
« چونیت شما و چون ادان ءَ
چُپی ءَ نشتگ و چیا ملور ایت
زرد ءِ گم انت چئے، چیا دلدؤر ایت ؟ »
میریں گیدون گوئشتگی چوشی :
« زهیر انت دل ءَ را تِنگیت و نوشی
برکتی گزے لوٹیت منا را
هردکے اوداں بیت په کار ءَ
شئیراں جناں بیت و کٹ کنت جؤزاں
جؤزی تله بنت و مروارد مَجگاں
نون چون باریں بیت چُشیں
یا که دروگے مان مُشیں ؟ »
کنگ چو شهبچ ءَ دات جواب :
« گم مه کن هچ وهد ، نئے بئے ازاب
اے هردک ءِ گپ هم راستینے
برکتی سِرے جوانینے
زانتکار من هم په اے کار ءَ
هر چی به بیت هم وتی وار ءَ
پر تئی هزمت اے من کناں
دوستی ءَ تئیگ ءَ من اے گوئشاں ».
آسوده هیال ءَ میر گیدون
رپته په لوگ ءَ اے داب نون
هنچو که دروازگ چه گوئست
دیستی که اوداں ؟ هردکے هست
گزے و سَؤلے هم بُرزیں
وشیں توارے وَش لبزیں
تنگهیں جَؤز انت هم اودا
کِٹ کنان ات هردُک تا
مجگ اش ترپوک – مروارد
بلنت و چَمنت هم یکرد
کوت کنان انت تلاهان ءَ
شئیر گوئشاں گوں الهان ءَ
په مردماں پهک ات شئیر جناں
هر کس ماں باگ ات یا لوگ و گدان
بهمنت و هیران میر گیدون
گوئشتی که : « شگر انت ، شگر کنوں
اے کنگ ءَ هدا جان تو وت دار
دائم ءَ هست انت پرمن یار »
میر په هردک بست پدا
بانے بلوریں مُهر و جدا
پانگپانے هردک ءَ په
هساب و کتاب هم یکجه
مردم داشت و نادینت انت
جوزانی په کار ءَ بادینت انت
هردک ات وژنام هم دلپهک
میر ءَ په کٹ ات لک لک
گوات ات ، ماں زر ءَ کشان ات
بوجیگاں په روگ ،هم هُلّ دَیان ات
جنزیت دیم روان موج ءِ سر
آچار لِک و برز ، وت گروهبر
دیم په مزنیں زروان ءَ
شهرے سک مزن و نامان ءَ
گوں ٹوپی آس بر و گرئندوکیں
بوجی و یداراں جَلّوکیں
مردم که ایر کاینت اوداں
گیدون شاه ءِ بنت انت مهمان
ورد و آپ پهکاں دنت انت
پهکاں چه همے جُست کنت انت :
« واجه ! چه کجا راهاں دور
منزل بُرّتگ تام مُلک – هُور
کار و بار شمئے و منزل تام
ملک ءِ واجهاں ، و آهانی نام »
ناهدا هم جواب اے داب دات :
« جهان ءَ گشتگیں ، نیں آزات
دیم په ملک وتی گردیں ما
ملک ءِ دوری ءَ دردیں ما
کار انت مئی برگ اپسانی
تُهمی و سرکشیں نریانی
سودا اش کنیں هر جاه ءَ
کُرّگ و گروهبر هم په راه ءَ
منزل په گوئزیں چه « بویان » ءَ
تان ملک ءَ ما رسیں شه سُلتان ءَ ».
گوئشت چو میر ءَ هم آوان ءَ :
« ره بات شمئے مدام په شان ءَ
هر کجا بیت ره – زر و اکیان
سرباتیت شما تاں که شه سُلتان
گوئشیت شاه ءَ که میر گیدون
بَڈے سلام کت پر تو شون ».
مهمان چه میر ءَ رُکست کت
یدار چه تیاب ، دریا شُت
میر ماں تیاب ات و اوداں کنگ
مَؤجان داب اتنت هم رنگ – رنگ
***
گِلّه کنان بیت میر – چُش :
« ساه منی بال انت، نه منتگ هُش
ساه منی رپتگ و جند انت گار
زهیری ءِ درداں وار و پتار »
کنگ ءَ ترینز دات آپے سرا
میر مئی چو مَش بوت ، وت پدرا
دریای ءِ سر بیت بال کناں
تاں که یدار ءَ کار بست وساں
اوداں ماں یدار ایر آتک ، سِرَپت
ماں ٹنگے دوریں ، نشتگ و وپت
گوات انت شیکگ انت سرمستیں
یدار هم تچان – وَش دستیں
دیم په « بویان » ءِ زروان ءَ
بادشاهی ءَ شه سلتان ءَ
ایش انت من چه دور هم گنداں
ملک ءَ ، و وتی ملک ننداں
آتکگ انت مئی رهچاراں
میر ءِ کاردار ، چه شه سلتان
پهکاں بارت شاه ءِ مهمان کنت
آپ و وردے هم درستاں دنت
آئی پُشت رواں پهک اوداں
مئی همبل هم رواں گوں آواں
تنگه ات دراه چیز اود ءِ
جَک بیت یا که کارچ و رود ءِ
شاه سلتان وتی ماں جاه ءَ
تاجی سر و تهت ءِ دلگاه ءَ
ملور نشتگ و هیران ات
رنجیگ ات ، دل ءَ بیران ات
