چـُـکانی دیوان
—————-
تـَرینـــــــوک :
مَمّــلـُک « تیدی بریوم »
دُردانگیں زَهگاں ! کسانیں مملکے ءِ آزمانک ءَ گوش کن ات که آئی ءِ نام « تیدی بریوم » انت :
کسانیں « کلاوز » ءَ مملکے هست ات که « تیدی بریوم » ئی توار ءَ کت . مدام گوں آئیا لیب و گوازی ئی کت و تو گوئشت کن ئے که مدام آئی ءِ پجّی ءَ وَپت و واب ئی کت .
یک بیگاهے ءَ کلاوز دیست که « تیدلک » ءِ پُشت و بَندِل ، ٹــُـنـگ بیتگ ؛ آ هم هنچیں جاهے که جوانی ءَ گِندَگ بیت .
کلاوز ، مملک ءَ ڈگار ءَ سـَٹ اِت و گوئشت ئی :
– من چــِـد و رَنــد تئی گون ءَ لـَیب ءَ نکناں ، برو چه ادان !
« تیدی بریوم » ءَ ، کلاوز ءِ هـَبـَر سَک نه وَش بیت : « دل ءَ بدار من چه تو په بیه ءَ سِندان و رواں ! » وتی دل ءَ گوئشت ئی .
وَهدے که سرجمیں چکاں وپت و واب کـَپت انت ، و وتی وابانی گِندَگ ءَ گلائیش اتنت ، « تیدی بریوم » چه لوگ ءَ دَرکـَپت ؛ لـَٹ ئی زُرت و تِـکـّه دَیاں ، دیم په جنگل ءَ رَهادَگ بیت .
جنگل ءَ روباه و کـَرگوشکی دِیست ، پر آهاں جوانیں شَپے ءِ لوٹــوگ بیت و دیما جُنزاں بیت و شُت .
« تیدی بریوم » جنگل ءِ نیام ءَ هَنچین جاهے رَست که سـک تهار ات و تهنا بوم ءِ توار ات که اشکنگ بـَیـَـگ ات .
« اے بوم ءِ توار چون تُرسناک انت __ « تیدی بریوم » پگر کت __ چاریں نیمگ ءَ تاکانی توار انت که پادانی چیرا پُرشنت . تو گوئش ئے که پهک چیز منی نیمگ ءَ بیڑ آران انت و لوٹـنـت که منا چونڈک به پاچنت و به گـُــرنچنت .
اوه من چونیں شوم و کم زانتیں هوڈے اوں . من هنون پیکه لوگ ءَ وتی کلاوز ءِ گـَرم و نـرمـیـں نِـپـاد و گــَنــدَل ءَ به وَپـتـیـنـاں . هـَنـون من راه ءَ گار کتگ و ژند بیتگاں ! اے پراهیں و مَزنیں جنگل ءَ من یک و تهنایاں ! »
چو آهر ءَ « تیدی بریوم » فیصله کت که جاهے به وَسپیت و آرام به کنت . وَپت و هما دمان ءَ آیرا گرانیں وابے رُپت .
پگاه ءَ ، مُرگانی وش زیمَلیں کـَنسِرت و توار ، تیدی ءَ چه واب ءَ آگه کت . مـُرگاں آئیا گوانک جـَنان اتنت :
– « پگاه وَش تیدلـُک ، چه واب ءَ پادا تیدلک ، شپ شتگ سیاهیں نین پگاه بیتگ ،روچَلـُک آتکگ و مهرشان بیتگ ! »
مملک چه واب ءَ پادآتک و تـَتـک ، شُـت چـــَـمّــَـگ ءِ نـیـمـگ ءَ ، دَســت و دیــم ءِ شودگ ءَ :
« چماں مــن شوداں هر پـَگاه
گوشاں من شوداں هر پـَگاه
گـَردِن مــن شوداں هر پـَگاه
دَنتـان مــن شوداں هر پـَگاه
ٹان ٹان ٹان ، ٹم ٹم ٹم ، ٹان ٹن ٹن ، ٹم ٹم ٹم …» آواز ءِ وانگ ءَ گلائیش بیت .
همے وَهد ءَ دیست ئی که چه جنگل ءَ سَے مملک ، که په بیه همایی ءِ داب اتنت ، آئی ءِ نیمگ ءَ پیداگ انت .تهنا زَردیں نه اتنت و چـِـییٹیں مملک . آهاں سـِـیـَـه چـَکـیں سُهریں اتنت ؛ پهاله ییں و جنگلی . کمے کـَستِر اتنت . آهاں همودان دوست و دَزبرادَر بیت انت .
سرجمیں روچ مملکاں لیب و گوازی کت ، شـئیر اش جَت ، وَپت و کاهان اش لیٹ وارت ، جان اش شُشت و آپ اش سُـلـُهت .
آهـر ءَ آهــاں شُدیـگ و هـَلـَه بـیـت انت . یـکے چــه آهــاں دسـت ءَ بُــرز کـُـت و گوئشت ئی :
– من یک بیدیں درچکے دیستگ که اودان بــِیـْـنَـگ هست انت !
آهاں هما دِرَچک ءَ شُت انت و چه درچک ءَ سَرکـَپاں بیت انت. یکے چه مملکاں که جهلگ ءَ اوشتاتگ ات نـُـرُنڈ _ گـُـرُنڈ _ ات :
– گوش کن ات ، شما تیدَلـُک ءِ سر کپگ ءَ بچار ات ! اول وتی دَستاں داریت ، پدا پاداں سک ءَ کنت ! چو تا باندا هم سرکپت ءَ نه کنت !
وهدے که اولی مملک ، بینگانی ٹــُـنــگ ءِ نَزیک ءَ رَستگ ات ، دَندِسک و ڈنڈوراں چه « کار » ءَ بــِـر _ اِر _ گـَردَگ اتنت . پُلانی شَهد اِش آرتگ اتنت . پنجاه ءَ چه گیش اتنت ! بلکین سَد اتنت !
– تهنا ما را همے کم ات که شما بیا ات و مئی بینگان ءَ به دُزّ ات . دَندِسکانی بادشاه چو ژوژ ات .
یک دَمانے سرجمیں مملکاں تو گوئش ئے بال کت و ڈگار ءَ ایر کـَپت انت و دیم په آپ ءَ تَچان بیت انت . تیدَلـُک ءِ پاد که ڈگار ءَ رَست ، تَتک . چه بازیں و تیزیں تَچگاں ،هِیسک و هَنپان بیت و کـَپت . کـُوارّ ات و گوئشت ئی :
– منا بــِلّ ات ، دَزبندی انت منا بل ات ، من دگه گیش تتک نکناں ، تتک نکناں !
– نه تیدَلـُک ، پادا ، ما پیکه به تَچ اوں ، تو هَنگت تتک ءَ کن ئے _ تیدَلـُک ءِ یکے چه سنگتاں آئیا گوانک جنان ات _ منا باور کن اگں دَندِسکانی رُمب ما را به رَسیننت ، ما را سَکّ ءَ گـَس انت و وَر انت . آهانی گـَسَگ سک درد ءَ کنت و ما را تـَؤرینیت !
تیدَلـُک وتی شـُد ءَ نین چـَٹ شَموشت _ رَموشت _ پرچا که چه شُد ءَ هنون تـُرس گیش بیتگ ات. گیشین ترس ءَ ، گیشیں جـُهد و گیشیں مَردی پکار ات .
تیدَلـُک وتی رَکینگ ءَ ، جـُپ _ کـُپ _ کـُت سارتیں آپان ءَ .
– اوه چونیں تیز و چالاکینے _ کسانُکیں سیه چکیں مملکے گوانک جت _ تیدَلـُک بـُـڈ اِت ! من آئیا نه گِنداں !
آهاں وَش و گـَل اتنت که آپی کـَؤرے هما نَزیک ءَ هَست ات و هرچاریں مملکاں چه دَندِسکانی بیم ءَ آپ ءَ دَؤر کت .
تیدَلـُک سَک تُرستگ ات ، پرچا که تیدَلـُک اوژناگ ءَ نزانتک و یک کمے هست ات که آپ ءَ به بـُـڈ ایت . آئی ءِ سنگتاں آئیا کمک و بَڑایی دات .
رَند چه جان ءِ شودَگ ءَ پهک ڈگار ءَ کاهانی سرا ، وَپت و تِچک بیت انت . پیتاپ ءَ جان اش هُشک و گـَرم کت . پیتاپ ءِ برانز اش وتی جان ءَ وَش بیت و پیتاپ ءَ جان اش ششت .
زوتی ءَ مملکانی مات ، آهان ءَ توار کت :
– بیا ات که لوگ ءَ رواں ، جنگل ءَ شپ و تهار بیان انت .
ماتیں آهانی دَست گِپت و لوگ ءَ بُرت تا شام و ورگے به وَر انت .
لوگ ءَ ماتیں آهان ءَ نوکیں پناریک وارینت که نیوگ _ میوگ _ ءِ چُنڈ اش مان ات . و هیرانے بینگ و شیر دات انت .
– « دلگوش » _ اناگت ءَ پتیں گوئشت _ هالتاک ءَ نبشتگ : « تیدی بریوم نامیں مملکے گار بیتگ . وَدی کنوک ءَ من ٹیکی اے دَیاں . کلاوز .»
رَند چه شام ءَ سرجمیں مماں وَپت انت که واب کن انت . تیدَلـُک ءَ ممانی مات گوئشت :
– تو زَلور پیکه لوگ ء برگرد ئے .
پگاه مُهلاّ ، وهدے که هنگت تهار ات ، تیدَلـُک گوں وتی نوکیں دوست و سنگتاں رُکسَت و موکـَل کت . مملکانی پت ، تا جنگل ءِ آهر ءَ ، آئیا رَهادگ کت و تیدَلـُک وتی و وتی واهند ءِ لوگ ءَ رواں بیت .
هـَو آهر ءَ رَند چه بازیں پَریشانیاں ، تیدَلـُک وتی کلاوز ءَِ وَدِی کت . وهدے که وتی کلاوز ئی دیست گوانک ئی جت :
– سلامالیک کلاوز جان ! من اپدا همدان اوں !
آئی ءِ دل گوں زراب ءَ ٹــُکـّــَگ ات .
کلاوز هم سک وَش و گــَـل ات و تیدَلـُک ئی گوئشت :
_ تیدی بریوملک جان ! من چه تو دَزبندی کناں که چه منی کِـرّا هچ وَهدے دگه جاهے ءَ مه رو ئے . من هنون بَندیک _ دَسَگ _ ے و سوچنے زوران و تئی ٹــُنگ ءَ دوچاں ! من و تو چد و رند دل و جانی سنگت بیاں
 |
ReplyForward
|