( پـُر مِهریں و پـُـلیں بیل و برات ڈاکٹر موسی ءِ نام ءَ )
سروز و شاده و مهر ءِ تـَوارے
کـُلـی و شانتل و کـَـوگانی آواز
هزار رنگ و هزار زیبانی هارے
ریٹیٹـَک دُمب چَنڈاں چَش که سیسوگ
کـُلی ءِ داب سرمست و هدوک اَت
زمین ءَ چـَرز و نمبیکانی رُمب هم
چو طاووس مٹوانی رَند رَوک اَت
نه بانز و شاهبانزے هست ات اوداں
نه تـَلک و دام ، نے بند و مَلامے
پگاه ءَ کوکوانی وش توار ات
روچ بچکندے گوں دات هم سلامے
سلیمان مـُرگ و کونجانی گـَلـَگ هم *- کونج:اسپیتیں دراج پاد و
دراج گردنیں مُرگے که پارسیءَ” لک لک “ءَ گوئشنت ئی .
گوں بـَٹ و ماهیگ واراں هست اتنت بیل
پلپلیشت و سُهر گوئرجگانی سپاه هم
په بوم ءِ نرم بالی بیتگ ات هِیل
مدام چِرتِک گُـُوَنِکان ءَ ماں گوانک ات
هُشتِرمُرگ هم پیلیگ ءَ په ناز ات *- پیلیگ : پیل(فیل) ءِ داب.
کـَپـیـنـجر ساز جنان ات سَبزگاں ماں
نه لاشوارے اتت اوداں نه باز ات *- اَتت : هست اَت .
زبادانی وا انتر سار ءَ مست کـُت * انتر : ” عطر ” .
چه پُلانی سپاه ءَ زید ات وَشّیں * سپاه : زیب . وَشرنگی .
چه سبزگ و درچک ءِ وش ندارگ
بهشت ات تاجگیں و رنگ کـَشـیں ٭- کـَشیں:کاشیں.کاش سبز و وش رنگیں
کاهے ءِ نام انت .
بهشت ءِ جـُلّ ات گِهتـَگ چیر زمین ءَ
نه تـُرس ات نے که ڈکالانی وابے
هــمـــے مـُـرگانی مِـهـرانی دَوار ات
په مُرگ شاه ءِ گچین ءَ جُهد بیت دابے
کونج ات بـُرز بالاد ، دراج گردن
پـُٹ ئی اِسپیت و پراه بال هست ات بے مَٹ
کدوگ ءِ بَندگ ءَ اُستا ات ، زانتکار
شکار و شاده ءَ هست ات پـُر کـَٹ
نه شاهی په هدوک ات کونج نه میری
چه زانت ءَ هست اوں گوئشتی کم بزانت من
په شاهی زانت لوٹـیـت و اُلـُس هـــم
په شِیری و زَهم جـَنی هم کس مَزانت من
بوم وا گران جان ات ، گران ات گوشی
سَلاه و شَور ءَ همراه ات تمان گوں *- تـَمان : پـَهـک . سرجَم .
نه لوٹست ئی اُلـُس ءِ واجـهی کـَد *- اُلـُس : مردم .*-
لوٹِستن : پایستِـن. لوٹـِتـِـن.
وتی گوش ءِ گرانی ءَ کـُرت ئی نیمون
طاووس گوئشت : منی گوں بادشاهی
مدام رنگ من کناں مهر ءِ جهان ءَ
شما را پیش داراں شـَـرّ رنگی
اگں که لِلّ و چـَچ اوں چه زبان ءَ
مِٹو گوئشت : شما را من زبان باں
شما را کِسّهاں بازیں گوئشاں من
اگں بالاد و بال اوں وَس چو کم انت
شما را پَنت و گپاں سرکناں من
کپینجر گوئشت : چے اِے بادشاهی
نزاناں من چُشیں هوڈیں هبر هِچ
دراهیں مُرگ آزات انت و آجــو *- آجو : آزات .
چه شاهی من نباں هچ داب سرکِچ *- سَرکِچ : سرپَد .سرکچ وارتن : سرپد بَیَگ .
ریٹیٹـَک وَٹ وَٹ ءَ چو گوئشان ات
نه گالے گوئشت کرت ئی ، زانت نے کس
زبان ئی هَرّگ ات و گـُٹ ئی بَؤر اَت *- بـَؤر : زنڈ .
چه زانت و زانگ ات دور ،هست ات بے وَس
سلیمان مُرگ نشت ات چُپ و بے موچ
جهان ءِ نے هیال ئی هست ات نے کار
اگں زانت ءَ چه پُرّ وهست ات وَش تران
نه لوٹست ئی که سرانی بیت باپار
چَرزانی رواج ات نرم و آرام
چه شاهی ءِ هبر پهک بے تران ات
نزانت ئی بادشاهانی هدایی
کجام تیر ات ، کجام تیر ءِ کمان ات
دارتل پاچگ ات دار و درچکاں ٭- دارتـَل : دار کـُـٹ . ” دارکوب” .
چه کار ءَ ژَند و گار ات وتی هیالاں
نه شاهی ءَ په هُب ئی هست ات نے زانت
ڈهُلّی و چو ڈاکٹر شانت ئی بالاں
کـَؤگ وتی رواج ءَ مَست و نام ات
نه لوٹست ئی هدایی ، بادشاهی
وتی ڈولداریں چم و سُنٹ ات بے مَٹ
نه لوٹست ئی کماشی ءِ کماهی
کـُلی ءَ سازگری ءَ مَست کرت ات
چو گـُٹ ئی ساز ءِ داب ءَ دلکش و وش
وتی مهرانی بنگیج کرت ات آزمانک * آزمانک : ” قصه ” .
نزانت ئی بادشاهی ءِ گـَر و هـَش
نه نـَمبیک زانتکار ات ، جـِنگ هم نه
نه بَٹ و نے کپوت و ٹی ٹی هم نه
نه چاهیک جُهدے کت په بادشاهی
نه کیکانژ و پلپلاسی لوٹ اِت بیت شَه
گـُوَراگ ات وتگـَلا و هوڈ زاتیں *هوڈ : پوک . نابزانت .
وتا دنیای ءِ زانوگر گوئشان ات * وَتا : وتا را .
نه سَنچ ئی هست ات دنیا ، نے بهارے *- سَنچ : ” احترام ” .
هُدای ءِ نام ءَ ربالوئی جُشان ات * ربالو : پیگـُمبر .
بهار و شاده ءِ هم مِنـّه وار ات !
بهشتی په نیادان ات هدوک ات !
مــُـدام آجویی ءِ گپ ات زبانی !
په زانت و رُژن ءِ گپ ءَ سکّ زروک ات !
بٹاکاں نه که کیکانژ مَٹ ءَ بیت ئی
نه مِٹـّو ، نه که طاووس وَش نماییں
سلیمان مُرگ نِشت ات کِرّ و نیم ءَ
گوراگ پوتاری دروگ ات وت گلاییں
هـُدا ءِ وتسیاد ءَ زانت ئی وَترا
چه ربالو ءِ پئوج و لشکراں هم
ناکوّاسیں په مُرگاں پَهرے ات اِے
نزانت اِش چو سُچ انت وَت اِشکراں هم
په جَـٹـّاں بیت دروگ گر راست و علمے
نزان انت چو وتی هم نیک و بد وَت
دروگبند بیت سوبیں هم که وهدے
دگه روچے سَڑ انت ئی پوت چه شَت *- سَرگ : بـُـرَگ .
گوراگ اِش سَر وتی و بادشاه کـُت
گوراگ ءَ وَت گـَلا و هوڈ زاتیں
گوں زانت و راستی اَت پَهک چَپ و نا راست
تهاری ءَ لوٹگ اَت سَدسری چاتیں
گـُوَراگ ءِ واڑ که مُهر بوت باگ ءِ مُرگاں *- واڑ : باریگ . وار .
چه مـُرگاں سَر وتی زانت زات و جاه ءَ
هـُدایی داد ئی زانت وتی بادشاهی
چه آزمان رَستگ ئی ،گوئشت چه هُداه ءَ
کس ءَ گـَپ و هَبر ءِ موه ءَ ندات ئی
په گپے دِرَنجت ئی هر زات ءِ مُرگاں *- دِرَنجـِتِن : لونج کـُتـِـن .
لُڑینت و پوست ءَ سِست ئی هر زبان دار
په تیر ءَ سُپت ئی هر مُرگ چه سُرَگاں
شموشت انت ئی وتی پیشی هبر پَهک !
هَبر بیت جُرم و باگ هم چو مَلنڈ بوت *- مَلـَنـڈ : ” مَسخره ” .
دراه باگ بیت پریشان و دراه مُرگ
چه بُود ءَ کَپت و زِند اِش چو کـَلـَنـڈ بوت *- کـَلـَنـڈ : نا سرجم .
پُـرُشتگ ( هیران و دیوال) .
گوراگ ءِ بادشاهی ءَ گوں گوراگاں
په سَر زُرتگ جهان چه کوارّ کوارّ ءَ
نه وَش بیت اِش دگه گـَپ و هَبر هِچ
زبان اِش نال دات و زهر مار ءَ
جهان اِش سیاه لوٹ اِت سیاه و ژولّ هم * ژولّ : تـَهار . سَک تهار .
نه پگر و نئیکه رَنگ و شاده هم هِچ
هُدا اِش سیاه ءَ زانت و وتا هُدا ءِ
گچینی زات و ربالو ءَ چه سَرکِچ
کِساس چه گوئستگ ات هم جَؤر و زور هم
پریشان باگ بیت و پُـلّ سُرپت انت
نه مـُـرگانی تــَـوار و شادهے مَنت
دلاں بیم شانت و سیاهی باز رُپت انت
پدا باگ ات نه پُلّ ، موتک ءِ توار ات
چو ننگر و تـَمـردانی سَر شکار بیت * تَمَرد : ” یاغی “.
گوئش ئے ڈکالے آتکگ، مُلک مُرت ات
گوراگ ءِ بادشاهی ، مَؤت نهار بیت *- نهار : هـَژدها .
نه چـُـکّ و چــوکــوانی بیت پـَجـّے
نه کـُوَهن و پیر مُرگانی سَلاه شـَـؤر
گوراگ وتی چوکواں گوں مَست و سرزور
زراب اَت ، مَؤت و هونءِ بیتگ اَت هَؤر
دگه پگر ءِ گوراگاں هم نه بیت پَجّ
اگں دیم اِش سیاه ات چو که شاه ءَ
هما بیتگ گوں آیاں : تؤبه تؤبَه !
سَر ءِ سار اِش شُتگ یا گِپت اِش ساه ءَ
کـُلی ءِ سازیں گـُٹ هم بے تـَوار بیت
نـَلی توتانی دَپ سُرُپاں چه بند بیت
چه مِٹـّو چَم اِش کـَشّ اِت و زبان هم
چه طاووس دُمب اِش بـُرّت مَؤت رَند بیت
کـپـوتاں لـَڈت اِنت و شانتلاں هم
مُجانی وَهد و باریگ بیت و شپ بیت
تهاری مانشانت و بیم ءِ دَؤراں
دلاں اُمیت لـَرز اِت ، دل وا ٹــَپ بیت
هُدا هم ماں مُجاں پَهک بیت اندیم
شپانی بادشاهی مَؤت ءِ دَؤر انت
پُرُشت انت واهگانی تیزیں بانزل
گوئشے مَؤت انت سوبیں،بیم ءِ هَؤر انت
سیاهی مانشانت و بیت گوریچ
گوراگانی مدام آواز و گوانک ات
مـُـرادانی کلات ات بـیـتـه بـیـران
سیه کارچ ات که زوراکانی لانک ات
چشیں زُلمانی سَگــّـگ سَکّ گران ات
چه سَگّ ءَ گوئستگ ات هم جَؤر و هم زور
سروز و شادهانی گوانک بیت گار
کسے ٹـَپی ، کسے زرد ءَ چه بیت دور *- دُوٌر:ٹـَپی.*- زرد:سُدّ. “وجدان”.
اگں ترس ءَ چه چاریگ بیت چار کس
نه دَؤر ءَ داشت کن انت گوں تـُرس بے وَس
زمانَگ پـِٹ ءَ کـَنت اش مَؤت ءَ کیت گـَس
په پـَـدریچ کـُنـّتی بَنت ، شرم بنت بس
بَگا مَؤت ءِ چه تـُرس ءَ زور ءِ بنت یار !
نه شرم دار انت چه راج ءَ نے وتی سار
کن انت تیز مَلکموت ءِ زَهم و کاٹار
چو پَٹ انت ماں پُراں هاکاں کتگ گار !
وَسانی ایرجَنئگ بارے گرانیں
مدامی پــِٹ و نالت هست ردیں کار
دلانی بادشاهی کــَـد نه کنت زور
په زند ءَ هست گران و هست سیه مار
تبه کنت زور و جبر هم مردم ءِ وَس
پروشیت بانزلان ءَ هم مـُراداں
مدام پوتاری بیت زانتکاری ءِ جه *- پوتاری : هُشکیں گپ و بـَٹــَاک .
چه زند ءِ دیمرئی پُرش انت پاداں
نه گار بیت هـُبّ چه زند و زندمان کـَد
نه شیپاک داشت کنت پگرانی هـُلّ ءَ
بدل وهد و زمانگ بیت و مردم
نه زند هم داشت بیت روباهی جـُلّ ءَ
گوراگ ءِ بادشاهی بے بهار ات
مدام موتک ات مدام مَؤتانی جار ات
هَمُک وَشّی و شاده بیت جُرم چو
په زانت و زانگ ءَ هم سیه لوار ات
نه مَنّ اِت باز کس اے بادشاهی
بهاراں باز کس په مُژده وار اَت
نه بَنداں ترس بیت اِش ، ساه ءَ هم نه
په آجویی وا باز کس هِـیـلدار ات
گــوراگ ءَ په وتی هـــم بادشاهی
چه کُشت وکوشءَ داشت انت نے کدیں دست
په بیم ءِ آرگ ءَ دُرُشت انت سران ءَ
چه ترس و بادشاهی بیتگ ات مَست
نه مَنّ اِت نے گوراگانی زراب باز
نه ترس اِش داشت بیت و بیم چه مَؤت
دل ءَ زان انت که کـُٹیت شپ سیاهیں
گوراگ لـَڈ انت و گوریچ سیه شپیں رَؤت
شـهـیـد بیت انت بیلاں باز اِے راه
مان بنداں پُرُشت و بے رنگ بیت باز کس
هزار دابیں رنج و لـَٹ اِش سَگ اِت
اُمیتاں په گـُلـیـنـاں مُرته بے وَس
سلام اوں په شهید انت په شهید بیل
هما اِستار که ڈیوا چو بَلان انت
په آجویی ، په زانت و زانتکاری
تَهاری بَید آهاں اِے جهان انت
جهان اِش نے شموشیت نے که راج بیل
هما جُهدکار که مِهراں په زران انت
هما پـُلـّیں شهید که ساه اِش سِست انت
په راج و باگ ءِ گِهبودی مِران انت
نه مَنت انت ماں جهان زور بادشاهاں
نه مان انت نیں هم پُلـّیں جهـان ءَ
زمانگ نوک بیت و نوک هر روچ
نه جـَلّ ایت زور هم دَؤر و زمان ءَ
جهان ءَ دیسته هم باز نرم گواراں
سَمینانی کـَهیب و ناز ءِ بُـوّاں
جهانی نود که کیت چه «مکران زر»
زبادانی گوں سَه ساچیں جـُوّاں
گوراگ انت یا که مُلآّ بـِلّ به بنت مَست
نه مَستی کار دنت و ره نشان بیت
سیاهی هم شپانی بیت بامــگــواه
گوراگانی هم وَهد آهر زمان بیت
پدا چاهیک ءِ کوکو بیت باگ ءَ
کـُلی ءِ بیت وَش گـُٹیں ساز هم
پدا چَرزانی چـِر چـِر ءِ توار بیت
پدا سیسوگ ءِ سرمستی ءِ گواز هم
نه تُرس بیت چـِرتکانی چه گوراگاں
نه مِـٹــّو بند کنت شهدیں زبان ءَ
نه طاووسانی وشرنگی بیت جُرم
نه پُلاں بیم زور ایت چه بـَـدان ءَ
بهار ءِ رنگ ءَ بیت انت زند و باگ ءِ
مــرادانی کلات بـنـت شات و آبات
وَسـانی بانـزُلاں بَنت وَیل و آجــو
چه ترس و چه گوراگاں بنت آزات
مُراد ءِ دَهل و تـُهم بنت جنگلے هم
مئی شاده ، مئی لوٹانی جُهــد په
وَسـانی بانــزُلاں ما بال بـَـنــداں
به بیت آبات و وشنام زند ءِ ره چه
جهان ءِ نیک مَنـّی نیک بیت بیل
ستا بیت جُهدکار ءِ ، زانت ءِ بیت هِیل
نه بَند کن تو مــراد ءِ بانزلاں کـَد
مراداں په وتیگاں پروش تو جیل
رَدی بیت زندمان ءَ ، چـِست و کـَپـت باز
سـَـڑ انت سورگ و ریدگ بَـنـت چو داز
چه هر گام بیت زانت گیش، پَچ بینت راز
به زور انت واهگاں هم دورتریں گواز
دل ءَ جَزماں که کـَٹ اوں سوب ءِ جُهد ءَ
مئی پـُـلـبـاگ بـیـت انت شاده ءِ سـُـور * سُور : شاده . ” جَشن ” .
نه مــانـیـت جــَـٹ و هــوڈانی نـشـانی
چه زُلم و زُلم کنوک مئے زند ءَ بیت دُور
کریم بلوچ _ تـَهـل
2011 ءِ مارچ
آدیسه _ آستاخانف
٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭
بانز، بٹ، بوم، پلپلاسی ،پلپلیشت، توتان نـَلی، تیتان نـَلی، ٹـِی ٹـِی، جـِنجـِشـک، جـِنگ، چاهیک،، چـِرتـِک، چـَرز، چوکو، چیپَل، دارتـَل _ دارکـُٹ، ریٹیٹـَک، سبزیں کپوت، سیسوگ، شاتو، شاهیمَک، ،شپ پر، کانگشک، کپوت، کـَپینجـِر، کـُروس، کـَؤگ، کنگ، کونج، کِیکانژ، گـُـوَراگ، گوئرجگ، لاشوار، ماکیان، ماهیگ وار، مـِٹـّو، مـُرگ سلیمان، نـَمبیک، هـُشترمُرگ