نویسندہ مقالہ: حفیظ حسن آبادی
ترجمہ: ھادی بلوچ
بابا خیربخش مری در زمان حیات خود بہ سؤال یکی از روزنامہ نگاران کہ از او در بارہ بلوچستان شرقی غربی و بزرگ از او شد، با تعجب فرمودند ، "وقتی کہ من بلوچستان را مانند یک جسم کامل می دانم و از نگاہ من بلوچستان، شرقی ،غربی، بزرگ و کوچک نیست ،بلوچستان یکی است و باید یکی بماند، اگر جسمی را تکہ پارہ کنیم نمی تواند بہ بقاءِ خود ادامہ دھد بلوچستان مانند آن جسم می ماند" در۱۳ نومبر نومبر ۱۸۳۹ پس از ورود انگلیس ،آنھا با نقشہ شوم و شاطرانہ خود بہ یکپارچگی و وحدت بلوچستان حملہ کردند،آنھابا بزرگنمائی مسائل داخلی و نفاق بین مردم ، جنگ داخلی بہ راہ انداختہ با تشدید تنشھا مرزھای جغرافیایی را تغییر و برای پیشبرد اھداف بلند مدت خود ترسیم نمودند با این کار گسست قومی(ملی) وسرزمینی(جغرافیایی) راتسھیل نمودند.در این دوران شخصیتھای با نفوذی ھمچون سردار خیر بخش مری (اول) سردار آزاد خان نوشروانی و نورا مینگل علیہ نیروھای انگلیسی مبارزہ و مقاومت کردند، اما در این میان انگلیسیھا موفق می شوند رحیم خان شاھی زھی(مینگل)، شکرخان جمالدینی و عیدو ریکی را ھمسو و ھمراہ نمایند کہ بہ ازای این وفاداری بہ آنھا لقب خان بھادر اعطا میشود و با کمک ھمین افراد نیروھای خارجی ،جبھہ مقاومت را تضعیف و در نھایت از بین می برد.در سال ۱۹۴۷ وقتی انگلیسیھا از این منطقہ رفتند بلوچستان کہ در طول ۱۱۰ سال چندین بار تقسیم بندی را پشت سر گذاشتہ بود و توانایی مبارزہ برای بقای خود را نداشت مانند کیک مرحلہ نھایی توزیع خود را بہ پایان رساند .با وجود ناتوانی و ضعف، باز ہم بلوچستان بہ رھبری آغا عبدالکریم خان برای مبارزہ و مقاومت تلاش نموداما موفق نشد،اقدام او زنجیرہ جاری را از گسست محافظت کرد و آن را با حلقہ ای وصل کرد کہ امروزہ در پھنای بلوچستان دیدہ می شود.بلوچ باوجوداینکہ در پاکستان ایران و افغانستان در سرزمین خودش زندگی می کند، از امکانات زندگی روزمرہ محروم و مانند یک مسافر در سرزمین خود زیست می کند. تقسیمات غیر طبیعی بلوچستان تحت اشغال ایران را با بلوچھای پاکستان و افغانستان جدا و بیگانہ نمودہ این بیگانگی احساسی است کہ بہ آنھا تحمیل شدہ است،بہ آنھا طوری وانمود می کنند کہ شما از ھمدیگر جدا بودہ اید،ھستید ،و در آیندہ خواھید بود.یہ طوری کہ قوانین بین المللی بہ آنھا(بلوچھا)حق می دھد کہ در کنار ھم و با ھم زندگی کنند،اما این حق از آنھا گرفتہ شدہ است، برای دستیابی بہ این حق مبارزاتی توسط اگاھان بلوچ در بلوچستان ایران و پاکستان در حال انجام است.کہ نیروھای پاکستانی فعالان بلوچ را ربودہ و اجساد مسخ و تکہ پارہ شدہ آنھا را در جادہ ھا و بیابانھا رھا می کند،ایران آنھارا با اتھامات واھی و دروغین مواد مخدر و سنی مذھب و عوامل بیگانہ بودن بہ چوبہ دار ، می سپارد، پاکستان سعی می کند با متھم کردن ھند و افغانستان کہ آنھا بلوچھا را تحریک بہ مبارزہ می کنند در واقع می خواھد وحشی گری و نسل کشی بلوچھارا توجیہ کند،در پی این اتھامات یک بار با یکی سر شناسان و ریش سفیدان بلوچ بنام ستار پردلی در حضور حامد کرزائی رئیس جمھور وقت افغانستان عنوان کردم کہ از اتھاماتی را کہ پاکستان بہ شما وارد می کند اگر دہ درصد آنھا را بہ ما کمک می کردید نتیجہ آن غیر از آنچہ کہ امروز است، دیدہ می شد،پس از چند لحظہ سکوت سرش را با علامت تائید تکان دادہ فرمودند آنچہ را کہ نیاز بلوچھا بودکمکشان نکرہ ایم.اما از بلوچھایی کہ بہ عنوان مھاجر در اینجا بودہ اند سعی کردہ ایم کسی بہ آنھا آسیبی نرساند، چون صدھا سال با ھم و در کنار ھم زندگی کردہ ایم و از درد و رنجھای ھمدیگر آشنائیم. حاکمان پاکستان ناکامیھای خود در "تنگ آمد بہ جنگ آمد" ما را نتیجہ سازشھای ھند می داند، حکام پاکستان این را بخوبی می دانند کہ برای ناامن کردن کشورشان، با توجہ بہ اینکہ ورود عوامل ھند از طریق نوار مرزی پنجاب بہ لاھور کہ ھم از نظر مسافت و ھمینطور وابستگی و پیوند تاریخ وفرھنگی کہ با ھم دارند و کم ھزینہ تر است، را انتخاب می کردند نہ بلوجستان را کہ ھیجگونہ مرز مشترکی باھند ندارد،با وجود ادعاھای حکام پاکستان کہ آنھا بھترین سیستم اطلاعاتی در منطقہ را در اختیار دارند پس چطور آنھا این مسافت طولانی را طی کردہ بہ بلوچستان می رسند،با وجود اتھاماتی کہ پاکستان بہ ھند و افغانستان وارد می کند اما آنھاھر گز مسئلہ بلوچ را در دستورکار خود در برخورد با پاکستان قرار ندادہ اند.اما با این وجود ملت بلوچ ناامید نشدہ و آن دو را متحد طبیعی خود می داند، با توجہ بہ تعلق و روابط تاریخی مبتنی بر احترام کہ بین احمدشاہ ابدالی و نصیر خان نوری وجود داشتہ و نیز معاھداتی کہ بر اساس برابری و برادری بین آن دو صورت گرفتہ بایدجایگاہ خاص خود را بہ عنوان روابط حسنہ حفظ نماید،و ھمینطور با توجہ بہ ارزشھای دموکراتیک کہ ھندوستان بر پایہ آن استوار است و ملت بلوچ کہ در صدد حفظ این ارزشھا است،آنھا نقاط مشترکی ھستند کہ بین ھندوستان و ملت بلوچ پیوندی ناگسستنی ایجاد نمودہ و آنھا را بہ ھم نزدیکتر نمودہ است،نکتہ مھم دیگری کہ ھند افغان و بلوچھا را بہ ھم نزدیکتر می کند رنج وسختیھای ربع قرن آخیری است کہ آنھا از پاکستان دیدہ اند و ھنوز ادامہ دارد.مسئلہ مھم دیگری کہ ملت بلوچ با آن روبرو است طرح و پروژہ ھای استعماری کہ با مشارکت پاکستان و چین در بلوچستان در حال اجرا است می باشد،اگر چہ ملت بلوچ تاحالا نتوانستہ چین را از انجام آنھا باز دارد اما مبارزہ و ایستادگی ادامہ داردالبتہ ناگفتہ نماند درگیری مستقیم بین بلوچ و چین وجود نداشتہ اما پاکستان برای تسھیل غارت منابع بلوچ از چین بہ عنوان شریک و دوست خود استفادہ می کند،در این اثنا ھیر بیار مری رھبر جنبش آزادی بلوچستان در بیانیہ مطبوعاتی اظھار داشتند "معاھداتی کہ بدون رضایت ملت بلوچ صورت می گیرند ما بہ آنھا راضی نیستیم و چین نباید در غارت منابع ملت بلوچ با پاکستان شریک وھمکار شود.و ھمینطور قراردادی کہ بین ادارہ دریانوردی و بنادر ھند و ادارہ بنادر و کشتیرانی ایران بہ امضا رسید را رھبر جنبش آزادی بلوچستان "ھیربیار مری" در بیانیہ مطبوعاتی بہ چالش کشید و اعلام نمودند درست زمانی کہ ملت بلوچ برای حفظ ھویت و بقای خود با ایران و پاکستان می جنگد و این معاھدات بر خلاف منافع جمعی بلوچ می باشند،ھندوستان باید از آن اجتناب می کرد،شاید این بیانیہ تاثیر چندانی بر توافق ھند و ایران کہ قرار دادھای ملیاردی دارند نداشتہ باشد،اما این بیانیہ ثابت می کند کہ رھبری بلوچ توانایی موضع گیری مشخص در مقابل ھند را دارد،اگر چہ امروز بہ این گفتہ ھا توجہ نمی شود اما اگر فردا بلوچ در موقعیتی قرار گرفت و توانست در مقابل این پروژہ ھا بایستد،دیگر ھند نمی تواند شکوہ و شیون کند کہ ما در آن زمان مخالف آن پروژہ ھا نبود ہ ایم،قبل از این نیز توسط افرادی از ھندوستان بہ ھیر بیار مری توصیہ شدہ بود کہ آنھا مبارزات خود را بہ بلوچستان تحت اشغال پاکستان محدود کنند،زیرا ایران متحد ھند است،رھبر جنبش آزادی بلوچستان در جواب آنھا می گوید "شما با اسرائیل ایران و سعودی روبط دوستانہ دارید در صورتی کہ ایران و اسرائیل دشمن ھمدیگر ھستند شما می توانید بر اساس منافع مشترک با دیگران رابطہ داشتہ باشید ،پس چرا بہ ما کہ برای ما بلوچستان یکی است توصیہ می کنید از سیاستگذاری برای حصول منافع مشترک خوداری کنیم او گفت ما ھرگز تسلیم فشارھاو تھدیدات دیگران نخواھیم شد و یک وجب از خاک سرزمینمان را بہ دیگران نمی بخشیم" سخن آخر :وقتی ضعیف ھستی بہ بیانیہ ھا و سخنان مھم شما ھم اھمیت دادہ نمی شود،وقتی قدرت داشتہ باشی سخنان شما شنیدہ و بہ آنھا اھمییت می دھند،چرخہ گردش بر ملتھا نیز صادق است،مادامیکہ ملت بلوچ در موقعییت ضعیفی قرار دارد ،شاید مطالبہ پیوند بلوچستان تکہ پارہ و تقسیم شدہ غیر منطقی و بدور از واقعیت بنظر آید،اما تاریخ ثابت نمودہ اگر ملت بلوچ بہ ھمدیگر اعتماد کند،را حل پیدا می کند،آن وقت ھیچ کس و قدرتی نمی تواند ملت بلوچ را از تشکیل کشور خود مانند اسرائیل کہ پس از دوھزار سال بہ آن دست یافت ،بازدارد.ملت بلوچ کہ با فرھنگ زبان تاریخ ودر سرزمین خود زندگی می کند بجای اینکہ بہ او توصیہ شود کہ او از حق تاریخی و سرزمینی خود صرفنظر کند،باید بہ این امر توجہ نماید کہ او می تواند از کراچی تا نیمروز از گوادر تا گمباران(بندرعباس) نیروھای خود را متحد نماید، ھر وقت ملت بلوچ توانست مھارت رھبری را در خود پرورش دھد و دیپلماسی را بیاموزد(از نظر من دیپلماسی یک فن است) و بہ جامعہ جھانی اطمینان دھد کہ بہ منافع آنھا احترام میگذارد و متوجہ ومواظب نگرانیھا آنان باشد،و توانست توجہ جامعہ بین المللی رابہ مسئلہ بلوچستان جلب نماید، آنوقت برای آنھائی کہ بلوچستان بہ عنوان یک جسم سالم و کامل یک رؤیا بنظر می رسید،فردا عین ممکن و بر اساس مقتضیات زمان بلوچستان ،خود را بہ شکل واقعی نشان خواھد داد. پایان
