کریم بلوچ _ تَـهـل
2010 جون ءِ گـُڈی روچاں
{ شیر مردیں« آزات ریکی » و شهیدیں آئی ءِ بچّاں عبدالمالک ریکی ، عبدالحمید ریکی ، نوک ورناییں شهید عبدالغفور ریکی و جهدکاریں عبدالرؤف ریکی ءِ یات و نام ءَ } هوشام ءَ مهر ءِ تُـنّـیـگ ، زور انت جُهد ءِ راه بَلنت نیم شپاں هم ، همنند بنت گوں ماه مار انت زهیر و درداں ،ترس اش نه انت چه چاه
دَؤرانی تَهر ءَ ماننت ، دپتر به بیت گواه
‘
پـُلّ انت و هر بهار ءَ آتار کن انت جهان
جَمّر به بنت نود ءِ ، وهد ءَ گوں بنت شَلاں
امیت ءِ بنت چراگے ، سمینے کلکشان
چَمّگ به بنت په نازے ، زهان ءَ چه زهاں
‘
اِستال ءِ شاهدی ءَ ، امیت بنت وَدیگ
بیهار و بیم و مؤت اش ، نے داشت کنت پدیگ
مَلّنت و وهد و دَؤر ءَ ، زور انت رنگ پدیگ
زندگ کننت دلاں ماں ، اوشت سال و هم سدیگ
‘
امیت ءِ بَر به زان ئے جهد انت و سوب ءِ راه
جهدانی بَر بزان ئے ، سوب انت کن ئے کماه
رُژن انت و آسرات انت آباتی انت براه
جُهدانی راه ءَ جهدکار ، رَهَز چه بے بلاه
‘
( 2 )
راجانی دَپتراں ماں ، هم چِست و کـَپـت انت باز
هر دؤر ءَ دیستگ انت هم ، تَهرانی رنگ و راز
مَلّنت راج ءِ پُسّگ ، جَنگول و وهدے ناز
زندگ به بیت چو راجے ، پیکه به بیت داز
‘
راج ءَ بلوچ ءِ گواه انت ، دنیای ءِ دپتراں
بیتگ مدام آبات ، مئے هَند و کهچراں
آزات بیتگ آجو ، پَهر ءَ په دنت سراں
زانتکار به بیت و یکدست،لوٹیت وتی دراں
‘
آزات چو بلوچ ات ، آبات ماں جهان
لوٹ اِت وتی هساب ءَ ،چه زوراک و واجهاں
حقاں وتی په جنگ بیت گوں شاه و شه تباں
بیت ئی وتی نشانے ، بیت ئی وتی گِدان
‘
ملک ءِ په سیمسراں هم ،همراه و شَؤر بیت
پَد مانگ ئی اَلس کت، همراه گوں دَؤر بیت
آزات و سرمتاب ات، دُژمن په جـَؤر بیت
مُلک واجه و سر اَت وت ، وژنام ءِ کـَؤر بیت
‘
انگریز که زانتکار ات، هتیار و هم په جنگ
پروشت ئی چو باز راجاں،ٹپ ئی کت انت پلنگ
چیر جَت وا بازیں راجے ، آتکگ بلوچ ءِ دَنگ
کُشت ئی بلوچ ءِ شاه ءَ ،« مهراب »شه نهنگ
‘
ایلگار انگریز ءِ ، کرتگ بلوچ تباه
بازانی چاتاں بند کت ،بازانی گپت ساه
بازانی کت درانڈیه ، بازانی کت بیگواه
بازانی سار ئی گپت انت ، چیزے گُلام مڑاه
‘
گَشتگ بلوچ ءِ دؤر و گَشتگ بلوچ ءِ روچ
داتگ بلوچ جنگاں گوں هَلمه و گروچ
سُتک اِش پد انگریز ءِ ، انگریز هم بے موچ
بهر ئی کُت انت مُلک ءَ،لوگ ءَ و جاه و کوچ
‘
وَنڈئی کت انت بلوچاں سئے جاه و سئے بهر
سئے مُلکءَدَین ئی دات انت،حقی کتنت زبهر
ایران و پاکستان ءَ ،کُرت ئی بلوچ ءِ سر
اوگان ءِ بادشاه ءَ ، چُنڑے وا دات هنر
‘
هَتیار و پئؤج باز ات اِے ملک ءِ بادشاه
سرچوپ کت اش بلوچاں،گینگر بیت ساه
بست اِش و چُپت و کُشت اش، بے جُست و بے گناه
راج ءَ بلوچ ءِ پَشت کپت نے پهر و نئیکه ٹاه
‘
چیزے که جه جتگ هم راج ءِ په عزت ءَ
بیگواه و گار و سرچوپ ، بیت انت اناگت ءَ
حقے نه ات بلوچ ءِ ، نے مُلک و دَؤلت ءَ
بیگواه ات مُلک ءِ واجه ،لـَنڈر وا شدّت ءَ
‘
نے بیت زبان بلوچ ءِ ، نے دود و نے رواج
بُرتگ بد اچ بدوّاں ، لَکے دوسر وا باج
کَپت جَهل عزت و شان ، هاکاں هوار تاج
پرشتگ یلانی دیوان ، بور ات لـَوَنگیں راج
‘
چیزے وا لـَڈ اِت انت هم داں مَند و زنگبار ءَ
بلوچ ءِ شاهی بیران ،موتکاں و بَژن ءِ جار ءَ
دَپ چَٹ چُنت کس هم ، بد ءَ گوں همتوار ءَ
بینگانی داب په زَنبے ، هَڈ چونڈی ءَ هوار ءَ
( 3 )
دَؤر انت که تَرّ ایت دائم ، راجانی زور و واک ءَ
کـَد جیل و بند و سرکـُٹ،دار انت راج ءِ جاک ءَ
دپتر وا جهد ءِ نام انت ، جُهداں گوں لِیٹیت تاک ءَ
زُلم ءِ نه مانیت دَؤر هم ، گر که به بیت شیپاک ءَ
‘
زوراکیانی سیه شپ لـَوَنگ شپ چراگ چو
بَلنت و رُژن شاننت ، زانت ءِ بَل و سما گو
استار بنت دلاں ماں ، امیت و بیوس ءِ شو
ژولّیں سیه شپ ءِ زُلم،کـُٹیت ٹـِکّ بدنت رو
‘
جنگول چیزے چست بیت حقاں وتی په لوٹ
آس دات زند و جان ءَ ،زُلم ءِ به سوچ انت کوٹ
نام اِش تاں ابد بیت ، راج ءِ دل ءَ ماں نوٹ
آزاتی ءِ ره ءَ چه ،هچ وهد نه بیت انت چوٹ
‘
ایران ءِ مُلک ءَ آتک چو روباه و ملا زاتاں
هٹلر چه کشت و هون اش،سر کرتگنت یاتاں
نے کـُرد و نے بلوچ اش ، نے ترکمنیں براتاں
نے پارس و نے عرب اش پَجّ ءَ نکت کمزاتاں
‘
بلوچ ءِ ڈیه هولّ بوت جادوگرانی دست
کس تَتک و جِست و چیر بوت،کس مَنجلاں گرست
دپار بوت بند و دار ءِ ،کس سیمسراں چه رَست
کس جهجتگ په راج ءَ ،سر و سرین اِش بست
‘
ایران ءَ آتکگ انت چو جادو و ملا زاتاں
کـُرتش هما که منگول،گواه هم نداته یاتاں
هولّ بوت په جن و چوپ،پجّے نبوت په ماتاں
لیبے وا دست ءِ گـُڈگ،هون ءَ وا پُرّ چاتاں
‘
« آزات » زرت رُمبے بچّاں چه سرمچار
زُلم ءِ بد ءَ په آسے ،راج ءَ په مهر وار
هم رینکیانی زات و هم راج ءِ پهره دار
هم تولگانی جان ءَ ، شیر بیم و سک مزار
‘
درکپتگ انت پڑ ءَ ماں۔ هم جنگ ءَ په نشان
کوه و گران اش کت جاه کینگءَ چه جُشاں
تَهلیں بد اِش جتگ باز،باز اِش کتگ کُشاں
ترس و چه بیم لرز ات،دُژمن وا بیت هُشاں
‘
هور و هوار ات ورنا ، یلیں سرمچار
شه بکش و نارویی هم، قنبرزیی کتگ توار
دهمرده و گمشادزیی…بارانزیی هوار
یک بیت بلوچ ءِ راج و یک بیتگ انت مزار
‘
شیر بیمیں نرمزاراں عبدالمالک ات سر ات
براتاں و راجی دیوان ، اِستارے پــدّر ات
بستگ سُرین شپ ءِ دیم ،کاٹار و هنجر ات
سئیں براتی همراه،بیت انت چو ره گَر اَت
‘
عبدالحمید ات مَستر ،هم جنگ ءَ بیت روان
بازیں بیلی زرتگ، ماں جنگ و جیڑواں
دُژمن ءِ دلی کباب کت گوں جنگ و هملواں
بندیگ ماں پاکستان بیت،بُرت اِش ماں کوڑواں
‘
سر داشت بُرز و گوئشت ئی:زُلم بیته مئی سرا
جاتوگیں دیه و ملاّ ، سُچاں چو انگر ءَ
برداشت کناں بد ءَ نه ،ٹـِکّ گوئشت آ نر ءَ
پاهو ءِ دار ئی چُکّ اِت،هم راج ءِ هاترا
‘
عبدالغفور برتگ موٹلے گوں شوروان
گینگر په «پاسداراں»،اهانی سُتکه جان
وت هم زراب ءَ بمب ءِ، رپتگ چه اے جهان
میرکمبری مزار چو ،وَژنام نوجوان
‘
عبدالرؤف ات چارمی ، براتانی بیت توار
شهمردیں سرمچارے،حق لوٹ و بُرزجار :
ننگ انت که زُلم ءَ مَنّ اوں،راج اوں به بیت وار
آزاتی ءَ وتی په ،ندر انت ساه و سار
( 4 )
« آزات » جهجتگ چه ، دُزّآپ ءِ گنجیں شهر ءَ
بلوچ ءِ هَنداں هرجاه رپتگ وا بـــاز بــــار ءَ
بَچّ ئی به بیت انت نامدار،جهداں و گوں هنر ءَ
وت بالت انت گوں آس ءَ ،روک اِش کتگ گوں سر ءَ
‘
نام اِش چه مُلک درشت،هرکوه و هر گَرے
اِستون ءَ چو توار کت،گرئندانی کُهکرے
مُلک ءَ بلوچ ءِ درگوئست،دنیایءَ بیت سرے
پَهرے بلوچ ءِ دل بیت،دُژمن په هنجرے
‘
مانیت جهان ءَ نامی،میرکمبرانی گوں
دنت انت بلوچ ءِ ورنا،نوروزءِ داب شون
اکبر به بیت به مُلّیت،زردکوهی نَدر هون
بیرک کت اِش بلوچ په،وتی ساه و جون
‘
هَے هَے شهیدیں سالونک مَلّ ئے دلاں به مَلّ
سر جَهل انت تئی سلاماں،ساراُں دمے به جَلّ
لَؤزاں به یاینت رد بنت ، بَر شان به بنت وَلّ
بیلانی شپ چراگ هم ، بـُـرّانی بُـرّ و گـَـلّ
‘
کاینت سَکّی ءِ روچ ،کاینت جهدکار
اے راه ءَ درکپ انت هم،راجانی لک سوار
بیم ءَ دَینت بیهار ، مَـؤت ءَ کن انت شکار
مانیت نام اِش دائم ،ماں دپتراں مزار
‘
«مالک»به بیت الّم، چه کم دروریں سراں
«یعقوب مهرنهاد»چو ،راج ءِ چه مهروراں
« حمید » چو برشکنت ، آسے دلیں پُراں
« غفور » نوهلیں هم، مهر ءِ چه دَروراں
‘
ساه اِش بداتیں زند چو،ساه اش بداتیں راج
راج ءَ په پهرے بیت انت،هاک اِش نداته باج
ورناییں کنگراں په،بیت انت امیری تاج
دودانی بیت انت دَروَر،داشت اِش وتی رَواج
‘
شیرانی شیرشکاری و هَپتار ءِ مور گِرَگ
ماننت زمانگاں ماں ،جنگاں بنت سِرَگ
آبات بنت راجاں ،دروگاں بنت دِرَگ
گار کد نه بنت جهدکار،هچ وهد په مِرَگ
‘
شاباش زُلم شکار و شاباش همبلاں
دائم به بات اِت مئے یات،دائم به بئت گَلاں
راجانی تاج بات اِت،سوبانی هم نشان
زُلمانی وَلگوَجوک اِت ، آباتیں ملپداں
( 5 )
لَـکّیں سلام بات انت «آزات »ءَ همبلیں
پُشترند و راجی زهگ ئی،سرگوئسته شَر تَبیں
بَستگ سُرین و همّت شیرانی سانکلیں
ساه ءَ چه گوئستگ انت سر، سالونک همدلیں
‘
لکّیں سلام بات انت، شیریں شیرزالاں
مهر ءِ که داتگ انت شیر،نوکزات و نوک نهالاں
رودینتگ اش په راج ءَ،شیربیم و شیر هالاں
کـَٹ اِش کتگ په مردی،هم نام و هم کمالاں
‘
لَکّیں سلام بات انت،سربُرز هم هما مات
عبدالمالک ئی که گوئر دات،راجی کتگ په سوگات
ناترس و سرمچاری رودینتگ انت شر زات
دل ئی به بات کوهے،راجانی دپتراں یات
‘
شاباش لکّ هما دل،بند انت سُرین په راج ءَ
زند ءَ چه سرگوئز انت وت،راجءِ په بیه و باج ءَ
دار انت پَهر و دوداں ، مردی په بنت تاج ءَ
گُٹ گِر کن انت بدواه،زُلم ءِ نه مَنّ انت واجه
‘
پئؤجانی دیما دارگ، لَکّاں و هم هزار
کار انت بلوچ ءِ ماتاں، پهراں په نامدار
بیرک بدار انت راج ءِ ، بلوچ ءِ مَلگزار
چَنڈ ایت و بیت گواتو ،تاں زندگ انت مزار
