دومی بَھر
ھمگام بلوچی
چندے روچ ءَ پیسر دولت امیری ءِ سلاہ ءَ چہ پَد منشی ءَ منی دست بندی، کہ تَنھہ( تقرر وظیفہ ) ءِ بابت ءَ انت، بادشاہ ءِ گوْر ءَ پیش کُت. منی سرپرستی ءِ ھاترا منی پَلّہ مرزی یے ھَم کُت. ءُ دَرباری آں ھَم گوں وتی دُریں دانکاں منی ھاترا اے گپّانی پَلّہ مَرزی اِش کت. بادشاہ ءَ گشتانکی ءُ نبشتانکی دست بندیانی گوشدارگ ءُ چارگ ءَ پَد منی دست بندی منّ اِتگ ءُ سعیدالدولہ ءِ گورا روان داتگ کہ آ نام داری ءُ وشتبی ءِ سوب ءَ یک اَنچیں اُگدھے ءِ سرا انت کہ بس ھما ءُ ھما دگہ کس! منی گوں آئی ءَ پجاروکی ءَ ابید، انگت ءَ اے ھدا ءِ بندا ءَ بدنیتی ءَ زور بے پروائی کت ءُ من ءَ اے ھال ءَ رسینت.
بس تجربہ کردم کہ درین دہر مکافات
بادرد کشاں ہر کہ درافتاد برا افتاد
مرچی باندا پَدا دَرباریاں اے سلاہ داتگ کہ دگے یَک دست بندی یے، کہ گوستگیں سرھال ءِ بابت ءَ بہ بیت، بادشاہ ءِ دیم ءَ پیش کنگ بہ بیت. بلے دل گُش ایت کہ اوستانی سبزیں باگ ءَ چہ یَکیم بہ باں ءُ اے بے سوبیں جاوارانی تہ ءَ ھدا ءِ امیت ءِ بانزلاں بُرودیناں، اے گَپچَل ءُ جنجالاں چہ بال بہ کن آں، میتاپ ءُ بھاریں زمین ءَ برو آں سر بہ باں. چندیں روچاں دوست ءُ ھَمبلانی زیارت ءَ چم ءُ دل ءَ گوں نور ءُ سرور ءَ سارت بہ کن آں، اُودا چے:
بشہر خود روم و شھر یار خود باشم
چے بگشاں گوں واجہ ءَ کہ آ اندری ءُ باتنی شری اَنت سَرّیچ انت. نِند ءُ نیاد ءِ مول کجام کَچ ءَ منی واھگ داریں دل ءَ اَنت، اے چندیں سالانی تہ ءَ نمدی نبشتہ نہ کنگ ءِ زوریں بے پروائی ءِ سوَب ایشی ءَ ابید دگے ھِچ نہ اِنت کہ ماں دہلی ءَ جاہ منندی ءِ وھد ءَ دو سے سال ءِ تہ ءَ تو باز رند ءَ وتی شئیرانی دپتر من ءَ دات، ءُ من وتی سادئی ءَ چہ تئی گشتن ءِ سَرا بیسہ کُت ءُ ایش گیگ( نقل) نہ کُت( ایشی ءَ یَک ٹیکی یے سرپد بوت آں) گُڈّی ءَ رؤگ ءِ وھد ءَ من وتی واھگ درانگاز اِت گڑا تو وش تبی ءَ گوں وتی کول ءَ چے پد کِنز اِت ئے ءُ اے ھیال درگزر کُت کہ اے جھان گولیں مردے، وھدے دگے ملکے ءَ بروت گڑا اے اجب نہ انت کہ غالب ءِ نام ءَ مَٹ بہ کنت ءُ ناطق ءِ نام ءَ نبشتہ بہ کنت. ارمان سَد ارمان! من ءُ اے وڑیں کار!
منی وڑیں مردم دوستے ءِ بابت ءَ اے وڑیں بدگمانی یے درنگازگ بوتگ، ایشی ءِ ھلاس کنگ بَس اے وَڑا بوت کنت کہ منی لَسّھیں نمدی( مخلصانہ عریضے) ءِ سرا چمشانک دیگ ءِ وھد ءَ داں ھَر شئرے کہ نبشتہ کنگ بوتگ، درست چہ ٹپال ءَ من ءَ روان دیگ بہ بنت تاکہ من چو تائید ءَ وتی گُٹّ ءَ بہ بندان ایں ءُ اے دمگ ءِ زانت کاراں پیش اِش بِداراں ءُ بِہ اِشکنائینانیں. اے شھر ءَ یَک نامداریں مردے یَک چاپ جاھے ءِ واھند انت ءُ نیاز مند ئے گوں آئی ءَ جوانیں پَجاروکی یے ھَست من آئی ءَ را رزا مند کُت. گیش گمان ھمیش اِنت کہ کلیات ءِ رسگ ءَ گوں آ ایشی ءَ چاپ بہ کنت. مَڑا یَک کِر! چہ دل ءِ جھلانکی ءَ منی واھگ انت کہ ھدا بہ کنت وھدے غالب وتی کلیات ءَ منی گورا روان دنت ءُ ایشی ءَ چہ پَد آ شئیر نہ گشگ ءِ سوگند ءَ بوارت تاکہ منی دل رَنج مہ بیت کہ کلیات ءِ روان دیَگ ءَ پَد آئی ءَ ھرچی کہ گشتگ آ من ءَ سَر نہ بوتگ اَنت. ءُ دومی! مسنوی ءُ دوداگ ءِ شئر ءِ تہ ءَ:
خوک شُد و پنجہ زدن کرد
باسر رو عربدہ آغاز کرد
نبشتہ کار ءَ پنجگ ءِ لبز کارمرز کتگ. اے چے لبزے؟ اگاں پنجگ انت گڑا اے زانگ بہ بیت کہ سُوّر ءَ پنجگ ناں بلکیں سُرمب پِر. اگاں پنجگ ءِ نزیکیں لبزے یا شائرانی نِزّ ءَ سُرمْب ءِ جاہ ءَ پنجگ ھم کارمرز کنگ بیت گڑا اے بابت ءَ راھشونی بہ کن تاکہ من گواچن ءَ پوہ بہ باں.
اللہ امبر ءُ تندرستی بہ دَنت.
غالب ءِ پّسہ
چہ دہلی ءَ، فروری، 1845
چہ اَنچائیں غالب ءِ نیمگ ءَ وَش گُشیں ناطوق ءَ سلام! چُش کہ کمارءِ نیمگ ءَ چہ نشہ ءَ، دروآپ ءِ نیمگ ءَ چہ کئور ءَ، بے بِستار ءِ نیمگ ءَ چہ بِستار دار ءَ، نیستی ءِ نیمگ ءَ چہ ھَستی ءَ قبول!
مھراں چہ سَرّیچیں نمدی ءِ رَسگ من ءَ مبارک بات. ءُ اے مبارک ءِ درشانداب چہ نبشتانک ءَ دَر! منی سَرا واجہ ءِ نمدی ءِ روان دیَگ ھمے وڑا اِنت چوش کہ مزار ءِ سَرا پلّانی ریچَگ، الّم، نمدی ءِ آیَگ ءِ وشی انچو گوں تازگی ءَ ھَم وزن انت کہ چرایشی ءِ منت ءَ چہ جان ءَ دراتکگیں ارواہ آں اے پَشت کپتگیں جھان ءَ روھانی سوگات بِِہ رسیت. من آ غالب نہ آں کہ ھر وَھد شئرئے نبشتہ کُتگ ءُ یَکشلہ نبشتہ کنگ ءِ زیبائی ءِ راھبندانی تہ ءَ اَڑان بوتگ. ناکہ آ غالب آں کہ اگاں آپ ءَ چے گیش شراب نہ رَستگ گڑا گم ءَ چہ ھون ءِ ارس گوار اِتگ ءُ کینگ ءَ چہ ھون نوش اِتگ، بلکیں ھَما غالب آں کہ منی جان چہ دل ءَ گیش دردیگ انت ءُ دِل چہ دوستارانی کولاں چہ گیش پرْشتگ. چَم چہ درد ءِ سُرچّکی ءَ ھون ءَ سَریچ ایں پیالہ ءِ پیم ءَ انت. ءُ جان داگ، داگ انت چو چراگ ءَ انت. یَک نیمگے بَند ءُ بوگ درد کن اَنت، دومی نیمگ ءَ دل ءِ ھَر ٹُکّر ھونیگ اِنت. ھبر گوْنڈ ایِش انت کہ اَنو بھارگاہ ءَ چہ پَد تاک ریچ پیداک اَت کہ زندگی ءِ درچک ءِ سَرا تاک ریچ ءِ موسم بندات بوت. اے ماہ کہ جان ءِ ھَڈ ءُ بندانی رِدا ءُ بند ءِ مدت اِنت، نادرائی ءُ بیماریانی تہ ءَ گْوَست. اے مُدّت ءَ جان چہ نِباد ءَ اَنچو جُتا نہ بوت چوش کہ اَکس چہ گاگدا ھمے وڑا روچ روان اِت اَنت، وَھد آسر بوت. اناگت ءَ من ءَ چہ اے ھون ءِ کئور ءَ کَشگ بوت ءُ لَمب ءَ آرگ بوت، گوں اَنچیں جاور ھالے ءَ منا یَل دیگ بوت کہ ناں مرتگ آں ناں زندگ آں.
مردار بود ھرآنکہ اور انکشند
اِدا منی سنگتاں منی جست ءَ ابید راھے پول اِت ءُ منی گالانی جمانک: توسیپ گال، گزل ءُ لَچّہ پہ چاپ کنگ ءِ ھاترا چاپ جاہ ءَ بُرت اَنت. اَردیں کہ چاپ کاری ءِ کار ھلاس بیت، یَک نُسکھے (نسخہ) پَر تو روان دئے آں.
ھَما ھُرت چاری کہ نَگد شناسیں مَگز ءَ پیداک بوتگ راست انت. ساری ءَ من واجہ ءِ نبشتہ کتگیں لبزاں نبشتہ کناں ءُ ایشی ءَ پَد وتی پسہ ءَ نویس آں. واجہ ءَ نبشتہ کتگ ” مثنوی دردوداغ” ءِ تہ ءَ ندکار ءَ پنجگ ءِ لبز کارمرز کتگ. اے لبز چے یے؟ اگاں پنجگ انت گڑا اے زانگ بہ بیت کہ سُوّر ءَ پنجگ ناں بلکیں سُرمْب پِر. اگاں پَنجگ ءِ نزیکیں لبزے یا شائرانی رِدا سرمب ءِ جاہ ءَ پَنجگ کارمرز بیت گڑا اے بابت ءَ من تئی راھشونی ءَ لوٹ آں تاکہ من راستی ءَ سَرپد بہ باں. ”
غالب ءِ یَک شئرے :
راست میگویم و یزادان نپسند و جزار اَست
حرف ناراست سر وون روش اھر من
اَست
برش ذوالفقار ءُ واجہ حیدر کرار ءِ زات ءِ سوگند! کہ شئر ءِ گُشگ ءِ وھد ءَ سور ءِ پادانی نکش منی گمان ءَ نہ بوتگ. اے راست انت کہ من اے ساہ دار جنگل ءُ کُوچگاں دیستگ بلے من ایشی ءِ سرا ھُرت چاری نہ کتگ منی ھیال بوتگ کہ سور ءِ پاد ھَم چو پِیشّی ءِ ءُ کُچک ءِ وڑا بنت. چوش کہ نو تئی نبشتانک ءِ وانگ ءَ اے گَپ پَدر بوتگ کہ سور ءَ پنجگ ناں بلکیں سرمب پِر. دریگتیں کہ تئی نمدی کلیات ءِ چاپ جاہ ءَ روان دیگ ءَ ساری بیاتک اِنت، گڑا اے بند ءِ تہ ءَ ” پنجہ ذدن” ءِ جاہ ءَ ” بدنفسی” نبشتہ کتگ اَت.
من دلجم آں کہ چہ ایشی ءَ منی دل رَنج نہ بیت اے واستہ کہ اگاں رَدی بوتگ گڑا سور ءِ پادانی بابت ءَ زانگ ءُ نہ زانگ ءِ تہ ءَ بوتگ، شئر ءِ گشگ ءِ وَڑ ءُ راھبند ءِ تہ ءَ نہ بوتگ. شائر اگاں سور ءِ پادانی جاورھال ءِ بابت ءَ مہ زانت گڑا چہ آئی ءَ ایشی ءَ چے تاوان رَست کنت.
تران کنگ ءِ لزت من ءَ موہ نہ دنت کہ من نَد ءُ گاگد ءَ ایر بہ کن آں ، بلے چوش کہ ھَر گپّے گشگی بوتگ گشتگ، ھمے ھاترا نو نمدی کاگد( لفافہ ) ءِ تہ ءَ پیڑایَگ بیت. واسلام
ناطق ءِ نمدی ءِ تہ ءَ ساپ پَدر اِنت کہ ماں لکھنو ءَ ناطق ءَ ھرکس پَجّاکاریت ءُ شرپ بکش اِیت . لکھنو آئی ءَ را مزنیں استاد ءُ کواسے ءِ بستار ءَ زانت. غلام محمد نورالدین بلوچ نبشتہ کنت کہ ” آ زمانگ ءَ لکھنو ءِ نوابانی دیوان ءُ مجلس نہ پُرشتگ انت ، شائر ءُ لبزانت چہ دُوریں دَمگّاں اتکگ اَنت ءُ اے دیوان ءُ مجلساں بھر اِش زُرتگ. ناطق ھَم اے دیوان ءُ مجلسانی براہ بوتگ، میزان میزان ءَ آ یَک ارزشت داریں اُگدھے ءَ سَر بوت، ” شمع انکمن” ءِ نبشتہ کار ناطق مکرانی ءَ آ دور ءِ کواسیں شائرانی لڑا ھوار کنت. ” ناطق ءَ وتی شاگردانی کُٹمّے ھَم پیداک کُت کہ اے کٹم ءِ تہ ءَ نام داریں نام ھوار انت، کہ آیانی تہ ءَ یَکے جواہر سنگھ جوہر انت. اگاں اے وڑا گشگ بہ بیت رَد نہ انت اگاں آ وھد ءَ ماں ہندوستان ءَ کس ئے ءَ غالب پجا آؤرتگ گڑا ناطق بلوچ ھَم زانتگ. بزاں نامداری ءُ برزھیالیں شائری ءِ درگت ءَ غالب ءُ ناطق ھَم سروئیں شائر بوتگ اَنت. اے گَپ پہ بلوچستان ءَ سربرزی ءِ گَپ انت کہ ناطق بلوچ ءَ غالب ءِ وڑیں کواسیں شائرے ءِ شئیرانی تہ ءَ رَدی نشان دات. گل محمد ناطق بلوچ ءَ ابید دگے کئے ءَ مجال انت کہ آ مرزا غالب ءِ شئرانی سرا لَنکُک چِست بہ کنت اے ناطق انت کہ غالب ءَ لاچار کنت کہ وتی شئیر ءَ بدل بہ کنت. اے گَپ بلکیں پہ اردو لبزانک ءِ شائر ءُ نبشتہ کاراں تَھل بہ بیت بلے راستی وتی جاگہ ءَ میلانک انت. حکیم بلوچ وتی نبشتانک ” گلزمین مکران کا گل ناطق ” ءِ تہ ءَ نبشتہ کنت ” ماں وھدے گورنمنٹ کالج کوئٹہ ءَ وانگ ءَ اِت انت مئے چَپ ءُ چاگرد ءَ اے گَپ چو وشبو ءَ تالان اَت کہ ماں فارسی ءَ غالب ءِ ھَم سروئیں شائرے ھَم بوتگ کہ آئی ءِ نام گل محمد ناطق مکرانی بوتگ ءُ آ مکران ءِ جاہ منند بوتگ. آئی ءَ غالب ءِ شئرانی سَرا نگدکاری کتگ ءُ لھتیں مردمانی گشگ انت کہ غالب ءَ وتی شئیرانی دپتر ناطق ءَ پہ چمشانکے ءِ دیگ ءِ ھاترا داتگ. باز مردماں اُوست نہ بوتگ کہ چہ مکران ءَ ھم اے وڑیں ھَالِّم ءُ زُبان شناسیں شائرے پیداک بوت کنت. غالب ءِ دوست داروک گیش آئی ءِ اردو شائری ءَ گوں پجاروک بوتگ اَنت، بلے آیاں اے گَپ دوست نہ بوتگ کہ غالب ءِ فارسی شاعری ءِ پِڑا ھَم گوں آئی کسے ھم سَری بہ کنت، یَک واجھے ءَ اے وڑا ھَم نبشتہ کتگ کہ ” ما ھیران ایں کہ ناطق ءَ اصلاح کنگ ءِ ھِمت چون کتگ. ”
یَک کواسّ ایں شاعرے تھنا یَک کواس ایں شائرے ءَ پَھم اِت کنت پمیشکہ غالب پہ اے گپ ءَ دَل رَنج نہ بوت بلکیں آئی ءَ ناطق ءِ اِسلاہ منّ اِت ءُ شیر بدل کُت.
اے کواسیں شائر ءَ ماں لکھنو ءَ چار بادشاہ ءِ زمانگ دیست، محمد علی شاہ ءِ زمانگ، امجد علی شاہ ءِ زمانگ، واجد علی شاہ ءِ زمانگ. اے زمانگاں آ چے وڑیں اَڑ ءُ جنجالانی دیمپان بوتگ اے رِدا مارا دگے گیشیں سرپدی نیست، بلے اے گَپ پَکّا انت کہ آ باز مالی اَڑ ءُ جنجالانی دیمپان بوتگ ،بلکیں دہلی ءَ چے گیش آ لکھنو ءَ لاپ ءِ شوھاز ءِ پِگر ءَ بوتگ. ھمے اَڑ ءُ جنجالانی تہ ءَ آ وتی ماتیں گلزمین ءَ یات کنت ءُ اے وڑا گُش اِیت :
صبا از جانب ناطق سلامی خاک مکران را
کہ من چون غنچہ دل در گلشن ہندوستان بستم
یا
گاہ در نالہ ام از درد گرفتاری خویش
گاہ در گریہ ام از فرقت اطفال و عیال
اے گَپ ھَم راج دپتر ءِ تاکانی سَرا میم نہ بیت کہ ناطق پرچہ بلوچستان ءَ واتر نہ بوت، آ کجام سوْب اَت کہ آئی ءَ وتی زند ءِ گُڈّی روچ ھَم لکھنو ءَ گوازینت انت. ھمے پیم ءَ ما آئی ءِ بیرانی ءِ سوَب، بیرانی ءِ وَھد ءُ جاہ ءِ بابت ءَ ھَم ناپوئیں. گمان ھمیش اِنت کہ آ لکھنو ءِ وش بھتیں ھاکانی چیر ءَ وَش واب اِنت. ارمان کہ آئی ءِ جون ماں بلوچستان ءِ مھلبیں ھاکانی چیر ءَ تالان بوت انت. .
گُل محمد ناطق بلوچ ءِ گالانی جمانک ” جوہر معظم ” انت کہ اولی رَندا آئی شاگرد جواہر سنگھ جوہر ءَ شِنگ ءُ تالان کُت. ڈاکٹر انعام الحق کوثر ءِ دوارگندی( نظرثانی ) ءَ پَد 1969 ءَ جوہر معظم بلوچی اکیڈمی کوئٹہ ءِ چیردستی ءَ چہ ھم چاپ ءُ شنگ کنگ بوت. اے کتاب ءِ اولی بھر ءِ تہ ءَ ستاہ گال( قصیدہ )، دومی بھر ءِ تہ ءَ نظم ءُ غزل، سیمی بھر ءِ تہ ءَ ناطق ءِ نبشتہ کتگیں نمدی ھوار اَنت. ناطق ءِ گال( کلام) جواہر سنگھ جوہر ءَ چِت ءُ یک جاہ کت اَنت، جواہر سنگھ ناطق ءِ ھاسیں شاگردانی تہ ءَ ھوار انت. ناطق ءِ بابت ءَ پُٹ ءُ پول کنگ ءِ وھد ءَ آئی چار ھاسیں شاگردانی نام پَدرا بنت. اے شاگردانی تہ ءَ منشی جواہر سنگھ جوہر انت، دومی نام فارسی ءُ اردو ءِ نامداریں شائر مولوی حسن بلگرامی انت. حسن بلگرامی بازیں لبزانکی کتاباں ابید لبز بلد شاہجہانی معطحات تخمہ حدیقہ ءِ نبشتہ کار انت. سیمی نام منشی شیخ بشارت علی صفی پوری ئیگ اِنت. جواہر سنگھ ءَ ناطق ءِ ردانکی نبشتانک چہ ھمیشی ءِ گوْر ءَ زُرتگ اَنت. منشی شیخ بشارت علی صفی پوری ھَم فارسی ءُ اردو ءِ شائرے، آئی ءِ چارُمی شاگرد مولوی رفعت رسولپوری انت کہ آ وتی وھد ءَ ھاکم ءُ نوابانی سوجکار بوتگ ءُ ” بیاض مجموعہ نظم و نثر ” ءِ کَلّم کار انت. ناطق ءِ شاگردانی لڑ ءِ تہ ءَ ترک علی شاہ قلندر لاہوری ھَم ھوار اِنت. اے شاگردانی کٹم ءِ تہ ءَ ناطق ءِ نزیکیں شاگرد جواہر سنگھ جوہر انت کہ ناطق ءِ گالانی جمانک ءِ چِن ءُ لانچ ءِ تہ ءَ ھمائی ءِ دست ھوار انت، اے گَپ راست انت کہ اگاں منشی جواہر سنگھ ءَ ناطق ءِ دُریں گال شنگ ءُ تالان مہ کتین انت گڑا اے وھدی آئی ءِ گال وھد ءِ گبارانی تہ ءَ بے گواہ بوتگ اِت انت.
ناطق ءِ شائری ءِ برزھیالی ءُ درشان داب توسیپ ءُ ستا ءِ مھتاج نہ انت آ یَک اَبرمّی شائرے، آئی ءِ شائری ءِ تہ ءَ راست گُشی، دیم گشی ءَ ھوار چاگرد ءِ ھمُک رَنگ گندگ ءَ کئیت. آ کجام سرھال انت کہ آئی ءِ سرا ناطق ءَ شئر نہ گشتگ. آ وتی شئیرانی تہ ءَ برے دنیا ءِ ھَیش ءُ نوش ءَ بَد گشیت، برے اشک ءِ دردانی کِسھاں کاریت، ءُ اشک ءُ اگل ءِ دِگری ءَ گِشّین اِت، ھمے پیم ءَ برے آ زیبائی ءَ اے دنیا ءِ ایر دست لِیک اِیت، برے آ جار جنت کہ بیا اِت ھدا ءِ بے وس ءُ لاچاریں انساناں کُمک کن اِت. ھمے وڑا برے برے آ وتی دُریں گالانی وسیلہ ءَ وتی ڈیھہ ءِ ھاکاں پہ سلام روان دنت. ڈاکٹر سلطان علی وتی اردو نبشتانک ” گل محمد ناطق مکرانی کا مجموعہ کلام ” جوہر معظم” ءِ تہ ءَ نبشتہ کنت ” ناطق چہ ازل ءَ شائرے بوتگ ھمے سَوَب انت کہ آ نیکرائی کینگ ءَ چہ پاک انت. آئی ءِ جوان تِر ایں توسیپ گال راج مان سنگھ ءِ نام ءَ انت. گھِتریں نمدی منشی بہادر سنگھ ءِ نام ءَ انت، ناطق یَک راست گشیں مردے بوتگ آ گوں ملا ءُ دگا بازاں بھِہ نہ ٹھِتگ، چو حافظ شیرازی ءِ پیم ءَ آئی دستونک ھَم زپت ءُ سوچاک انت. چوش کہ آ نبشتہ کنت.
آب شد ز آتش می تیغ زبانم یا رب
واعظ ھرزہ درا را بچہ خاموش کنم
ناطق ءَ ماں اے دنیا ءَ ھیش ءُ نوش ءِ زندگی ھِجبر تلب نہ کتگ :
اگر چو بلبل کلبئہ از خارو خس باشد مرا
کشتنی باشم اگر گلشن ھوس باشد مرا
دوستار ءِ درد ءُ اندوہ چہ سَگ دَر اَنت :
تابکی از سخت جانی نیم بسمل زیستن
میزنم زین باز برتیغی کہ بس باشد مرا
ناطق ءِ گورا اِشک ءِ اگدہ چہ اگل ءَ برزتر انت وھدے اشک ءِ درد گور جنت گڑا اگل بے گواہ بیت :
بیراھہ جہاندیم بمیدان فراست
عشق آمد و برتافت عنان فرس ما
اے دنیا ءِ تہ ءَ زیبائی ھم ایر دست انت. ناطق ھَم اے گَپ ءَ سَرپد اِنت. آ اے گَپ ءَ اے وڑا وتی شئر ءِ تہ ءَ درانگاز کنت :
گہ بچہ گاہ بزندان فگند یوسف را
حس اَز حد چو گذشت آفت خوبان باشد
آشِک بِے سَگ ءُ شرپ دار انت. اے جاورھال ءَ ناطق گوں اے لوزاں پیڑاہ اِیت:
ہم ناصبور لردہ مرا عشق و ھم غیور
ہم قاصد فرستم و ھم قصد جان کنم
آشک ءِ پیچ ءُ تاب ءِ دگے یَک جاورھالے ءَ سئیل کن اِت:
خواب دیدم کہ خوارم آب حیات از دستش
تیغ می راند بہ حلقوم چو بیدار شدم
پارساہ ایں چَم ءُ دل اِشک ءِ بُن ریشگ اَنت، اِشک ءُ ھواس ءِ میانجی ءَ دگری ءَ بچاراِت:
ای بوالہوس کہ دوختہ دیدہ بر رخش
غیرت بگیر از مژہ خون فشان من
بیا ناطق ءَ پُرس کہ زندگی ءِ سکون ءُ تائیر کجا دُچار کَپ اِیت:
بہ کنج صومعہ نشستہ پیر شدی
دمی بدیر نشین می کش و جوان برخیز
سزای تست کہ گشتی اسیر غم ناطق
کہ گفتہ بود ترا کز درمغان برخیز
ھدا ءِ بے وس ءُ لاچاریں بندگاں کُمک کن اِت بادشاھی ءِ راز ھمیش انت. ناطق گش اِیت :
سلطنت گرمیل داری خاکستاران را نواز
خدمت موری کن و خودرا سلیمانی بہ بین
گُڈ سرا ناطق مکرانی ءِ کَردے گچین ایں شئراں سیل کن اِت، انچو سَما بیت کہ ھَژدھمی کرن ءَ حافظ شیرازی ءِ ارواہ ناطق ءِ جان ءَ ایرشُتگ ءُ وتی سوت شیرازی ءَ الھان ءَ انت :
بر سر بام بیا گوشہ ابرو بنما
روزہ داران جہان منتظر ماہ تو اند
بانگی زدیم و سرانالحق شد آشکار
مارا ازین گیاہ ضعیف این گمان نبود
پیالہ برکف و محتسب ز دیر گذشت
”رسیدہ بود بلائی ولی بخیر گذشت”
ءُ اے ھَم چارگ بہ بیت کہ آ چے پیم ابرمی دروشمے ءَ ھما گپ ءَ جنت کہ آ ھیال ءَ شئر ءِ تہ ءَ آرگ باز گران ءُ تکاسریں کارے:
رفشک آ یدم و گرنہ نقابت کشودمی
دست ترا گرفتہ بہ ناصح نمودی
گل محمد ناطق مکرانی بلوچستان ءِ براہ انت آئی ءَ ہندوستان ءِ شاھی ءُ لبزانکی دیواناں بلوچستان ءِ نام چو چراگ ءَ بالینت. آئی ءَ ماں فارسی لبزانک ءِ تہ ءَ اے گَپ مَنّارینت کہ بلوچستان ءِ گلزمین سَنٹ نہ انت اُودا ھَم حافظ ءُ غالب وَدّی بوت کن اَنت. ناطق بلوچستان ءِ ھَستیانی لڑا ھواریں ھستی یے. بلے ارمان! کہ آئی ءِ زندگی ءِ سرا گیش پَٹ ءُ لوٹ نہ بوتگ، اے پژن ءِ گَپ انت کہ مئے بازیں شائر ءُ لبزانت چہ آئی ءَ آژناگ نہ انت. ھما راج زندگ مان اَنت کہ وتی راجی کوِّاساں گیر کار اَنت، آیانی یاتاں سینگار اَنت. چی ءَ کہ راجانی دیمروئی گوں ھمے راجی کواس ءُ زانتکارانی کِرداں گوں بندوک انت. ناطق بلوچستان ءِ غالب انت، اگاں ماں ہندوستان ءَ غالب ءَ ھرکَس زانت ءُ پجاکاریت گڑا بلوچستان ناطق ءَ پرچہ پجامیاریت.؟ اے دل پدری ءِ گَپ انت کہ ماں انگت ءَ اے نہ زان اِیں کہ ناطق ماں بلوچستان ءَ تاں ھَند ءَ وَدّی بوتگ؟ آئی ءِ آریپیں کماش ءِ نام کئے اِنت؟ آئی ءَ بلوچی ءَ شائرے کتگ یا ناں؟ اگاں آھو گڑا آئی ءِ بلوچی گال( کلام) کُج اَنت؟ اے بلوچ زانتکار، لبزانت ءُ پَٹ ءُ پولکارانی زمہ واری انت کہ آ ناطق ءِ وڑیں راجی ھَستیانی بابت ءَ پَٹ ءُ پول بہ کن اَنت ءُ آرا گوں ھَر بلوچ ءَ آشنا ءُ پجاروک بہ کن اَنت، پرچہ کہ ناطق بلوچستان ءِ سَربرزی ءِ چِیدگ انت.
مرد مشہور کند نام وطن را ناطق
بایزید ایں ہمہ جاگفتہ ء کہ بسطامی ہست
