نبشہ کار: کریم بلوچ
ھمگام بلوچی
چه 1956 که بلوچی مهتاک ءِ شنگ کاری بنگیج بیته تاں مرچیگیں روچ ءَ شست و هپت سال گوئستگ و شست و هپت سال ءَ تهنا رند چه نمیرانیں میر عبدالواحد آزات جمالدینی ءِ بیران بیگ ءَ تاں پنچ سال بلوچی مهتاک ءِ کار اوشت ءِ آماچ بیت تاں که مئی میریں و پر مهریں واجه میر عبدالواحد بندیگ اے گرانیں کار ءَ وتی کوپگاں زرت و چه 1986 ءَ تاں مرچیگیں روچ ءَ آئیا شنگ کنان انت . چُش بگوئش چه اے شست و هپتیں سالاں شست و دو سال هر ماه ، بلوچی مهتاک شنگ و وتی وانوکانی دست ءَ رسته .
بلوچی مهتاک ، تهنا مهتاکے نبوته بلکیں مزنیں دربرجاهے بوته که بلوچ جهد کارانی دلگوش ءَ وتی ماتی زبان ءِ نیمگ ءَ و بلوچ راج ءِ جنجالانی نیمگ ءَ ، وتی وَس و توان ءَ برته . نوک دربرانی دلبڈی و همت داتگ تاں دیما گهتر نبشت و پر بست و پٹ و پول بکن انت .
ماں اے شست و هپتیں سالاں دهانی بلوچی تاک و تاکبند گوں هزار مراد و واهگ ، شنگ کاری ءِ میدان ءَ پاد ءَ ایر کتگ ، لهتے یک نمبرے و لهتے چنت نمبر و لهتے چنت سال ، گوں هزار سکی و نگیگی وتا را داشت ، بلے آهر ءَ وتا داشت اش نه کته و بلوچی لبزانک ءِ گوئستگیں دپتر ءِ باهوٹ بیتگ انت .
جُست ایش انت که پرچا چوش و بلوچی تاکبند و مهتاکاں زوت گار بیان انت ؟ ایشی ءِ مستریں جنجال هما مالی نگیگی و دست تنگی انت . مالی نگیگی و دست تنگی ءِ مستریں سوب ایش انت که بلوچی ماں وانگجاهاں وانینگ نه بیگ انت تاں کم چه کم وانندهانی لیکه و هیال آهانی جند ءِ زبان ءِ نیمگ ءَ به تریت و دومی دلیل هم ایش انت که بلوچی کجام سرکاری زبانے نه بیتگ و تاں هنوں نه انت که آهانی دزکمکی همراه به بیت . بلوچی ءَ دزکمک که هچ ، بلکیں بلوچستان ءِ سرا هاکمیں دولتاں په بلوچ ءِ هون و آئی ءِ زبان ءِ هوناں تنیگ انت ، سئیمی دلیل ایش انت بلوچ مردماں تالیمی بُنیات ءَ باز پُشت ءَ دارگ بیتگ انت که وتی انسانی هک و هکوکاں ، وتی زبان ، راجدپتر ءِ دیما آرگ ءِ راه و در ءَ مه زاننت و آهانی راه ءَ ڈنگر جنگ بیتگ و بلوچستان ءِ تالیم تهنا هما بنیات ءَ بیته که هکومتانی زرورت بیته ، بزان راجانی جهل جنگ و دگه وت ساچیں ملکانی گلامی ءِ هر داب منئگ ، بیته و بس . اے تالیم مردمانی دود و راجدپتر ءِ نیمگ ءَ دلگوش نه دنت ، مردمانی پَهر و سربرزی ءِ راه و دراں بند ءَ کنت و مردماں دروگیں دینی و هکومتانی لیکهانی نیمگ ءَ بارت و پرینیت ، راجانی و آهانی دودانی ایرجنئگ و هچ هساب کنئگ ، اے ملکانی هکومتانی تالیم ءِ بهرے انت . اے هساب ءَ سرجمیں وس و واک هکومتانی دست انت و هکومتاں اے وس و واکاں نه بلوچانی گهتری ، بلکیں په آهانی چُکچینی کارمرز کتگ انت . بلوچانی سیر و آباتیں مردم هم کم و گوں نه بیگ ءَ برابر بیتگ انت و اگں بوتگ انت ، آهاں راج ءِ گم و زبان ءِ کدر و اهمیت کدیں نه زانتگ . اے هساب ءَ اگں گوئشگ ببیت که بلوچی زبان ءِ دوست دار و جهد کنوک گیشتر و بلکیں هما زمانگ ءَ پهک سیاسی جهدکار بیتگ انت ، رد نه انت .
بلوچانی بلوچی تاکبندانی دانک و هساب هم تاں مرچیگیں روچ ءَ چه ایدگه زباناں بلکیں کمتر انت ، بلے بلوچانی همت ، چو دپتان ءِ آسگواریں کوه و چو نهنگ ءِ شهر پَتائیں کور ءَ بیمده و پر راز انت .
« بلوچی » مهتاک ، تهنا و ایوکیں بلوچی مهتاک و تاکبند انت که شست و دوسالی تاج ءَ وتی سرا کتگ و پاکستان ءِ سرکاری « اُلس » گوں سرکاری زر و کمکاں هم نه توانتگ که چشیں دراجیں پندے بُرّیت و دیر انت بیگواه انت که گهتر انت بلوچ لبزانکی جهدکار آئیا هم پد بجن انت و چه « بلوچی » مهتاک ءِ مردم دزبندی انت که « اُلس » هم ودی و وتی همراهی ءَ دیما به بر انت .
اربی ملکانی بلوچ پوریات گر و بلوچی :
*******************************
بلوچی تاک و مهتاکانی چاپ کنئگ ءِ دیمگر بیگ ءِ یکے مستریں دلیلاں ایش انت که بلوچی تاک و مهتاکانی زوروک مئی وهد و زمانگ ءَ هم کم بیتگ انت و گوں نه بیگ بلکیں برابر بیتگ انت و تاک و مهتاک ءِ چاپ کنئگ و شنگ کنئگ ءَ هم وهد پکار انت و هم زرّ ۔ بزان په اے کار پیکه چنت کس به تچ انت و جهد بکن انت و آهانی نان و روزگارے هم چه همے کار برسیت ، بلے باز بژنی گپے که بلوچی تاک و مهتاکانی زوروک و مدت کنوک کم بیتگ انت که هما مهتاک ءِ هرچ ءِ زراش هم پوره نه کتگ و چو بلوچ تاک و مهتاک کشوکاں یاں دلپروش بیتگ انت یاں گوں هزار وام و پنڈ وتی تاک اش جاری داشتگ و لوگ ءِ و زند ءِ جنجال اش یا ویل کتگ انت ، یاں ڈالچار کتگ انت ۔
نبشتانک و نبیسوکانی شوهاز کنئگ هم بلوچی تاک و تاکبندانی شونکارانی دگه جنجالے بیتگ ، پرچا که بلوچی نبیسوک باز نه بیتگ انت و کم اش هم نبشتگ و پدا تاکبندانی شونکارانی بازیں گوئشتن و دزبندیاں هم لهتے کدیں کدیں چیزے نبشتگ . بلوچی مهتاک گوں واجه میر عبدالواحد بندیگ ءِ سرشونکاری ءَ ، بازیں اے جنجالاں ، گوں وتی سنگتانی نزیک کنئگ ءَ و کاربندگ ءَ کمتر کتگ انت و بلوچی مهتاک ءَ اربی ملکانی پوریات کنوکیں راجدوستاں ، سر و چماں داشتگ و هماهانی جهداں ، تاں وهدے که آئیا جارے رستگ ، داشتگ و کوپگ اش داتگ و تاں هنوں کوپگ دیان انت که آهانی زبان دوستی و راجدوستی ءِ نشان انت و ستا کرزیت .
سبز بات بلوچ راج و بَز بات بلوچی ءِ دیوان !
مهتاک بلوچی ءِ سرشونکار واجه عبدالواحد بندیگ و« بلوچی » مهتاک ءِ شونکاراں ، « بلوچی » ءِ شست و دومی سال مراد بات !
