رجانک کار: توارش
ھمگام بلوچی
(جِن کو مورموٹو ماں جاپان ءِ شھر ھیروشیما ءَ امریکہ ءِ جوہری تراک ءِ زد ءَ آؤکیں زندگیں مردُماں چہ یکے )
منی نام جِنکو مورموٹو اِنت۔ منی ناپَگ ھیروشمیا ءَ کَلّ انت بلے مرچی باند ءَ من سڈنی ءَ جاہ منند اں۔ 6 اگست 1945 ءَ کہ وھدے ھیروشمیا ءِ دلبند ءِ سرا ایٹم بمب تراکینگ بوت ، اے وھد ءَ منی اُمر سینزدہ سال اَت ءُ من اسکول ءِ نودربرے اِتاں ۔ ایٹم بمب ءِ تراک جاہ چہ من ءَ 1.7 کلومیٹر دُور اَت ۔ اے روچ ءَ من دیم پہ اسکول ءِ رؤگ ءَ ساڈی اتاں کہ من ءَ لاپ دردے ءَ گِپت ،گڑا من ءَ منی گِس ءِ مردماں کڈن کُت کہ مرچی اسکول ءَ مَرو۔
اے سُھب ءِ ھَشت بج ءِ نزیک اَت کہ من ءُ منی گُوھار ماں بان ءِ تہ ءَ نشتگ ءُ گپ ءُ تران ءَ اِت انت۔ منی پِت سَر ءِ ٹاپ کنگ ءِ ھاترا بازار ءَ شُتگ اَت، بلے انگت واتر نہ بوتگ اَت۔ منی مات سینہ (Lungs) ءِ مریز اَت، پمیشکہ پہ آرام ءِ ھاترا دور یک جزیرہ یے ءَ شُتگ اَت۔ منی برات تُوپگ جوڈ کنوکیں کمپنی یے ءَ کار ءَ اَت ،اے وھد ءَ آ دریگ ءِ دپ ءَ نِشتگ ءُ گِٹار سازگ ءَ اَت۔ اے وھد گرماگ اَت پمیشکہ آئی ءَ تنکیں شرٹے گوْر ءَ اَت۔ منی مستریں گوھار چہ کار ءَ واتر بوتگ ءُ ناشتہ کنگ ءَ اَت ، آ چمچہ (Chopsticks ) ءِ سرا بَٹ ورگ ءَ اَت ۔ ھمے میان ءَ ماں آزمان ءَ بالی گُرابے ءِ برْمش بوُت ۔ مارا بالی گُرابانی بابت ءَ زانت اَست اَت پمیشکہ من زوت پاد اتکاں ءُ درّئینت : “منی ھیال ءَ اے B-29 بالی گُرْابے”۔ ھمے سھت ءَ اچانگ ڈُمبَگ یے ءِ توار بوت ءُ توار ءَ گوں گِروک گونگیں شَمے چِست بوت کہ چرائی ءَ پَد موسم گرم ترَ اِت ۔ اے توار ءَ اَجب گونگیں جَکسگے (Reverberation )مان اَت، من آ جکسگ ءِ راستیں اَکس ءَ گوں پرَیں لبزاں سِھرا کُت نہ کناں، آ بُستگ ءَ اَجب گونگیں برْمشے (Bang) یے گون اَت۔ بانانی چَت ڈُرْان بوت اَنت، گِس ایر شُت اَنت، چارایں نیمگ ءَ تھار مائی ءَ مان شانت ۔ من جیڑیت اے منی زندمان ءِ گُڈی سھت اِنت، من چیوَل اِت :”من مِراں، مَن مِراں” ھمے چیوَلگانی تہ ءَ من بے ھُوش بوتاں، من کہ وھدے چم پَچ کت اَنت تہ چاراِت، من بُچ ءُ گسڈانی تہ ءَ پیڑتگ اتاں ۔ بان ءِ سَر ڈُریتگ ، ءُ آزمان مُجاں گِپتگ ، اَنچو سما بوت گُشئے بَمب مئے لوگ ءِ سرا کپتگ۔ منا یاد اِنت منی گُوشاں ھیروشیما ءِ مھلوک ءِ گریوَگ ،کُکّار ءُ چھانٹاں ابید دیگ ءَ ھِچ نیاھگ ءَ اَت ۔ من ءُ منی گوھار یکے دومی ءَ گُلاھیش کنان، دپ ءُ دنتان بوھان گوں بے وسی ءَ یکے دومی ءِ کُمک ءِ کوشست ءَ اتیں، ھمے جاور ھالانی تہ ءَ ماں ھال پُرسی کتُ: “جِنکو چان! ، تئےئی چان! ،اَکی چان! ماں اِدا اِنت ، شُما کجا ات”؟ من وتی مستریں گوھار شوھاز اِت کہ آ ورگ ورگ ءِ بان (Dining Room ) ءَ پَشت کپتگ اَت۔ منی برات دومی بان ءَ اَت ، دریگ ءِ پرشتگیں کانچ آئی ءِ بَڑّ ءَ اِیر شُتگ اِت اَنت کہ چرائی ءِ سوَب ءَ آئی ءِ پُشت ھون ءُ ایریچ اَت۔ اے سَھت پہ مارا دوزہ یے اَت۔ ما بان ءِ لاپ ءَ پرُشتگیں شِیشّگ آں لگت مال کنان ءُ دیم پہ لوگ ءِ دیم ءِ باگ ءَ رؤگ ءِ کوشست ءَ اِت انت ۔ منی گوشاں منی برات ءِ زھیپ ایں توار کَپت “جِنکو!” شما چون اِت؟ اے سھت ءَ ما دَرْونگ درْانگ اِتیں، مئے دیما کُلیں شِے شِنگ ءُ شانگ اِتاں۔ مئے لوگانی دیم ءِ دَگ ءَ آ دست مئے ھمساھگ ءِ پارُمے اَت کہ اُود ءَ آیاں سبزی کِشتگ اَت ءُ آ پارم ءِ تہ ءَ چیری(Cherry) ءِ بلائیں درچک رُستگ اَت، بلے من دیست اے مزنیں پارم گوں درچک ءُ داراں ایر شتگ اَت ، آئی ءِ ملپد ھم گندگ بوھگ ءَ نہ اِت انت۔ سرجمیں ھیروشیما ءِ بالاد ءَ آسے جَمبور اَت. ماں وتی پت ءِ واستہ ھبکہ ءُ پریشان اِت انت۔ دیر نہ گوْست من دیست کہ منی پِت وتی پَرپٹ ءَ سوار ریل ءِ دگ ءِ نیمگ ءَ بُچ ءُ گسڈانی سرا کُش ءُ چیلان انت ، پیداک انت۔ آئی ءِ دیم ءِ سرا اَجب رنگیں سُھری یے مان شانتگ اَت، رندا ما چاراِت کہ آئی ءِ بالاد آس ءَ سوتکگ اَت، ءُ گُدانی گیشتری بھر سُتکگ ءُ پُر بوتگ ۔ پِت ءِ ماں گِس ءَ رسگ ءَ گوں آئی ءَ اِیسک ءُ ھَمپانی ءَ مارا گوانک جَت کہ زُوت زُوت وت ءَ کور ءَ سَر کن اِت ۔ اے سھت ءَ اُود ءَ پلگاریں دگ نیست اَت پمیشکہ ما ریل ءِ دگ ءِ سرا رھادگ بوت انت۔ ما ریل ءِ دگ ءِ سرا پچیں دار ءِ پٹیانی سرا گام جنان دیم پہ کور ءَ جنزان اِت انت۔ ریل ءِ دگ سرا پچیں دار ءِ پٹی تَپ تَگ اِتاں ءُ ھمے دارانی شَماں دُوت دراھگ ءَ اَت، کہ آئی سوب ءَ مئے پاد تَپسگ ءَ اتاں ، بلے مارا الّم کور ءَ سَر بوھگی اَت۔ من جیڑ اِت ، ما اگاں کور ءَ سر بہ بیں گڑا ماں چہ اے دوزہ ایں مسیبت ءَ رکّیں۔
منی جان نہ سُتکگ اَت، بلے منی سرَ ڈونڈرتگ اَت، منی بالاد ھون ءَ مِین اَت، بلے منی جان ھون دیگ ءَ نہ اَت، اے ھون منی گوھار ئیگ اِت انت، ھما سھت ءَ کہ منی گھار چُلّ ءَ بٹ ءِ ورگ ءَ اَت کہ آئی ءِ ھوناں انچو پیژار بست کہ ھون ماں بان ءَ شیپ گِران بوت اَنت ءُ چہ ھمے ھوناں منی گُد مِین بوت اَنت ۔منا سَما نہ اَت کہ ما ریل ءِ دگ ءِ سرا داں چِنچو دیِر گام جنان اِت انت ، اگاں من رَد نہ آں، منی ھیال ءَ 500 میٹر ءَ پیدل رؤگ ءَ پد ما کور ءِ سرا سرَ بوت اِنت ۔ کور ءِ سر ءِ جاور ھال گیشتر بیم ناک ءُ تُرسناک اِت اَنت ، اَنچو ماراِت کہ آکِر زمان اِنت ۔
مھلوک یکشلہ چہ شھر ءَ دراھان دیم پہ کور ءَ پیداک اَت، درُست آس ءَ سوتکگ اِتاں ۔ کور ءِ سرا یک پوجی یے ھم اُشتاتگ اَت کہ آئی ءِ وردی ءِ نیم بھر آس ءَ سوتکگ اَت ءُ آئی پُشت ھم پِلُّشتگ اَت ۔ وھدے آئی ءَ وتی کُل ءَ دور کتُ تہ من دیست کہ آئی ءِ مُود آس ءِ براْنز ءَ نہ گِپتگ اَِت انت، بلے آئی ءِ دیم سوتکگ اَت ۔ ھَردیں کہ ھمے پوجی ءَ ٹپ ءُ ٹوریں مردمے دیست آئی ءِ کمک ئے کُت، آئی ءَ زدگ ایں مردمانی ٹپ ءُ ٹورانی سرا تیل مُشت، اے تورناک اَت، گیشتر مردماں چیوّل اِت ، بلے لھتین آں دل داشت ءُ درد ءُ دور سَگ اتاں ۔ باز مردم برھنگ اتاں ، آیانی گُد آس ءَ سُوتکگ اِتاں ءُ آیانی جان ءِ پُوست پیلُّشتگ اِتاں، آیاں وتی دستانی سرا وتی جسم ءِ چیریں آزہ چیر داتگ اتاں ۔ مھلوک شِشاں پَل اَت، چاریں نیمگ ءَ ترُس ءُ بیم ناکی ءِ جمبر تالان اِتاں۔ باز مردم پہ آپ ءَ نَک جنگ ءَ اَت ،وھدے اِشاں آپ دیست گڑا زوت جُِکّت ءُ آپ اِش وارت ، بازیں مردماں کڈن کُت کہ اے آپ ءَ مہ وَریت کہ آپ ءِ تہ ءَ زھر ھوار بوتگ ،بلے اِشانی گَپ اِشاں مان نیارت ءُ چہ ھمے آپ ءَ آپ وارت۔
اے کور مزن ءُ پرائیں کورے اَت، ھیروشیما ءِ دلبند ءَ شیپ گران ءُ پیداک اَت ءُ آ چہ گند ءُ گسڈ ءَ چکار اَت ۔ کور چہ انسانی جون ءَ پُرّ اَت ، چول ءُ پتاراں جون وتی امبازاں زُرتگ اِت انت، ءُ مُرتگیں اَسپ آپ ءِ سرا ترْپّل اِتاں ۔ چمانی پیژگاہ ءَ بیم ناکی ودّان اَت ۔
من دیست مردُمانی دگہ رَمے چہ شھر ءَ دراتکگ ءُ کور ءِ لمب ءَ رھادگ اِنت، ما ھم ھما رَم ءِ نیمگ ءَ جُنزان بوت انت ۔ منَ دیست ماتے ءَ وتی تِپلیں نُنُّک بَڈو کتگ ءُ تچان انت ،بلے منا سما بوت کہ نُنّک مُرتگ ، آئی ءِ گردن یلہ اَت ءُ دپ پَچ اَت۔ کمے دیم تِرا جُنزگ ءَ پد ماں دیست یک جِنّکو یے پہ وتی مات ءَ چیوّلگ ءَ انت، آئی ءِ مات بُن ءَ دیم پہ چیر کپتگ اَت ۔ جنِّکو ءِ گِریوگاں جھان سرا زُرتگ اَت: “اماں”! “اماں”! ۔ مات ھون ءُ ایریچ اَت ، انچو سما بوت کہ آ ساہ کندہ اَت ۔ نو من پوہ بوت آں کہ اے ھَند گیشتر بیم ناک تِر اِنت ۔ اے وھد ءَ منی زھن ھِچ کار ءَ نہ اَت پمیشکہ من جنّکو کُمک کُرت نہ کُت ،منی برات ءُ گھار ھم بے ترک ءُ توار اِتاں، کُل مھلوک ھیران ، پریشان ءُ تُرس آماچ اِت انت
ما وتی گام کمو نَرم داشت اَنت۔ من ءَ سما نہ اَت کہ ما چینچو دور بر گشتگ ایں ۔تراک ءَ پَد مجُاں آزمان مان پُوشتگ اَت پمیشکہ مارا ٹیمب (ٹائم ) ءِ سما نہ اَت ۔ اچانگ ما سما کُت کہ ما میتگے ءَ سَر بوتگ اِنت ، بلے اے میتگ ءَ دگہ ھچ نیست اَت بیدئے سُتکگیں بَرنجی ڈگار آں ۔ ھمے میان ءَیک رندے پدا بلائیں گُڈمبگے ءِ آواز بوت ، من سدک بوتاں کہ بالی گراب ءَ دگہ بمب یے ماں ھیروشیما ءِ دِل بند ءَ دور داتگ ۔ ما زُوت زُوت دیم پہ چیر وپت اِنت کہ سھتے ءَ رَند ھور شنزگ ءَ بِنا بوت ، نو مارا سما بوت کہ اے توار گرندے بوتگ ، گرند ءِ توار سک مزن اَت ءُ پدا ھور ءَ ھم باز گوْرت ۔
مارا ھچ سما نہ بوتگ کہ ماں اے رنگیں جاور ھالاں گوں ھم دُوچار کَپیں ،نیکہ مارا Radiation ءِ بابت ءَ علم ءُزانت ءُ سرپدی یے بوتگ۔
