پیریں چنال ءِ دانگے لگشت و جَؤز ءِ درچک ءِ بُن ءَ کپت . جَؤز گوشت :

_ چنال ، چون تئی ٹال و شاهڑانی چیرا جَه کم انت که وتی دانگ ءَ منی بُن ءَ سَٹ ئے و دَؤر دیئے ؟ اداں منی جند ءِ جاگه نگیگ انت و وتی چرک و آهونڈاث جوانی ءَ تچک کت نه کناں و من وت وتی دانگ و گڈگاں وتی بُن ءَ نه سٹاں و آهاں مردماں دیگ اوں .

      چنال  آئیا پسو دات :

_ دوسد سال انت که من اداں رُستگ و مزن بوتگ اوں و چه منی اے گڈگ هم دگه چنالے سبز و همینچو وهد ءَ مانیت . 

       چه چنال ءِ اے هبر ، جَؤز دلگران بوت و نرنڈ ات :

_ من تئی زهگ ءَ په رُدگ ءَ نئیلاں . سئے روچ ءِ تها من گاری کناں .

        چنال بلے چیزے نه گوئشت و وتی دانگ ءِ رُدگ و مزن بیگ ءِ ودار ءَ نشت . دانگ اول نمب چت ، پُکِّت ، وتی بارگ و نازرکیں چرککان ءَ هاک ءِ چیرا دیم دیاں بوت و دومی بهر ءَ برزی نیمگ ءَ دیم دات .

      جَؤز په آنی ءِ گاری ءَ ، گوں وتی شاهڑاں ، آئی ءِ آپتاپ ءِ دیما گِپت . بلے چنال هما جَؤز ءِ ساهگ ءَ هم برز و پر واک تر رُداں بوت . چه آ وهد ، سد سال گوئسته . جَؤز دیریں وهدے انت که هشک و بیگواه بوته و چنال چه هما دانگ ءَ تاں آزمان رُسته  و وتی دانگاں هر نیمگ ءَ شاناں و دَؤر دیان انت .

          آهوگ په آپ ءِ ورگ ءَ ، وتا آپسرے ءَ سرکت ، وتی شبینی ( عکسی ) آپ ءِ تها دیست . چه وتی تُرسناکیں و وش زیبیں کانٹانی مزن بیگ ءَ گل بیت ، وتی پادی که دیست انت ؛ گوئشتی :

_ منی پاد بلے بارگ و بے براه انت .

       اناگت ءَ چه کجا شیرے درکپت ، و آهوگ ءِ سرا بیڑی برت . آسک هما دمان ءَ بِرّ کرت و په تچکیں پٹاں ، تچاں بوت ، و چه شیر دور بوت ، بلے وهد که جنگلءَ رَست ، آئی ءِ کانٹاں گوں درچکانی شاهڑاں مانگیش اتنت  و شیر رَست و آئیا گپت . و چو آسک مَؤت ءِ وهد ءَ ، وتی گوئشت :

        « اُه من چونیں جَٹے اتاں ! کئی سرا که من گمان کتگ ات که هرابیں و بیکارینے انت ، سکی ءِ روچ ءَ َ منی رَکینت ، و کئی سرا که من ناز کنان اتوں   ، هما ئی ءِ دست ءَ من تباه بوت اں .»

   اُلگا و وازوزا

        دوگهار هست ات ، آهانی نام « الگا » و « وازوزا » ات . دوئیناں روچے اڑان اتنت که کے چه آهاں سرپد ترینے و آئی ءِ زند گهتر بیت . الگا گوشت :

_ ما پرچا هنوں جنجال به کنیں . ما هر دوئیناں رُداں و مزن بیان ایں ، بیا که باندات پَگاه ( سَباه )  ما چه لوگ ءَ در کپیں و هر یکے چه ما یک راهے ءَ رَؤت . گڑاں گندیں و چاریں که کے چه ما  زوتر « هُوالین ءِ بادشاهی » ءَ سر بیت .

       « وازوزا » ، مَنِّست ( مَنّ اِت ) ، بلے الگای ءَ ریپینان ات . هنچو که الگا وپت و واب کپت ، هما دمان ءَ شپ ءَ شپ ، وازوزا تتک  و « هوالین ءِ بادشاهی » ءِ راه ءَ روان بوت . وهدے که ولگا چست بوت ، دیستی که آئی ءِ گهار شته . آئی هم نه تیز و نه آرام ، سرگپت و په وتی راه ءَ شت و زوتی ءَ  وزوزایی هم رسینت .

       وزوزا ترس ات ،  که الگا آئیا بَد و رَد مه کنت ، چه آئیا دزبندی ئی کت که آئیا هم  کسانیں گهار ، گوں وت تاں ، هوالین ءِ بادشاهی ءَ به بارت . الگا وتی گهار ءَ پهل کت و بکشات و وتی همراهی ءَ بُرتی .

           مردک و هَیار

       مردکے په هیار ءِ دُزّگ ءَ ، هیار ءِ کشارے ءَ مان بیت . پگر کناں بیت :  « هنوں گوالگے هیار من سِنداں و براں ، آهاں بها کناں ، گوں آهانی زر ءَ ، من ماکیانکے زوراں ، ماکیانک منا اسپیدهے ( هآمرگے ) دنت . پدا آهانی سرا نندیت و منا بازیں چیپلے دنت . من آهاں دان و چینگ دیاں و مزن که بنت بها اش کناں و لدیگے ( هوکے ) په بها زوراں . لدیگ پر من دگه بازیں زنک و برے کنت و منا بازیں گُلُڑے دنت . من هوکاں بها کناں و مادگیں اپسے زوراں ، مادگیں اپس پر من بازیں  اپس ءِ کرگے کاریت . من آهاں کاه و کدیم کناں و بها اش کناں . لوگے زوراں و باگیچهے اڈ کناں . باگیچه اوں که اڈ کت ، اوداں هیار ءَ کِشاں . نئیلاں که کسے آهاں به دُزّیت ، من آهاں جوانی ءَ داراں و پانگپان بیاں . هئو ، پانگپانے داراں تاں هیارانی هیالداری ءَ بکنت و وت  رواں تاں بازار .  

         مردک هنچو وتی هیالاں گار ات که پهک شموشتی که آئی ءِ جند ، درآمدیں کشارے ءَ مان بیته ۔ وتی هیالی پانگپانی گوں برزیں توارے گوانک جت : « هیاراں جوان هیالداری ءَ بکن » .

         کشار ءِ پانگپان آئی ءِ توار ءَ اشکت . در آتک و مردکی جوان جَت و لگاشت (  ردے لٹی گپت ) . 

          مُشک

           مشکاں ، چه پشکانی دست ءَ سک تنگ و ازاب بیت انت . هر روچے  آهانی دو و سئے ءَ وران ات . نشت انت و شَؤر اش کت که چون چه پشُک و گربگ ءَ وتا به رکیننت . هرچی پگر اش کت ، چیزے آهانی هیال ءَ نه آتک .

     یگبرے یکے چه مُشکاں گوشت :

_ من شما را گوشاں که چون چه پشک  وتا به رکین ایں . زانیت ما چه ایشی ءَ  آئی ءِ دست ءَ کپیں و مریں که نه زانگیں کدیں مئی نیمگ ءَ کیت . پیکه ما آئی ءِ گردن ءَ ٹلو یا تلینگوکے لونج  به کنیں که وهدے مئی نیمگ ءَ کیت ، آئی ءِ توار ءَ ما به اشکنیں و وتا چیر دئیں .

         پیریں مشک گوشت :

_ اے باز جوانیں لیکهے ( هیالے ). په اے کار ءَ پیکه یکے ٹلویے آئی ءِ گردن ءَ لونج بکنت . تئی لیکه و پگر باز جوانینے انت ، نون تلینگوکے به زور و آئی ءِ گٹ ءَ بند ، گڑاں ما تئی منتوار بئیں .

شهری و کوهی مُشک

         چه شهر ءَ نامداریں مُشکے ، ادنائیں مشکے ءِ کِرّ ءَ آتک . ادنائیں مشک ، ڈکار ءِ نزیک ءَ هَند کتگ ات و وتی مهمان ءَ هر چی هست ات ، گلِّه ، چنه ، مَٹر ، دات انت . نامداریں شهری مُشک دپ جت و جات انت و گوشتی :

_ تو په همے هاترا چو لاگر و بارگ ئے که تو نیزگارے ئے  . تو یگبرے مئی نیمگ ءَ بیا و بچار که مئی زند چون انت .

      چو ادنائیں مشک یگبرے شهر ءِ نامداریں مُشک ءِ مهمان بیت . شپ ءَ لوگ ءِ چیرا داشت اش . مردماں نان وارت و شت انت . نامداریں مشک ءِ مشکاں ، وتی مهمان ءَ چه ٹنگ ءَ ، مهمان جاه ءَ برت و اوداں دوئیں نان واری ءِ چارپادگ ءَ سرکپت انت . ادنائیں مشک کدیں چشیں ورگی نه دیستگ ات و نه زانتی که چه کجا بنگیج کنت . گوشتی :

 _ تو راست گوشت . مئی زند جوانینے نه انت و من هم کایاں و شهر ءَ جهمنند بیاں . 

       آئی ءِ هبر که کٹ ات ، هما دمان ءَ ورگانی چارپادگ سُر ات و یک نپرے گوں ڈیوای ءَ ( شمع ءَ ) چه دروازگ مان بوت و مشکانی گرگ ءَ گلائیش بیت . په شِرّی وت اش تاں کونڈ ( هونڈ ) سر کت . ادنائیں مشک ءِ دپ ءَ نیں در آتک :

_ نه ، منی زند هموداں ڈگار ءِ سرا جوان انت . هئو ، تو زان ئے ، منی کِرّ ءَ شیرکنیں ورگ وا نیست ، بلے چشیں ترس و بیمے ، اوداں نه گواهیت .

  داد

                   مردے  پر بهاییں سنگے ودی کت . بُرتی په بادشاه ءَ  .  شاهی کوٹ ءَ شت و چه شاه ءِ کارداراں سوجی کت : چون بادشاه ءَ دیست کنت .

       یکے چه بادشاه ءِ کارداراں گوشت ( سوج کت ) ، ترا بادشاه ءِ گندگ پرچا پکار انت ؟ مرد هال دات . کاردار جواب دات :

_ جوان انت ، من بادشاه ءَ هال دیاں ، بلے  زبان کن که اگں بادشاه ءَ ترا دادے دات ،  وتی داد ءِ  نیم ءَ منا بدئے . و اگں تو زبان مه کن ئے ، من ترا بادشاه ءِ کر ءَ روگ ءِ اجازت نه دیاں .

       مرد زبان کت . کاردار هم شاه ءَ هال دات . بادشاه مرد ءَ دیست آئی ءِ پربهاییں ڈوکی وَش بیت . زرتی و گوشتی :

_ ازتمندیں واجه ، من ترا چونیں دادے به دیاں ؟

        مرد پسو دات :

_  بادشاه سبز و جاندراه بات . پرمائیت که منی داد ؛ منا پنجاه جوانیں هیزرانکیں شیپاک به جن انت . من دگه چیزے نه لوٹاں .

بادشاه کند اِت و گوشتی : _ اے چون بیت کنت ؟ 

_   شمئے کاردار چه من لوٹت که شمئے داد ءِ نیم بهر ءَ همائی ءَ به دیاں و من زبان کت ، که شمئی داد ءَ ما بهر ءَ کنیں ، چش منی بهر بیست و پنچ و آئی ءِ هم بیست و پنچ شیپاک ءَ بنت .

         بادشاه کند ات و وتی کارداری چه وتی کلات ءَ گلینت . و مردی هم داد ، هزار روبل دات .

 مــــــــار

         زالے ءَ جنکے هست ات که نامی « ماشا » ات . ماشا گوں وتی دزگهاراں په جان شودگ ءَ شُت . جنکواں وتی گداں کش ات و آپ ءِ تیاب ءَ جاهے ایر کت انت و آپ ءَ دؤر اش کت .

        چه آپ ءَ مزنیں ترسناکیں مارے درکپت ، وتی پتات و مُچ کت و ماشای ءِ جامگ ءِ سرا وپت . جنکواں چه آپ در کپت انت و وتی جامگ اش گور ءَ کت انت و تچاں دیم په لوگ روان بوت انت . وهدے که ماشا چه آپ درکپت و وتی جامگ ءِ نیمگ ءَ شت و ماری دیست که آئی ءِ جامگ ءَ وپته ، لٹی  زرت و لوٹتی که مار ءَ دیر بکنت ، بلے مار سر ءَ چست کت  و مردمانی زبان ءَ گوئشتی : 

— ماشا ، ماشا ، منی گون ءَ سیر بکن .

       ماشا گریت و  و گوشتی :

_ تهنا منی جامگ ءَ منا بدئے ، هر چی به لوت ئے من هما کناں .

_ منی لوگی بیئے ؟

_ هئو ، بیاں . _ ماشا پسو دات .

        مار چو چه ماشای ءِ جامگ ءَ وتا کشاں دیر ( دور ) بوت و آپ ءِ تها مان بوت. ماشا وتی جامگ ءَ گورا کت و دیم په لوگ تتک و شت . و لوگ ءَ مات ءَ سرجمیں هال دات انت .

_ ماسی جان ، ترسناکیں مارے منی جامگ ءِ سرا وپت ات و منی گوئشت : « گوں من سیر بکن ، اگں نه تئی جامگ ءَ نه دیاں » . و من هم هئو کرت و زبان  دات .

        ماسی کند ات و گوشتی :

_ ایشاں تو واب دیستگ انت .

       هپتگے ءَ چه رند ، بازیں مارے ، دیم په ماشای ءِ لوگ ءَ آتک انت . ماشا که ماراں دیست ترس ات و وتی ماتی  گوانک جت و گوشتی :

_  ماسی جان ، ایش انت ماراں چو که جاه کیت منی رندا آتکگ انت .

       ماتین ءَ باور نه بوت ، بلے وهدے که مارانی گَلگی دیست ، ترس ات و هما دمان ءَ تاگ و دروازگانی بست و مُهر کت انت . ماراں چه تاگاں ، چه دروازگ و دیوالاں ، چه هر جاه روان اتنت ، بلے لوگ ءِ تها مان بیت اش نه کت . گڑاں پهک پد کنزت انت . پهک مُچ و گلڑ بوت انت و  مارانی مزنیں گلڑیں توپ ، دیم په لوگ ءِ تاگ ءَ  لیٹ وراں بیت انت و تاگ ءَ که لگت انت ، تاگ ءِ کانچ و شیشگ پرشت و رتک انت و ماراں چه هموداں لوگ ءَ مانرتک انت و لوگ ءِ دریگ و برمک ، بهاری و هرجاه چاراں شت انت . ماشا وت ءَ بهاری ءِ پشت ءَ جاهے چیر داتگ ات . آئی اش ودی کت . چه هموداں آئی اش زرت و دیم په آپ ءَ روان بیت انت .

        مات آهانی رند ءَ چیهال جناں روان بوت ، بلے آهانی رَسینت نه کت . ماراں گوں ماشا آپ ءَ که رست انت ، گوں ماشا آپ ءِ چیرا شت انت . ماتیں نشت و گریت و گریت و آهر ءَ هیالی کت که ماشا مرته و گوں پر دردیں دلے لوگ ءَ شت . 

         یکروچے ماشای ءِ مات ، تاگ ءِ نزیک ءَ نشت ات و ڈنا ( درا )ی ءَ چاران ات . اناگت ءَ دیستی که آئی ءِ ماشا بچلکے ءِ دست ءَ گپته و دگه     کسانکیں جنکویے هم آئی ءِ دستان انت ، دیم په آئی ءِ لوگ ءَ پیداک انت و کاینت . مات گل بوت . آهانی دیما در آتک ، ماشا و زهگانی امباز کت و چُک ات .  و جست و سوج کناں بیت ، که کجا بیته ، اے چکاں چونین انت ، آئی ءِ زندمان چون انت و … 

        ماشا گوشت اے آئی ءِ زهگان انت و مار ءِ گون ءَ سیری کته و هموداں چیر آپیں بادشاهی ءَ ، آهانی هَند و جاگه انت .

       مات جُست کت ، چیر آپیں بادشاهی ، جوان انت چون . ماشا گوشت هئو چه ڈگاری بادشاهی ءَ ، هنگت گهتر و جوانتر انت .

       مات چه ماشا دزبندی کت که وتی مات ءِ کِرّ به مانیت و پدا دریای ءَ مه رَؤت . بلے ماشا نه مَنِّست و گوئشتی که من لبز کته که  کایاں و پیکه به رواں .

      گڑاں ماتیں چه وتی جنک ءَ پول ( جُست ) کرت :

_ تو چون پدا لوگ ءَ شُت کن ئے ؟

_ روان و هموداں توار کناں : « اُسیپ ، اُسیپ بیا ادا ، به بر منا ، چدا » ، آ در کپیت و منا گوں وت بارت .

       مات گوشت :

_ نوں گڑاں جوان انت ، بلے تو شپ ءَ همداں گوں من به دار .

        ماشا مَنِّست ، هموداں وپت و واب کپت . ماتیں تپر ءَ زرت و آپ ءَ شت . و وهدے که آپ ءَ رست تواری کت :

_ اُسیپ ، اُسیپ بیا اداں .

        دمانے ءَ رند ، مار اژناگ کناں چه آپ درکپت و تیاب ءَ آتک . ماتیں هما دمان ءَ تپرے جت و آئی ءِ سرگی سست . و آپ پهک چه هون سهر بوت .

       مات آتک لوگ ءَ . جنکی وهدے که چه واب پاد آتک وتی ماتی گوشت :

_ ماسی جان من دگه رواں وتی لوگ ءَ . من په وتی لوگ ءَ زهیریگ بیتگاں . _ و چه اوداں در کپت .

       وتی بچلک ءِ دستی گپت و وتی ننکیں جنکو ءَ ، بگل کت و دیم په آپ شت انت .

      وهدے که آپ ءَ رست انت ، ماشا توار کت :

_ اُسیپ ، اُسیپ بیا ادا ، به بر منا ، چدا .

        بلے کسے در نکپت و نیاتک . 

        ماشا آپ ءَ چاراں بوت ، دیستی که سُهر و هون پُرّ انت و مار ءِ گُڈتگیں سرگ هم ، آپ ءِ برزگ ءَ کپتگ .  ماشا وتی دلبندیں جنکو و بچلک ءَ چُک ات و آهانی گوئشت :

_ شما را نیں پر مهریں پسے نیست ، شما را نیں ماسے هم نبیت ، تو منی جنکو بالی ییں پلپلیشتے بات ئے  ، آپانی سرا مدام بال کن ؛ تو هم منی بچلک پر مهریں کلی یے بات ئے گوں پگاهی زیمراں . من هم په وتی جود ( مرد ) ءِ پُرس ءَ یک سیسوگ  و کوکوے  بیاں پر دردیں و مدام کوکو ءِ کناں پریاتاں .

       و چو آواں  هر نیمگ ءَ بال کناں بوت انت .

هبر مه زوریں اپس

         مردے گوں وتی اپس گاڑی ءَ پیکه چه پر آپیں رودے به گوستیں . رود ءِ سرا بار بریں یدارے هست ات که بار و مردمانی رود ءِ اے کش و آ کش ءَ برت . مرد وتی اپس ءَ سوار بوت تاں وتی اپس گاڑی ءَ همے یدار ءَ سوار کنت . بلے اپس هبر ءَ نه زرت و یدار ءِ سواری ئی جواب کرتگ ات . مرد ایر کپت و آئیا گوں سرجمیں زور دیما کشاں بیت تاں سواری کنت . نه بوت ، چه پشت ءَ هُلّ دیاں بوت ، بلے چه تیاب دیماتر نه شت . آهر ءَ مرد دیست اے هبر ءَ نه زوریت ، شت آئی دیمی یدار ءِ نیمگ ءَ کت و آئیا چه دمُب پُشت ءَ کشاں بیت هبر مه زوریں اپسے ات . پشت ءَ که کشت اش نه شت ، بلکیں دیما شت و یدار ءَ سوار بوت .

   بادشاه و پیل

       هندستان ءِ یک بادشاهے پرمات که سرجمیں کور اش مُچ و یکجاه کت انت و وهدے که آهاں مچ بیت انت ، گوئشتی که آهان ءَ پیلے پیشدار انت . کوران اش برت پیلانی هَند ءَ تاں پیلان ءَ بزاننت که چونیں انت .

        یکے پیل ءِ پاد ءَ دست جت ، دگرے آئی ءِ دمب ءَ گپت ، سئیمی لپونز ، چارمی لاپ ، پنجمی پُشت ، ششمی گوش ، هپتمی لپونز ءِ آج ، هشتمی جون ءَ دست پر کت .

     بادشاه پدا کوراں وتی کِرّ ءَ لوٹائینت  و جستی کت انت :

_ منی پیل چونینے  ؟

        یکے چه کوراں گوئشت :

_  تئی پیل لوگ ءِ چپیله ءِ ستون ءِ داب انت . _ اے کور پیل ءِ پاد گپته بوته .

        دگرے گوشت :

_  روپگ ءِ داب ات . _ ایشی پیل ءِ دمب ءِ لونجیں مودان ءَ دست جتگ ات .

      سئیمی گوشت :  

_ درچک ءِ شاهڑ ءِ داب ات . _ ایشی پیل ءِ دُمب ءِ لِٹک ءَ دست جتگ ات .

       آئی که لاپ ءَ دست جتگ ات گوشتی :

_  مُچ کرتگیں ڈگار ءِ پئیم ات . 

        کسے که آئی ءِ پهنادی دست جتگ ات ، گوشتی :

_ دیوال ءِ داب ات .

        کسے که پُشت و بَڈ ءَ دست جتگ ات ، در رائینت :

_ کوه ءِ داب ات .

        کسے که گوش ءَ دست جتگ ات ، گوشتی :

_ بَزیں دزمال ءِ داب ات . 

     کسے که سرگ ءَ دست پر کتگ ات گوئشت :

_ پُلدان ءِ داب ات .

        کسے که آجان دست پر کتگ ات گوشتی :

_  کانٹ ءِ داب ات .

        کسے که دراجیں لپونز ءَ دست جتگ ات گوشتی :

_ زنڈیں ریز و گوراهنگ ءِ داب ات . 

         و چو پهک کوراں ، یک و دگر ءِ هبراں نه مناں ، گوں دگراں جیڑاں اتنت .

   شاه و بانز

          بادشاهے شکار ءِ وهد ءَ هرگوشکے دیست وتی بانزی په آئی ءِ گرگ ءَ ویل کرت و دمبی تتک .

        بانز ، هرگوشک ءَ گپت . بادشاه هرگوشک ءَ زرت و آپ ءِ شوهاز ءَ چاراں بوت ، تاں آپے به وارت . تلارے ءَ بادشاه دیست که  آپ پٹے پٹے پٹگ ات . بادشاه وتی آپ واری گلاس ءَ چه زین زرت و پٹوکیں آپ ءِ چیری نات . آپ پٹ پٹ پٹگ ات  و وهدے که آپ واری پُرّ بوت ، بادشاه زرت و په تنگگ ءَ دپ ءَ براں بوت  تاں به وارت اش . یکبرے که بانز بادشاه ءِ دست ءَ نشت و گوں بالاں آپ واری ئی چپی کرت و آپاں رتک انت .

       بادشاه اپدا آپواری ءَ په آپ ءِ مُچ بیگ ، ایر کرت  و تاں دیر وهد وداری کرت تاں آپواری تاں لنٹاں پر به بیت . و اپدا وهدے که لوٹتی به وارتش ، بانز وتی بالاں شانت و آپاں رهت .

       سئیمی گشت هم وهدے که آپواری پر بیت و بادشاه آئیا چست کرت که به وارت اش ، بانز آپاں گون جت Gon-jat و رهت . بادشاه سک گرم گپت و هما دمان ءَ بانزی سنگے گور دات ( جَت ) و کشتی . همے وهد ءَ ، بادشاه ءِ گلام و همراهاں رست انت ، یکے چه آواں چه شتکیں تلار ءَ سرکپت تا که چه پٹوکیں چمگ ءَ ، آپ به یاریت ، بلے نوکر بے آپ بِر گَشت و گوشتی :

_ آ آپ ، ورگی آپے نه انت . آپ ءِ تها مارے و مار وتی زهر همے آپ ءَ رتکگ انت . بانز جوان کته که اپی رتکگ انت . اگں آ آپاں شما هم به وارتیں ، شما هم مرتگ اتیت .

       بادشاه گوئشت :

_  واکی من هوڈے آں ، بانز منا چه مرک ءَ رکینت ، و من آئیا کشت .

تولگ و پیل 

        تولگاں جنگل ءِ سرجمیں لاشاں وارت انت و په ورگ ءَ دگه چیزے پَشت نه کپت . گڑاں پیریں تولگ ( تولک ) پگرے کت که وتی ورد ءَ چئے بکن انت و شت پیل ءِ کِرّ ءَ و گوشتی :

_ ما را بادشاهے هست ات ، شُردے ( مَلَنڈے ) ات ، ما را هنچیں کاری پرمات که کنگ نه بیت انت ، ما لوٹیں که دگه نوکیں بادشاهے پر وت گچین بکن ایں _ و منا منی مردم ره دات تاں دزبندی بکناں که شما مئی بادشاه به بئیت . ما جوانیں و هبر زورینیں ، شمئے هبراں یک په یک منیں و کنیں و ترا هال دئیں . بیا که مئی بادشاهی ءَ رئیں .

        پیل مَنِّت و تولگ ءِ همراهی ءَ شت . تولگ آئیا مین و لیهوراں آرت . وهدے که پیل مین و لیهوراں پَسّ اِت ، تولگ آئیا گوشت :

_ نیں تو ما را پَرما ، ما شمئے هبراں زور ایں .

       پیل گوشت :

_ من شما را پرمایاں که منا چه اداں در کنیت .

        تولگ چار ات و گوشتی :

_ منی دمب ءَ تو بگر ، من هنوں ترا در کناں .

        پیل سوج کت :

_ چون بیت که منا کسے گوں وتی دمب ، چه پوجگلاں کشّیت ؟

           تولگ پسو دات : 

_ هئو ، تو وت پرچا چشیں هگم به کن ئے که بیت نه کن انت ؟ ما پیشی بادشاه ءَ همے هاترا در کرت که ما را هنچیں کاری  پرمات که کنگ نه بیت انت .

      گڑاں پیل هما لیهورانی تها تُست و مرت و تولگاں ، آئی ءِ لاش ءَ وارت .

شات و دان

       پیره مرد ایوان ءَ دوبچ هست ات . « شات ایوان زادگ » و« دان ایوان زادگ » . ایوان زادگیں شات مستریں براس ات . په بالاد و جون ءَ هم مستر و زوراکتر ات و ایوان زادگیں دان ، هم په جون و هم په بالاد ءَ نزورتر و کستر ات و  کستریں برات ات هم .

        پِس هر کجام چه آهاں راهے پیش داشت و گوشتی که هبر به زور انت . ایوان زادگیں شات  ، پت ءِ هبراں نه زرت و په آئی ءِ سوج داتگیں راه نه شت . راهی ویل کرت و گار بوت . ایوان زادگیں دان ، پت ءِ هبراں زرت و هما راه که پت سوج داتگ ات ، شت . اے مرد سرجمیں روس ءَ شت و باز نامدار بوت .

وانندهیں بَچ

        چه شهر ءَ وانوکیں بچے ، وتی کلگ و  وتی پس ءِ لوگ ءَ آتک . پس آئیا گوشت :

_  هَرّگ ءَ ودی بکن و بیا که کاهانی رُنگ ءِ وهد انت ، کمے منا کُمک بکن .

       زهگ که نه لوٹت کار بکنت ، گوشتی :

_ من زانت و اِلم دربُرته ، پیرمردانی هبراں من سرپد نه بیاں . هَرگّ چے یے ؟

      هنچو که پیژدر( لوگ ءِ دری بهر )ءَ درکپت ، یکبرے که هَرّگی تِرَپت و آئی ءِ دستگ ءَ بستگیں لٹ ، آئی ءِ سرگ ءَ لَگّست . گڑاں آئی زانت و هوشی آتک که هَرّگ چے یے . وتی سرگ ءِ گُلُک ءَ دست مُشاں ، وتی گوشت : « کجام هوڈ ، هرگ ءَ اداں سَٹته ! ». 

آپانبڈو و ماه

          آپانبُڈو( بَٹ ) ، کَؤر ءِ آپ ءَ اُژناگ کناں ، ماهیگانی رند ءَ گشت ، و سرجمیں روچ ءَ یک ماهیگی هم ودی نه کت .

        وهدے که شپ بوت ، ماه ءِ شبینی آپ ءِ تها دیست ، پگری کت که ماهیگے و آپ ءِ تها دَؤری کت تاں ماه ءَ به گر ایت . ایدگه آپانبڈو که آئی ءِ کار اش دیست کند ات انت .

      چه هما وهد و رند آپانبڈو هنچو کُنّت وشرمندگ بوت که اگں ماهیگے هم آپ ءَ بدیستیں ، نه گپت ئی و چو چه شُد و گُژن ءَ بیران بوت .

تَـپـر و هَــرّگ

        دو مرد جنگل ءَ په دار ءِ چنئگ شت انت . یکے تپرے زرتگ ات و دومی هَرّگے . هُشکیں درچکے اش ودی کُت و جیڑه ءَ لَگِّت انت . یکے گوشت  درچک ءَ پیکه به گُڈاں ، دومی گوشت نه ، درچک ءَ پیکه به بُرّاں .

       دگه مردے آهاں گوشت :

_ من هنوں شمئے جیڑه ءَ گیشیناں ، اگں شمئے تپر تیزیں تپرے ، گهتر انت گُڈیتی ، بلے اگں هرّگ چه تپر ءَ تیزترینے ، گهتر انت بُریتی .

      گڑاں مرد ءِ جند تپر ءَ زرت و درچک ءِ گُڈگ ءَ گلائیش بیت ، بلے تپر هنچیں کنٹیں و بیکارینے ات که هچ داب درچک گڈگ نه بوت . گڑاں هرگ ءَ زرتی و بُرّگ ءَ گلائیش بوت ، بلے هرگ هم بیکار ات و نه بُرّتی . گڑاں مرد گوشت :

_ شما جنجال ءَ بس کنیت ، اولسر ءَ تپر ءَ تیز و سوهان کنیت و هرگ ءَ هم جوانی ءَ پهک و سوهان کنیت ، پدا جنجال ءَ گلائیش بئیت .

       گوں اے گپاں دوئینانی جاک و سلات گیش بوت که چوں دومی بیکار و کنٹیں تپرے آرته و و دومی اولی ءِ سرا جنجال کت که اولی بیکار و نابُرّیں هرگے زرته .

       هست ات هستومندیں سوداگرے . آئیا سئے جنکو ( دُهت ) هست ات . سرگپتگ ات که په مال ، جاهے به رَؤت . وتی دُهتی جست گپت انت که پر آواں چئے بیاریت . مستریں گوشت که پر آئیا گٹ بندے بیاریت . دومی گوشت پر آئیا مُندریکے ( چَلّه یے ) و کستریں گوئشت :

_ پر من تهنا یک جَؤز ءِ شاهڑے ( ٹالے ) بیار .

      سوداگر شت . وتی کاری کت انت و سودایی گپت انت و په مستریں دُهت ءَ گردن بند و په دومی جنک ءَ چله ئی  گپت انت و چه بلاهیں جنگلے ءِ راه ءَ واتر بیان ات که هوشی کت که کستریں جنک ، چه آئیا یک ٹالے جَؤز لوٹتگ ات  . چه وتی باری ءَ ایر کپت و جَؤز ءِ ٹالے سِست . یگبرے که دیستی که جَؤز ءِ شاهڑ ، نه ادنائینے  ، بلکیں ائیا تنگه ( سُهر – تلاه ) ییں جَوزءِ دانگے پِر . پگری کت : ” اے جوانیں ٹیکی یے په منی جوانیں کسانکیں دهترک انت “.

       یگبرے که چه کجا ممے در کپت ، و گوشتی :

_  تو چون منی ٹال ءَ پروشت ؟ تئی شزا همیش انت که من ترا  به وراں .

       بیچارگیں سوداگر کمے هست ات که دلترک به بیت . گوشتی :

_ من هم اے شاهڑ ءَ نه سستگ و نه زرتگ ات ، بلے منی کستریں جنک ، چه من لوٹتگ ات .

        مم در رائینت :

_ جوان انت ، برو لوگ ءَ و ایشیا بزان ، هما کس ءَ که لوگ ءَ ، اولسر تو گندئے ، همائیا منا بدئے .

        سوداگر ءِ زبان هشک ات ، بلے زبانی کت . مم هم آئیا ویل کت . وهدے که لوگ ءِ پیژگاه ءَ رَست ، پیش چه درستاں آئی ءِ دلدوستیں جنک په آئی ءِ امباز کنگ ءَ در آتک . سؤداگر هُشک و هیران بوت .

        سوداگر جَؤزءِ ٹال ءِ گپ دورو گوشت انت . پهک ءِ ارس رتک نت و گریت اش . مات گوشت :

_ مه گریویت ، وهدے که مم اداں بئیت ، ما شوانگ ءِ جنک ءَ سینگاریں و بانوری گُدی گورا دئیں و وتی دُهت ءِ بدل ءَ آئیا دئیں .

       یک روچے آهاں دورو لوگ ءَ نشتگ اتنت که اناگت ءَ دیستش اپس گاڑی یے  اهانی سراد ءَ مان بوت . چه اپس گاڑی ءَ مم ایر کپت و گوشتی :

– جنک ءَ منا بدئیت !

         مات ، شوانگ ءِ جنک ءَ پر آئیا آرت . مم آئیا اپس گاڑی ءَ نادینت و گوں ائیا شت . وهدے که اوداں رست نت و لوٹتی که جنکو ءَ به وارت ، گڑاں جنکو گوشت که ئی سوداگر ءِ جنک نه انت . 

      مم ارگشت و گوشتی :

_ سوداگر ، تو منا ریپینت . وتی پهالاییں جنک ءَ منا بدئے . 

        گریت اش ، وتی جنکو اش گد  گورا دات ، گوں آئی رکست اش کت و مم ءِ دست اش دات . مم اپس گاڑی ءَ سوار کرت و مزنیں جنگل ءَ بُرت .

        مم مزنیں کَلے ءَ مان بیت ، جنکو هم ائی ءِ رند ءَ روان ات . مم مزنیں دروازگے ءَ پچ کت . جنکو چه ترس ءَ لرزاں و درهان ات . پگری کت که هنوں مَؤتی رَسته . یگبرے که یک چیزے گروک ءِ داب ءَ شَهم ات ، هر جاه روچ ءِ داب رُژنا بوت ، و جنکو دیست که ماں هستومندیں شانداریں کلاتے مان بیته . که اوداں رژن هر نیمگ ءَ مانشانته ، سازانی دلکشیں توار انت . آئی ءِ کش ءَ وش زیبیں شهزاتے اوشتاته . شهزات ائی ءِ نیمگ ءَ آتک و دروتی دات و گوشتی :

_ من ممے نیاں ( نهاں ) ، من شهزاتے اوں و لوٹاں گوں شما سانگ به کناں !

       آهانی سیر و آروس بیت . آواں وش و وشدلیں زندمانے ءِ واهند بیت انت  و مدام جَؤز ءِ ٹال ءِ هیالداری اش جوانی ءَ کت .   

             جهان ءَ زلم ءِ بیه کجام انت ؟

         مردے چه جهان ءَ دیر ، جنگل ءِ تها هَند کتگ ات ، سهداراں آئیا نه ترست انت . آئی گوں سهداراں هبر کنان ات و یک و دگر ءَ سرپد بیت انت .

        یگبرے  پکیریں مرد درچک ء بُن ءَ وپتگ ات ، کپوت ، گوراگ ، آهوگ و مار مُچ بیتگ اتنت  که آواں هم هموداں شپ ءَ گوازین انت . سهداراں گوں یک و دگه هبر کناں بیت انت که زلم ءِ بیه و بُن ماں جهان چے انت .

      گوراگ گوشت :  جهان ءَ زلم ءِ بنیات پهک چه شُد انت . وهدے که تئی لاپ سیر انت ، وتی جاه و شاهڑ ءَ نندئے و چپ و چاگرد ءِ ندارگ ءَ دلگوش بئے و چه هر چیز تو گل و وشدل بئے و کندئے . پر وت کوارئے ، بلے اگں تو دو روچ شدیگ بئے ، گڑاں ترا هر چیز ءِ سرا زهر کیت . تئی آرام گار بیت ، هر نیمگ ءَ تچ ئے و بال کن ئے .گوشت ءِ سرا ترا  بد کیت . هر چیز ءَ هر جاه ءَ سٹ ئے و هچ چیز ءِ هیالداری ءَ جوانی ءَ کت نه کن ئے .

       لهتے ترا گوں ڈوک و لهتے ترا گوں لٹ جن انت و چوپنت . گرک و کچکاں هم تئی رند کپنت په تئی گرگ ءَ ، و ترا دمے  په آرام کنگ ءَ نیلنت . چینچو مئی براتاں چه شد ءَ مرتگ و بیگواه بوتگ انت . سرجمیں زلم و شِدّت ءِ بن و بیه  ، شُد انت .

       کپوت گوشت : 

_ منی هیال ءَ ، شِدّت و هِژم یا زلم ءِ بُن و بیه ، شُد نه انت ، بلکیں چه مِهر بنگیج ءَ بیت . اگں ما یک یک به بیتین ایں ، مئی گم و جنجال کمتر بیتگ ات . اگں تو تهنا بئے ، تو وار و نادار نه بئے ، ناداری همیش نت که تو ایوک و تهنا بئے . مئی زندمان مدام هوری زندمانے ، ما جوڑه جوڑه  و بَلّ بَلّ ، یکجاه بیتگیں . ما را وتی بَلّ وجوڑه ءَ هنچو و همینچو دوست انت که مدام آئی ءِ باره ءَ پگر کنیں و وتی آرامی ءَ شموشیں و بهیال کنیں  . پگر کنیں که هنوں مئی دوست کجه انت ، چے کنگ انت ، لاپی سیر انت ، شدیگ انت ، آئیا لوار جته  یا گوهر ( سارت ) ءَ کنت ، جوان انت یا نا جوڑ انت ، باریں وهدے که چه تو بال کنت ، دگه جاهے و گوں دگه کسے رؤت یاں  نه رَؤت . تو هنچو و همیکه آئی ءِ باره ءَ پگر کن ئے که وتا شموش ئے .

        پگر کن ئے که  چون باریں شاهیمک و بانزے آئیا برت یا مردماں آئیا گپت یا دگه جنجالے کپته و وت په آئی ءِ شوهاز ءَ در کپ ئے و  بیت که آئی ءِ شوهاز ءَ تئی جند ءَ شاهیمک ببارت یا مردم ترا بگر انت یا کجام دام و بندے ءَ بکپ ئے  . چه آئی ءِ گار کنگ ءِ ترس ءَ وتا باهین ئے . و اگں تئی دوست و بل گار به بیت ، گڑاں ترا پر وتی جند ءَ هچ ، چیزے پکار نه بیت . نه ورد و نه آپ ءِ نیمگ ءَ روئے ، تهنا گردئے و گریوئے . چینچو چه ما  ، چو گار و بیگواه بوتگ انت ! چو تو گوشت کن ئے که شِدّت و  زلم چه شد نه انت بلکیں چه مهر و دوستی انت .  

          مار گوشت: 

_ زلم و شدت ءِ سَوب نه شُد انت و نئیکه مهر بیت کنت . زلم ءِ بنگیج هِژم انت . اگں ما درستان ءَ ایمنیں زندے بوتیں ، هِژمی مه بیتینیں ، گڑاں پر ما سک وش بیتگ ات . هر وهد که کارے کنگ به بیت که تئی پسند نه انت ، تو هِژمی بئے ، گڑاں کمی و بازی ءِ گپ نه انت . گڑاں چارئے که وتی زهر آمدی ءَ کئی سرا و چونکا درشاں به کن ئے . اودان انت  که وتا داشت نه کن ئے و وتا سرپد نه بئے . تهنا هُووونش هُووونش کنئے و وتا دیما کشاں و دیما جُنزاں بئے و گردئے که په ڈنگ جنئگ ءَ کسے ءَ ودی بکن ئے . کسے ءِ سرا شما را بژن و ازاب نه بیت تاں وهدے که شما هِژمی ایت . تا وهدے که وتی هژم اش ایر نه برته و گار نه کته  . جهان ءِ سرجمیں شدت ، زلم و زهر آمدی چه هِژم انت .

       آسک گوشت :

_ نه ، مئی جنجال چه زهرامدی و هژم ، چه مهر و چه شُد نه انت . بلکیں جهان ءَ ، زلم ءِ بنیات بیم و تُرس انت . اگں ما مه ترستین اینیں ، گڑاں بے کساس جوان بوتگ ات . مئی پاداں داب دابین انت ، وس و واک اش هم باز انت . وهدے که کسانیں سهدارے ءَ دچار کپیں ، آئی ءِ پسو ءَ گوں کانٹاں دئیں و زوراکیں سهدارانی دیمپدمی ءَ ، وتا یک کِرّ کنیں . جی ، پیکه به تُرسیں . اگں جنگل ءَ کسانیں ٹالکے پرشیت و یا اگں تاکانی شَپرّ شَپِرّ ءِ  توارے چست به بیت ، بیم  ترا مانپوشیت  . دل ءِ ٹکگ هم ، دریککگ ءَ بدل بینت  هنچو که لوٹیت درکپیت ، ترس ترا بال دنت هنچو که تو لوٹ ئے گوں وتی سرجمیں وس ءَ بال کن ئے و به تچ ئے .  دگه برے گندئے که کرگوشکے تچیت ، یا مُرگے بال شانت ، یا هشکیں ٹالکے پُرشیت و تئو لرزئے و هیال کن ئے که سهدارے پیداک انت . و یک نیمگے تچ ئے ، یا آهانی سرا ارش برئے . اگں وهدے چه کچکانی دست ءَ تتک کن ئے ؛ بلے چه مردمانی دست ءَ ، جاهے تتک ءَ نه کن ئے . بازیں وهدے تو هنچو هم ترس ئے و تچ ئے  ، وت هم نه زان ئے که کجا و بیت که تچان ءَ دمانے  برزیں تلار و درنگے رس ئے و مجبوری سٹ کن ئے و جهل ءَ پُرش ئے و مرئے . تو یکیں چم ءَ اشتاپ کنگ ءِ جهد ءَ کن ئے و دومی چم ءَ تو ترس ئے و گوش داران ئے . چه بیم و ترس انت که ما را ایمنی و آرامی نیست .

        گڑاں هما پکیر گوشت :

_  جهان ءَ زلم و شدّت ءِ بیه و بن که ما را ازاب کنگ انت ؛ نه چه شُد ، نه چه مهر ، نه چه هِژم ، نه چه تُرس بلکیں چه مئی لاپ ءِ جَل انت .  آئی انت که مئی شد ، مهر ، هژم و بیم ءِ ودی کنوک و رنگ دیوک انت .

        یک روسی شهزاتے هست ات که نامی الگ ات . یک دست چاری لوٹائینت تاں آئی ءِ زند و آئی ءِ مرک ءِ باره ءَ ، آئی ءَ هال بدنت .

       دست چار گوشت :

_ ترا باز جوان و دلکشیں زندے دیما انت و تئی مَؤت ءِ سَوَب ، تئی دلدوستیں اپس انت .

      الگ پگر کناں بوت ” اگاں منی مَؤت ءِ سَوَب منی اپس انت ، گڑاں من وتی اپس ءَ هنچیں جاهے راه دیاں ، که کدیں آئیا سوار مه بیاں “. و چو الگ وتی اپس ءَ باز دوریں کلگے ءَ ره دات .

          رند چه سالانی سال ءَ ، الگ ءِ سر هما کلگ ءَ کپت . بازیں زمانگے گوستگ ات . الگ وتی هما اپس ءِ جست ءَ کت :

_ منی هما اپس که من اداں ره دات ، کجنت ؟ باریں زندگ انت یاں …؟

       پسو اش دات :

_ تئی اپس دیریں وهدے انت که مُرتگ .

       الگ چه اپس ءِ مرک ءَ بژنیگ بوت . و گوشتی :

_ من ناهک وتی اپس ءَ گلینت که اداں به مر ایت . منی پیشداریت .

 جوابش دات :

_ دیریں وهدے انت که بیران بوته . گرکاں آئی ءِ لاش ءَ هم وارته ، بلکیں کجام هڈے اوداں پشتکپته .

       الگ پرمات که آئیا هما جاه بر انت و پیش دار انت که اپس ءِ لاش اش دؤر داته . و هما جاه برت اش . اوداں لهتے هڈ کپتگ ات و اپس ءِ سَرَگ ءِ کامپولے .

        الگ پگر کناں بیت: ” نوں چون باوری انت که اے منی مَؤت ءِ سَوَب بوت کنت ؟ ” گوں پاد ءَ اپس ءِ کامپولی سُرینت . کامپول ءِ تها مارے هست ات . مار درکپت و پونشّ پونشَ کناں ، الگ ءِ پادی ڈنگ جت ( گَست ) که دمان ءَ الگ ءِ رنگ مَٹ و بدل بوت ، و الگ بیران بوت .

        واجهے وتی کارندهے ءَ ره دات که پر آئیا ناک ( گلابی ) به گریت و گوئشتی :

_ بچار و گهتریناں به زور .

       کارنده آتک سوداگر ءِ کِرّ ءَ  و گوشتی منا ناک ( گلابی ) به دئے . سوداگر آئیا دات . کارنده گوشت :

_  نه چه ایشاں ، منا هما گهتریناں به دئے .

      سوداگر گوشت :

_ یکے ءَ به زور و تامی ءَ به چش ، زان ئے که پهک جوانین انت .

_ من اگاں یکے ءَ به چشاں ، چون زاناں که پهک جوانین انت ؟